Internet: verschil tussen versies
Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
Regel 1:
{{Gesproken Wikipedia klein|Nl-Internet-article.ogg}}
''Een'' '''internet''' is een netwerk van [[computernetwerk]]en (zie ook [[intranet]] en [[extranet]]). Een computernetwerk is over het algemeen alleen beschikbaar binnen een organisatie of gebouw, een beperking die opgeheven wordt door een internet. Om een internet goed te laten werken is het nodig om afspraken te maken over [[protocol]]len. Een bijna universeel gebruikt protocol is het zogenaamde [[Internetprotocol]] (IP). Computers in verschillende computernetwerken kunnen dankzij die afspraken met elkaar communiceren.
<br clear="right" />
[[Afbeelding:Internet users nl.png|500px|thumb|Percentages internetgebruikers per land in 2004.]]
''Het'' '''internet''' is de benaming voor een zeer groot, over de hele [[Aarde (planeet)|aarde]] verspreid openbaar netwerk van [[computernetwerk]]en, waarbij de afspraken worden beschreven in de [[Request For Comments|Requests For Comments]] die worden beheerd door de [[IETF|Internet Engineering Task Force]]. De oorsprong van het internet is terug te voeren tot [[ARPANET]], een in [[1969]] in de [[Verenigde Staten]] gestart netwerk van militaire netwerken, en later ook universiteitsnetwerken. Inmiddels is het internet een mondiaal fenomeen, dat het karakter van massamedium heeft gekregen, en waarschijnlijk het meest gebruikte [[communicatiemiddel]] ooit is. Als een van de succesfactoren wordt wel genoemd dat het volledige internet eigendom van niemand is, terwijl de fysieke onderdelen wel degelijk een eigenaar hebben (bijvoorbeeld in de vorm van een [[IP-adres]]).
In het dagelijkse spraakgebruik wordt met internet vaak het [[World Wide Web]] bedoeld, maar dat is slechts één van de vele diensten die kunnen worden gebruikt via het Internet. Andere bekende diensten zijn [[e-mail]], [[File Transfer Protocol|FTP]] en [[usenet]].
== Het woord ''internet'' ==
De term ''internet'' was oorspronkelijk een [[bijvoeglijk naamwoord]], namelijk een afkorting van ''internetworking'', dat wil zeggen: netwerken onderling verbindend. In de oorspronkelijke specificatie van [[TCP]]/[[Internetprotocol| IP]], het basis-internetprotocol, uit 1974 is deze term al te vinden.<ref>RFC 675: ''Specification of Internet Transmission Control Program'', door Vinton Cerf, Yogen Dalal en Carl Sunshine, december 1974</ref> Men had het bijvoorbeeld over ''internet-mail'' en ''internet-verkeer''. Hier betekende ''internet'': werkend met TCP/IP, en het was een voorziening waar op sommige computernetwerken voor specifieke doeleinden bij tijd en wijle gebruik van werd gemaakt, als aanvulling op de faciliteiten van het computernetwerk zelf.
Door het ontstaan van een groot en explosief groeiend wereldwijd netwerk van via TCP/IP verbonden computers ging de term "internet" specifiek verwijzen naar dat specifieke netwerk, en het werd rond 1990 de officiële naam voor dat netwerk, een [[zelfstandig naamwoord]], meestal met [[lidwoord]] en hoofdletter geschreven. In de daaropvolgende jaren werden alle andere vormen van computernetwerken naar de periferie verdrongen en groeide het Internet uit tot een algemene voorziening zoals [[televisie|TV]], [[radio ]] en [[telefonie|telefoon]]. De oorsprong van de voorziening en van de naam ervan verdwenen naar de achtergrond.
