Samnitische oorlogen: verschil tussen versies

DeEr zijn tussen [[343 v.Chr.]] en [[290 v.Chr.]] drie '''Samnitische oorlogen''' waren drie [[oorlog]]en uitgevochten tussen de vroege [[Romeinse republiek]] en de stammen van [[Samnium]]. Zij duurden van [[343 v.Chr.]] tot [[290 v.Chr.]], en eindigden inmet de overheersingonderwerping van de Samnieten door de Romeinen. Beide, machtenZe waren expansionistischebeide expansionistisch van aard, en warenop nueen burengegeven moment grensden hun terrritoria aan elkaar. RondRondom hun eigen stad hadden de Romeinse troepen [[Latium]], noordelijk [[Campania]] en het territorium rond [[Veii]] veroverd, inclusief enkele ondergeschikte steden. Alleen de Samnieten bezaten een nagenoeg gelijkwaardige macht, zodat de Romeins-Samnitische oorlogen in feite beslisten wie zich de leidende macht in [[Italië]] mocht noemen.

De '''Eerste Samnitische Oorlog''' duurde van 343 tot [[314 v.Chr.|341]] en resulteerde in Romeinse controle over noordelijk [[Campania]]. Het was uitgelokt door een Romeinse alliantie met [[Capua]] en verliep in het geheel niet voorspoedig voor de Romeinen, die het klaarspeelden om hun Latijnse bondgenoten van zich te vervreemden zonder enig militair profijt. De locatie en hetHet aantal veldslagen tussenin dedeze Romeinenoorlog en Samnietenhun locaties iszijn onduidelijk.

De '''Tweede Samnitische Oorlog''' ([[327 v.Chr.|327]]-[[305 v.Chr.|305]]) bestond uit twee fasen, en was een langdurige strijd voor dominantie. Aanleiding was de Romeinse stichting van een kolonie in [[Fregellae]] op de oostelijke oever van de [[Liris rivier]] in territorium dat de Samnieten blijkbaar als hun eigendom beschouwden. In het volgende jaar trokken de Romeinen ten strijde tegen de [[Griekenland|Griekse]] stad [[Neapolis (Peloponnesos)|Neapolis]], en de Samnieten kwamen hen te hulp. Deze fase van de oorlog eindigde met de [[Slag bij de pas van Caudinum]] (Latijns: ''Furculae Caudinae'', Caudijnse Vorken) in [[321 v.Chr.|321]], toen de Samnitische troepen erin slaagden om een Romeins leger vanuit een hinderlaag in een bergvallei aan te vallen en hun overgave afdwongen. In het resulterende vredeverdragvredesverdrag gaven de Romeinen hun kolonies in Fregellae en [[Cales]] op. De gevechten werden op grote schaal hervat in [[316 v. chr.|316]]. Gedurende de volgende vijf jaar beschrijvenworden door Romeinse historici beschreven als Samnitische invasies in Latium en Campania, maar het Romeinse leger slaagde er uiteindelijk in zich te herstellen en zou vervolgens Samnium jaarlijks binnenvallen totdat een vredesakkoord werd bereikt in 305. Tijdens deze oorlog stichtte Rome meerdere kolonies in zuidelijk Campania en een, [[Luceria]], ver weg in [[Apulië]], klaarblijkelijk in een poging om bases aan te leggen voor verdere gevechtshandelingen tegen Samnium.

Als [[censor]] in [[312 v.Chr.|312]] startte [[Appius Claudius Caecus]] twee grote publieke werken die illustratief zijn voor de toegenomen omvang van de Romeinse staat. De eerste was de constructie van een [[Aquaduct (waterbouwkunde)|aquaduct]], de ''[[aqua Appia]]'', om water over een aanzienlijke afstand naar de stad te brengen. De bouw van dit aquaduct kan alleen maar betekenen dat Rome'sRomes bevolkingsgroei ondertussen gestuit werd door de beperkte capaciteit van lokale waterbronnen. (Bovendien toont de hieropvolgende constructie van een ander aquaduct in [[272 v. chr.]], de ''[[Anio Vetus]]'', door de censor [[Manius Curius Dentatus]], aan dat de groei van de stedelijke bevolking bleef doorzetten tijdens de periode van Italiaanse expansie.) Het tweede project was een lange weg van Rome naar [[Capua]] in Campania die bekend zou worden als de ''[[Via Appia]]''. Deze weg was bedoeld om de legers een snellere, makkelijkere mars van Rome, waar ze zich eerst verzamelen, naar de regio rond Capua te bieden. De aanleg is een duidelijk teken van de intensiteit van de gevechtshandelingen tijdens de oorlog met de Samnieten, en waarschijnlijk een indicatie dat de Romeinse leiders verwachtten dat de oorlog langdurig zou zijn. Later zouden andere censors zorgen voor de constructie van verderenog meer wegen voor de legers om zich snel naar regiosregio's van intensieve campagnes te spoeden.

Vanaf 312 stuurden de Romeinen ook commandanten en legers tegen andere steden en confederaties, een bewijs van de uitgebreide hulpmiddelen van de staat. In [[310 v.Chr.|310]] marcheerden de Romeinse legers richting de [[Etrusken|Etruskische]] steden [[Perusia]], [[Cortona]] en [[Arretium]] in de [[Tiber]] vallei, en drie jaar later zoudenbegonnen ze een campagne beginnen tegen een andere EtrukischeEtruskische stad, [[Volsinii]]. Deze oorlogen eindigden over het algemeen in een bestand, ofwel voor een jaar of soms zelfs voor een periode van vijftig jaar. In [[299 v.Chr.|299]] echter stichtten de Romeinen een Latijnse kolonie in [[Narni|Narnia]], minder dan 80 km van de stad, stroomopwaarts aan de Tiber. Tussen [[306 v.Chr.|306]] en [[304 v.Chr.|304]] overwonnen de Romeinse legers de [[Hernici]] en de [[Aequi]] in de heuvels ten zuidoosten van Rome. Deze campagnes waren zogezegd bijzonder hardvochtig, metwaarbij vele van de heuveldorpen van de Aqui werden verwoest en hun bevolking uitgemoord. Hun buren - [[Marsi]], [[Paeligni]], [[Marrucini]], [[Frentani]] en [[Vestini]] - sloten tussen 304 en [[302 v.Chr.|302]] vrede met Rome,. verondersteldVerondersteld mag worden dat dit op Romeinse voorwaarden gebeurde. Wederom stichtten de Romeinen meerdere nieuwe kolonies op geconfisqueerd land.

De '''Derde Samnitische Oorlog''' duurde van [[298 v.Chr.|298]] tot [[290 v.Chr.|290]]. VijandighedenDe vijandelijkheden lijken begonnen te zijn over Romeinse activiteiten in [[Lucania]]. Tegen het einde van 297 vormden de Samnieten, Etrusken, [[Umbria|Umbriërs]] en de [[Gallië|Galliërs]] een coalitie, ook al waren hun acties nauwelijks gecoördineerd. In [[295 v.Chr.|295]] versloegen de twee [[consulaat (Romeinse Rijk)|consuls]] van dat jaar een troepenmacht van Samnieten, UmbiërsUmbriërs en Galliërs in de grote [[Slag bij Sentinum]], in Umbria. In [[293 v.Chr.|293]] versloeg een andere Romeinse consul de Samnieten bij de [[Slag bij Aquilonia]]; spoedig hierna zouden de Romeinsen de stad [[Venosa]] veroveren. Na deze nederlaag accepteerden de Samnieten een vredesakkoord.