Frans van Montmorency (1628-1695): verschil tussen versies

Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
T. Tichelaar (overleg | bijdragen)
Geen bewerkingssamenvatting
T. Tichelaar (overleg | bijdragen)
Geen bewerkingssamenvatting
Regel 3:
[[afbeelding:Marshal luxembourg.jpg|200px|thumb|right|François Henri de Montmorency-Bouteville]]
 
'''François Henri de Montmorency-Bouteville''', hertog van Piney-Luxembourg ([[8 januari]] [[1628]] - [[4 januari]] [[1695]]), vaak genoemd als Maréchal de Luxembourg, was een beroemd Franse maarschalk, [[Pair van Frankrijk]], kameraad en opvolger van [[Lodewijk II van Bourbon-Condé]]. Hij was lang en tanig. Volgens tijdgenoten zou hij een pact hebben gesloten met de duivel.
 
==Vroege jaren==
Regel 9:
 
==Devolutieoorlog en de Hollandse Oorlog==
Bij het openen van de [[Devolutieoorlog]] (1667-68), hadden Condé, en bijgevolg Luxembourg, geen commando, maar tijdens de tweede campagne diende hij als luitenant van Condé in de verovering van [[Franche-Comté]]. Tijdens de onrustige vredesjaren die volgden, cultiveerde Luxembourg de gunsten van [[François-Michel le Tellier, Marquis de Louvois|Markies van Louvois]]. In [[1672]] (het [[Rampjaar]]) kreeg hij het commando van een campagne tegen de Republiek,. versloegMet 30.000 man bezette hij prinsUtrecht. De [[Willemvroedschap]] IIIhad vande Oranje-Nassau|Willemkeuze IIIpassief af te wachten of de vijand haar diensten aan te bieden en zodoende in ieder geval enige invloed (...) te kunnen uitoefenen. De inkwartiering werd een zware last en de regenten stonden aan alle dagen bloot aan afpersing. [[Margaretha Turnor]] instuurde hij een brief dat haar kasteel zou worden Woerdenverwoest. Luxembourg[[Joan stuitteHuydecoper opvan Maarsseveen]] wist de oudeLuxembourg af te kopen en stuurde hem twee [[Hollandsekimono]]'s. WaterlinieIn [[tabak]] bleek hij niet geïnteresseerd.<ref>Panhuysen, L. van (2009) Het Rampjaar, Hoe de republiek aan de ondergang ontsnapte, p. 198-201.</ref> De Fransen hebben aan de Rijn en inde 1673Vecht maakteveel hijkastelen opgeblazen, zoals [[Kasteel Nijenrode]]. Luxembourg moest zijn beroemdecomplete terugtochtruiterij vanafstaan Utrechtaan tot[[Markies van Turenne]]. MaastrichtLodewijk metXIV slechtshad 20.000 man tegenovermee eenterug overmachtgenomen vannaar 70Frankrijk, en hield Luxembourg nog 40.000 man over.<ref>Panhuysen, eenL. prestatievan die(2009) hemHet eenRampjaar, gedegenHoe reputatiede republiek aan de ondergang ontsnapte, p. 212-216.</ref> In de zomer werden de verrichtingen van het Franse leger minder spectaculair en zijn manschappen verveelden zich. In september trok hij [[Lexmond]], Capelle en [[Benschop]]; drie dagen later naar Hilversum, Loosdrecht en bezorgdeEemnes.
 
versloeg hij prins [[Willem III van Oranje-Nassau|Willem III]] in Woerden. Luxembourg stuitte op de oude [[Hollandse Waterlinie]], en in 1673 maakte hij zijn beroemde terugtocht van Utrecht tot Maastricht met slechts 20.000 man tegenover een overmacht van 70.000, een prestatie die hem een gedegen reputatie bezorgde.
 
In 1674 werd hij benoemd tot kapitein van de ''[[Garde du Corps]]'', en in 1675 tot [[maarschalk van Frankrijk]]. In 1676 werd hij aan het hoofd geplaatst van het leger van de Rijn, maar hij slaagde er niet in om [[Karel V van Lotharingen]] de [[Hertog van Lotharingen]] van [[Philippsburg]] weg te houden. Luxembourg nam deel aan de [[Slag bij Kassel (1677)]] in de [[Franse Westhoek]] en bestormde [[Valenciennes]]; en in 1678 versloeg hij in de [[slag bij Saint Denis]] de Prins van Oranje, die hem bij na de ondertekening van de [[Vrede van Nijmegen]] had aangevallen. Zijn reputatie was nu gevestigd maar bracht hem wel in conflict met minister van oorlog [[Markies van Louvois|Louvois]]. Die betrok hem in een proces aangaande een gebedsgenezeres en gifmengster [[Catharine Monvoisin]] met als gevolg dat Luxembourg werd opgesloten in de [[Bastille]].
Regel 23 ⟶ 25:
 
==Dood==
Na terugkeer in Versailles voor de winter werd hij ziek, en stierf. In zijn laatste ogenblikken werd hij bijgestaan door de beroemde jezuïet [[Bourdaloue]], die over zijn dood zei, "ik zou niet wensen zijn leven te hebben geleid, maar wel om zijn dood te sterven." De moraal van Luxemburg werd tijdens zijn leven niet hoog aangeslagen. Maar als veldheer was hij een goede leerling van Condé, en in de hitte van de strijd kon hij een geïnspireerd leider zijn waartegen het enthousiasme van Willem III en het vakmanschap van de Engelse en Nederlandse troepen vaak niet opgewassen was.
 
Ook kon hij gevat uit de hoek komen. Toen hij hoorde dat zijn eeuwige tegenstander Willem van hem had gezegd "''ik kan maar nooit die vervloekte bochelaar verslaan''" moet hij gezegd hebben: "''Hoe weet hij dat ik een bult heb? Hij heeft mijn rug nog nooit gezien!''" Hij liet vier zonen na, waarvan de jongste [[maarschalk van Frankrijk]] was als Marechal de Montmorency.
 
{{refs}}
 
(bron: Engelse Wikipedia)