Sinds de nieuwe [[Nederlandse spelling]] van oktober 2005 wordt ''internet'' in het [[Nederlands]] in alle gevallen zonder hoofdletter geschreven.<ref>
{{voetnoot web
| url=http://www.onzetaal.nl/advies/internet.php
| titel=internet of Internet?
| uitgever=[[Onze Taal]]
| bezochtdatum=26 oktober 2007
}}</ref><ref>
{{voetnoot web
| url=http://www.wired.com/news/culture/0,1284,64596,00.html?tw=wn_tophead_7
| titel=It's Just the 'internet' Now
| uitgever=[[Wired]]
| datum=16 augustus 2004
| bezochtdatum=26 oktober 2007
}}</ref>
==Geboorte van het internet==
{{hoofdartikel|Geschiedenis van het internet}}
De grondslag voor het internet is [[ARPANET]], een in [[1969]] door ARPA, een dienst van het [[United States Department of Defense|Amerikaanse ministerie van Defensie]], begonnen computernetwerk gebaseerd op [[packet switching]]. Men had ingezien dat met deze techniek en de toepassing van [[wachtrijtheorie]] en andere technieken voor gedistribueerde netwerken een erg robuust systeem op te zetten was. De term "Internet" werd in 1974 voor het eerst gebruikt in een document van Cerf en zijn manager, [[Robert Kahn]], over TCP.
Op 1 januari 1983 stapte ARPANET over van [[NCP]] naar [[TCP/IP]] als [[netwerkprotocol]] (waarbij IP staat voor ''[[Internet Protocol]]''), en daarmee was de geboorte van het internet in haar huidige technische vorm een feit.
Al bestond het vanaf 1984 dus al, Internet werd door het grote publiek echter pas ontdekt in de jaren negentig. In augustus 1991 publiceerden [[Tim Berners-Lee]] en [[Robert Cailliau]] het [[World Wide Web]]-project, nadat zij enige jaren hadden gewerkt aan [[HTTP]] en [[HyperText Markup Language|HTML]]. De eerste webpagina's verschenen bij [[CERN]] in Zwitserland, waar zij beiden werkten.
Door de uitvinding en introductie van klikbare aan elkaar gelinkte pagina's (HTML/WWW) heeft [[Tim Berners-Lee]] het internet in feite klaar gemaakt voor het grote publiek. Hij wordt daarom ook wel gezien als uitvinder / grondlegger van het huidige internet.
In 1993 werd de [[Mosaic]]-webbrowser gepubliceerd, en aan het einde van 1994 werd een groeiende belangstelling voor internet merkbaar. [[Pizza Hut]] was in 1994 één van de eerste bedrijven ter wereld die het WWW commercieel inzette door de mogelijkheid te bieden om bestellingen online te doen. In 1996 was het internet algemeen bekend bij het grote publiek, maar werd over het algemeen gebruikt als synoniem voor het [[World Wide Web]].
==Het huidige internet==
Afgezien van de complexe fysieke verbindingen die de infrastructuur van internet vormen, wordt het internet bij elkaar gehouden door bi- en multilaterale commerciële contracten zoals [[peeringovereenkomsten]] en de technische standaarden die de te gebruiken protocollen beschrijven.
In tegenstelling tot oudere communicatieprotocollen is de set van protocollen die het internet gebruikt zoveel mogelijk onafhankelijk van het gebruikte fysieke medium. Hierdoor kan bijvoorbeeld TCP/IP-communicatie plaatsvinden over glasvezel-, koper- en radioverbindingen.
De protocollen worden vastgesteld door de [[Internet Engineering Task Force|Internet Engineering Taskforce]] (IETF). De protocollen komen tot stand via een publieke discussie. De IETF legt standaarden vast in documenten die [[RFC|RFC's]] worden genoemd. Sommige van deze worden door de Internet Architecture Board (IAB) verheven tot internetstandaard.
De meest gebruikte protocollen binnen internet zijn op dit moment [[Internetprotocol|IP]], [[TCP]], [[User Datagram Protocol|UDP]], [[Domain Name System|DNS]], [[Point to Point Protocol|PPP]], [[SLIP]], [[ICMP]], [[POP3]], [[IMAP]], [[SMTP]], [[HTTP]], [[HTTPS]], [[SSH]], [[Telnet]], [[File Transfer Protocol|FTP]], [[LDAP]], [[SSL]] en [[TLS]].
