|
Het gaat in al deze gevallen niet om verschillende woorden, maar om één woord waarvan de taalgebruiker beseft dat er verschillende variaties in betekenis zijn.
==Polysemie versusen homonymie==
Polysemie is daardoor iets wezenlijk anders dan [[Homoniem|homonymie]].'' Homoniemen'' zijn tweegeheel of meerverschillende woorden van dezelfde [[woordsoort]] endie metwel dezelfde vorm aannemen, maar ze hebben verder niets met elkaar te maken. Hunhebben: de herkomst is geheel verschillend ([[etymologie|etymologische]] is verschillendafwijking), en de betekenissen lopen vaakuiteen sterk([[semantiek|semantische]] uiteenafwijking). Zo is het woord ''vorst'' ("vrieskou") etymologisch verwant met ''vriezen'', een ander woord ''vorst'' ("heerser") is etymologisch verwant met ''voorste''. De vormovereenkomst tussen ''vorst'' "vrieskou" en ''vorst'' "heerser"overeenkomst berust op louter toeval.
Er bestaat echter een soort tussengebied tussen polysemie en homonymie. DeTwee betekenissenpolysemen van een polysemantisch woord kunnen namelijk dermate uiteen gaan lopen, dat erhomonymie voor het gevoel van de taalgebruiker sprake is van twee of meer nieuwe, los van elkaar staande woorden. Een voorbeeld is het woordpaarontstaat (''(zand)bank'' en ''(zit)bank''; zie het artikel [[homoniem]]). In de [[semantiek]] wordt dan wel gezegd dat erbeide woorden ''historisch'' sprakepolyseem iszijn, vanaangezien polysemiezij -dezelfde de betreffende woordenherkomst hebben dezelfde herkomst-, maar ''psychologisch'' van homonymiehomoniem ''omdat zij thans als twee verschillende woorden worden ervaren''.
Het omgekeerde komt ook voor: homoniemen worden dan opgevat als polysemen. De vele uitdrukkingen met ''oortje'' ("Hij heeft zijn laatste oortje versnoept") gaan terug op het oude muntstuk oord, dat in vier parten, "oorden", was verdeeld. Toch zal de huidige taalgebruiker soms een associatie hebben met het lichaamsdeel.
==Polysemie versusen synonymie==
Polysemie is het tegengestelde van [[synoniem (taalkunde)|synonymie]]. PolysemenTwee zijnpolysemen dezijn verschillende betekenissen van één woord. SynoniemenTwee synoniemen zijn daarentegen juist twee of meer verschillende woorden met dezelfde betekenis. (Het begrip "homonymie" komt in ditdeze verbandsemantische tegenstelling in het geheel niet ter sprakevoor:, daarbij gaat het immers altijd om geheel verschillende woorden.)
==Poëzie en literair proza==
Een centraal kenmerk van [[literatuur]] is multi-interpretabiliteitpolyinterpretabiliteit: de spanning die wordt veroorzaakt doordat verschillende interpretaties, uiteenlopende betekenissen naast elkaar kunnen bestaan. Dit geldt voor de thematiek van een gehele roman of een toneelstuk: er zijn verschillende lezingen mogelijk, en de spanning tussen die lezingen wordt nu juist niet opgelost.
Polyinterpretabiliteit kan ook van toepassing zijn op een enkele woord, dat in een gedicht fungeert met twee polyseme betekenissen tegelijk, en in meerdere of mindere mate [[ambiguïteit|dubbelzinnig]] wordt gebruikt:
| 