Populaire diensten die gebruikmaken van de hiervoor genoemde protocollen zijn bijvoorbeeld [[e-mail]], [[Usenet]], het World Wide Web, [[Gopher]], [[Internet Relay Chat|IRC]] en [[MUD (computergames)|MUD]]. Van deze diensten worden e-mail en het World Wide Web het meest gebruikt. Andere diensten bouwen hierop voort, zoals mailinglijsten en weblogs. [[e-mail]] en [[Usenet]] zijn echter niet toegangsafhankelijk van de bovenstaande protocollen, je kan deze ook via andere netwerkprotocollen bereiken..
Andere populaire diensten zijn van oorsprong bedrijfseigen ontwikkelingen. Voorbeelden hiervan zijn [[Windows Live Messenger]] (MSN), [[ICQ]] en [[Gnutella]].
== Toegang tot het internet ==
Gebruikelijke methoden om thuis toegang te krijgen tot het internet bevatten de [[inbelverbinding]], [[breedband]] (over een [[coaxiale kabel]], [[glasvezel]] kabel of koperen kabel), [[Wi-Fi]], [[Kunstmaan|satelliet]] en [[3G]] technologische mobiele telefoons.
Openbare gelegenheden om het internet te gebruiken zijn onder andere [[Openbare bibliotheek|bibliotheken]] en internetcafés. Op deze plaatsen zijn computers beschikbaar met internet verbindingen. Er zijn ook internet toegangspunten in veel openbare plaatsen zoals op vliegvelden en coffeeshops.
==Robuustheid van het internet==
Het internet is vanaf het begin zo gebouwd dat het netwerk stabiel is en blijft. Het is ook ontworpen om een [[kernoorlog]] te overleven. Als een verbinding wegvalt, zoeken de pakketjes een andere route. Daarom wordt verondersteld dat de stabiliteit van het internet niet te beïnvloeden is door terroristen. Als een kabel wordt doorgesneden, of een knooppunt wordt opgeblazen, zullen de datapakketjes zonder dataverlies een andere route kiezen. Dit bleek inderdaad zo te zijn bij de terreuraanslagen op 11 september [[2001]] in [[New York City|New York]]. Onder het [[World Trade Center (New York)|World Trade Center]] lag een belangrijk knooppunt van internet maar er werd bij de verwoesting hiervan geen noemenswaardige vertraging geconstateerd in het internetverkeer.
Kijken we echter kritisch naar het internet in Nederland, dan zien we dat bijna al het internationale verkeer via [[Amsterdam Internet Exchange]] ((AMS-IX)) in Amsterdam loopt, een van de drukste internetknooppunten ter wereld. Zo zijn er vanuit Amsterdam verbindingen met o.a. [[Londen]] en [[Hamburg]] (easynet), met [[Düsseldorf]], [[New York City|New York]] en [[Kopenhagen]] (KPN) en met [[Chicago]], [[Praag]] en [[Stockholm]] (Netherlight). In het scenario dat alle verbindingen naar Amsterdam wegvallen, moet al het internationale internetverkeer van en naar Nederland een omweg maken, via bijvoorbeeld Rotterdam en Antwerpen. Overbelasting van dat deel van het netwerk is dan een logisch gevolg. Voor de volledigheid zij opgemerkt dat het Amsterdamse internetknooppunt verdeeld is over vier verschillende locaties, hetgeen de kans op algehele uitval verkleint.
==Nadelen van het internet==
De opmars van computernetwerken heeft ook zijn negatieve kanten:
* Via de talrijke verbindingen kunnen [[computervirus|virus]]sen zich snel verspreiden en kan [[spyware]] gemakkelijk geïnstalleerd worden.
* Persoonlijke gegevens zijn vaak slecht beveiligd en daarmee gemakkelijk toegankelijk voor onbevoegden, wat gevolgen heeft voor de [[privacy]] van individuen.
* Het internet geeft ook een gevoel van [[anonimiteit]], wat voor sommige mensen aanleiding is om extremer te reageren dan anders.
* Net als in de fysieke wereld heeft internet ook last van vandalisme. Een goed voorbeeld van dit laatste zijn de "[[scriptkiddie]]s".
* Ongewenste informatie, bijvoorbeeld recepten voor het vervaardigen van explosieven, kan ook eenvoudig verspreid worden.
* Het internet verbruikt steeds meer elektriciteit. Een [[datacenter]] kan evenveel energie verbruiken als een fabriek.<ref>{{voetnoot web
| url=http://www.lowtechmagazine.be/2007/03/de-schoorstenen.html
| titel=De fabrieken van het internet
| datum=21 maart 2007
| bezochtdatum=26 oktober 2007
}}</ref>
Men hoopt een aantal van bovenstaande problemen te verhelpen door nieuwe protocollen te ontwikkelen met een verbeterde authenticatie en een sterkere encryptie. Een voorbeeld daarvan is [[AS2]]. Het ontwikkelen van zuiniger computerchips en efficiëntere software moet het elektriciteitsverbruik van het internet afremmen.
==Wetenswaardigheid==
* De [[Isidorus van Sevilla|Heilige Isidorus van Sevilla]] is de [[beschermheilige]] van het internet.
==Zie ook==
*[[Internet van A tot Z]]
*[[Computer]]
*[[Informatica]]
*[[Telecommunicatie]]
===Geschiedenis===
* [[Geschiedenis van het internet]]
* [[Geschiedenis van het internet in Nederland]]
===Theorie/algemeen===
* [[Internetprovider]]
* [[Domeinnaam]]
* [[Computernetwerk]]
* [[communicatiesatelliet]].
* [[World Wide Web]]
===Internetdiensten===
*[[File Transfer Protocol]]
*[[Internet Relay Chat]]
*[[World Wide Web]]
*[[Webhosting]]
====Aangeboden via internet maar niet per se onderdeel van een internetdienst====
*[[E-mail]]
*[[Usenet]]
===Gebruik===
* [[User Agent]]
* [[Webbrowser|browser]]
* [[Zoekmachine]]
* [[Nettiquette]]
* [[Internetjargon]]
* [[Nieuwsgroep]]
* [[Gebruikersgroep]]
* [[Portaal (internet)|Portaal]]
* [[Weblog]]
* [[Murfen]]
* [[Internetsoap]]
==Externe links==
* [http://www.internetvraagbaak.nl/internethistory.htm De geschiedenis van het internet]
{{Gesproken Wikipedia|Nl-Internet-article.ogg}}
{{wikibooks|Veilig op het internet|Cursus veilig op het internet}}
{{Bronnen/noten/referenties|bronvermelding=
:*[http://www.statbel.fgov.be/figures/d75_nl.asp Internetaansluitingen in % in de voornaamste landen wereldwijd (bron: Statistiek en Economische Informatie (FOD Economie, K.M.O., Middenstand en Energie))]
----
<references/>}}
{{Commonscat|Internet}}
[[Categorie:Internet| ]]
[[Categorie:Netwerken]]
[[ab:Аинтернет]]
[[af:Internet]]
[[am:ድረ ገጽ መረብ]]
[[an:Internet]]
[[ar:إنترنت]]
[[arc:ܐܢܛܪܢܛ]]
[[arz:انترنيت]]
[[as:ইন্টাৰনেট]]
[[ast:Internet]]
[[az:İnternet]]
[[ba:Интернет]]
[[bar:Intanet]]
[[bat-smg:Internets]]
[[be:Інтэрнет]]
[[be-x-old:Інтэрнэт]]
[[bg:Интернет]]
[[bn:ইন্টারনেট]]
[[br:Internet]]
[[bs:Internet]]
[[ca:Internet]]
[[ceb:Internet]]
[[cs:Internet]]
[[csb:Internet]]
[[cu:Мєждоусѣ́тиѥ]]
[[cv:Тетел]]
[[cy:Rhyngrwyd]]
[[da:Internet]]
[[de:Internet]]
[[diq:İnternet]]
[[el:Διαδίκτυο]]
[[eml:La Raid däl Raid]]
[[en:Internet]]
[[eo:Interreto]]
[[es:Internet]]
[[et:Internet]]
[[eu:Internet]]
[[fa:اینترنت]]
[[fi:Internet]]
[[fiu-vro:Internet]]
[[fo:Alnet]]
[[fr:Internet]]
[[fur:Internet]]
[[fy:Ynternet]]
[[ga:Idirlíon]]
[[gan:互聯網]]
[[gd:Eadar-lìon]]
[[gl:Internet]]
[[ha:Yanar gizo]]
[[he:אינטרנט]]
[[hi:अंतरजाल]]
[[hr:Internet]]
[[hsb:Internet]]
[[ht:Entènet]]
[[hu:Internet]]
[[hy:Համացանց]]
[[ia:Internet]]
[[id:Internet]]
[[ig:Internet]]
[[ilo:Internet]]
[[is:Internetið]]
[[it:Internet]]
[[iu:ᖃᕆᓴᐅᔭᒃᑯᑦ ᑎᑎᕋᖅᓯᒪᔪᑦ/qarisaujakkut titiraqsimajut]]
[[ja:インターネット]]
[[jv:Internet]]
[[ka:ინტერნეტი]]
[[kaa:İnternet]]
[[kab:Internet]]
[[kk:Интернет]]
[[kn:ಅಂತರ್ಜಾಲ]]
[[ko:인터넷]]
[[ksh:Engornät]]
[[ku:Înternet]]
[[ky:Интернет]]
[[la:Interrete]]
[[lb:Internet]]
[[li:Internet]]
[[lij:Internet]]
[[lmo:Internet]]
[[lo:ອິນເຕີເນັດ]]
[[lt:Internetas]]
[[lv:Internets]]
[[mg:Internet]]
[[mk:Интернет]]
[[ml:ഇന്റര്നെറ്റ്]]
[[mn:Интернет]]
[[mr:इंटरनेट]]
[[ms:Internet]]
[[my:အင်တာနက်]]
[[nah:Mātlatzālan]]
[[nds:Internet]]
[[nds-nl:Internet]]
[[new:इन्टरनेट]]
[[nn:Internett]]
[[no:Internett]]
[[nrm:Enternette]]
[[oc:Internet]]
[[os:Интернет]]
[[pag:Internet]]
[[pap:Internet]]
[[pl:Internet]]
[[ps:انټرنټ]]
[[pt:Internet]]
[[qu:Internet]]
[[rm:Internet]]
[[ro:Internet]]
[[ru:Интернет]]
[[sa:आन्तरजालं]]
[[sah:Интэриниэт]]
[[scn:Internet]]
[[sh:Internet]]
[[si:අන්තර්ජාලය]]
[[simple:Internet]]
[[sk:Internet]]
[[sl:Internet]]
[[so:Internet]]
[[sq:Interneti]]
[[sr:Интернет]]
[[su:Internét]]
[[sv:Internet]]
[[sw:Intaneti]]
[[szl:Internec]]
[[ta:இணையம்]]
[[te:ఇంటర్నెట్]]
[[tg:Интернет]]
[[th:อินเทอร์เน็ต]]
[[tl:Internet]]
[[tpi:Intanet]]
[[tr:İnternet]]
[[tt:Päräwez]]
[[ug:خەلقارالىق تور]]
[[uk:Інтернет]]
[[ur:جالبین]]
[[uz:Internet]]
[[vec:Internet]]
[[vi:Internet]]
[[vls:Internet]]
[[vo:Vüresod]]
[[wa:Daegntoele]]
[[war:Internet]]
[[wo:Internet]]
[[yi:אינטערנעץ]]
[[yo:Internet]]
[[zh:互联网]]
[[zh-min-nan:Internet]]
[[zh-yue:互聯網]]
| |||