Keizerskroon (hoofddeksel): verschil tussen versies
Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
k Robot-geholpen doorverwijzing: Medemblik - Link(s) veranderd naar Medemblik (gemeente) |
aanvullingen en tekstverbetering |
||
Regel 1:
De keizers van een aantal Europese [[keizerrijk|keizerrijken]] en die van de keizerrijken die in de Europese koloniën ontstonden droegen een '''keizerskroon''' en voerden in hun [[wapen (heraldiek)|heraldische wapen]] ook deze kroon.
== De kronen van het Heilige Roomse Rijk
[[Afbeelding:Holy Roman Empire crown dsc02909.jpg|thumb|200px|De zogenaamde kroon van [[Karel de Grote]] uit de 10e eeuw]]
[[Afbeelding:Austrian imperial crown dsc02787.jpg|thumb|200px|De keizerskroon van [[Rudolf II van het Heilige Roomse Rijk|Rudolf II]], Keizer van het [[Heilige Roomse Rijk]] wordt de "[[Rudolfinische Keizerskroon]]" genoemd.]]
[[Image:Blason emblême-Amsterdam.jpg|thumb|200px|right|Het [[wapen van Amsterdam]] met de 'blauwe' Keizerskroon.]]
In het [[Heilige Roomse Rijk]] zijn aanvankelijk verschillende modellen als keizerskroon in gebruik geweest. De bekendste en oudste nog bestaande is zogenaamde kroon van keizer [[Karel de Grote]], die in werkelijkheid uit de 10e eeuw stamt. Deze kroon is versierd met emailleerwerk in de Byzantijnse stijl en een groot aantal edelstenen, halfedelstenen, gemmen en intaglio's (gegraveerde stenen).
De kroon wordt afgedekt met een opvallende beugel en een gouden kruis. Tesamen met de overige [[regalia]] en de rijksschat werd deze rijkskroon bewaard op de rijksburcht [[Trifels]] en later in de [[rijksstad Neurenberg]]. Voor de kroning werden deze voorwerpen dan telkens naar Aken of Frankfurt overgebracht. Na de ondergang van het Heilige Roomse Rijk in 1806 werd deze kroon naar Wenen gebracht en berust daar sindsdien in de schatkamer van de [[Hofburg]].
In de [[heraldiek]] ontwikkelde zich voor de keizer een kroon bestaande uit de voor koningen gebruikelijke gouden band met [[fleuron]]s, met als extra onderscheidingsteken een halfronde beugel van middenvoor naar middenachter. Bij de kroning van keizer [[Frederik III van het Heilige Roomse Rijk|Frederik III]] in 1452 werd daar een mijter in geplaatst en wel een kwartslag gedraaid, zodat de twee helften aan weerszijden van de beugel kwamen. Deze gecombineerde mijterkroon vormde een uitbeelding van de wereldlijke en geestelijke macht van de Rooms-Duitse keizer.
Naar het voorbeeld van deze heraldische keizerskroon lieten latere keizers ook hun eigen kronen vervaardigen, mede omdat de oude rijkskroon permanent in Neurenberg bewaard lag. Het bekendste voorbeeld hiervan is de door de Nederlandse goudsmid [[Jan Vermeyen]] vervaardigde kroon voor keizer [[Rudolf II van het Heilige Roomse Rijk|Rudolf II]].
Omdat de keizerskroon meestal in Neurenberg lag lieten keizers voor dagelijks gebruik eigen kronen vervaardigen. Een belangrijk voorbeeld daarvan is de door de Nederlandse goudsmid Jan Vermeyen vervaardigde keizerskroon in "[[Rudolfinische stijl]]" van het Heilige Roomse Rijk (en later het [[Keizerrijk Oostenrijk]]) heeft twee zijdelings geplaatste gouden schelpen met daartussen los staand nog een diadeem, die getopt is met een kruis en daarop een grote lichtblauwe saffier. Ertussen is een muts te zien die rood gekleurd is. De hoofdband is bezet met rode en groene edelstenen en op de rand van de hoofdband staan beurtelings [[fleuron]]s en korte met parels getopte pieken. Alles is verder omrand met witte parels. De symboliek van deze kroon is in het artikel [[Rudolfinische Keizerskroon]] behandeld. ▼
▲
De kroon van Rudolf II werd in 1804 ook de kroon van het keizerrijk Oostenrijk en werd na de ondergang daarvan in 1918 naast de oude rijkskroon van het Heilige Roomse Rijk opgeborgen in de schatkamer van de [[Hofburg]] in Wenen.
Heden ten dage voeren nog tien gemeenten in [[Nederland]] de keizerskroon boven hun wapenschild, namelijk [[Amsterdam]], [[Bolsward]], [[Deventer]], [[Hulst (Nederland)|Hulst]], [[Kampen (Overijssel)|Kampen]], [[Medemblik (gemeente)|Medemblik]], [[Middelburg (Zeeland)|Middelburg]], [[Nijmegen]], [[Tiel]] en [[Zwolle (Overijssel)|Zwolle]].▼
▲
Zo kreeg in [[1489]] de stad Amsterdam het recht om boven haar wapenschild de keizerskroon van het Heilige Roomse Rijk te voeren. De keizer [[Maximiliaan I van het Heilige Roomse Rijk|Maximiliaan I]] verleende Amsterdam dit recht als dank voor de ruime steun die de stad hem had verleend in de vorm van grote geldleningen.▼
▲
== Keizerskronen in Europa ==▼
[[Afbeelding:Kaiserkrone (2. R.).jpg|thumb|150px|left|De keizerskroon van het tweede Duitse Keizerrijk (1870-1918)]]
In het "tweede" [[Keizerrijk Duitsland]], dat van 1870 tot 1918 bestond, was er een heraldische keizerskroon ontworpen, die leek op de oude rijkskroon uit de 10e eeuw. Deze kroon bestond echter niet in het echt, maar werd alleen voor heraldische wapentekeningen gebruikt.
Ook de Franse keizerrijken van 1805-1815 en 1852-1870 hadden een eigen keizerskroon, net zoals het Russische tsarenrijk. De tsarenkroon had hetzelfde model als de heraldische kroon van de keizer van het [[Heilige Roomse Rijk]] en de echte kroon van dat model was bijna volledig met diamanten bezet.
In Engeland zijn een voor Koningin Victoria in 1838 vervaardigde "Imperial State Crown" en de voor Koning [[George V]] en [[Koningin Mary]] gemaakte kronen van de keizer en keizerin van India te zien in de Tower in Londen. Omdat de oudere kronen het koninkrijk niet mogen verlaten, werden er voor hun inhuldiging te "Durbar" in India nieuwe kronen gemaakt. In de keizerinnekroon is de beroemde [[Koh-i-noor]] ([[Sanskriet]] voor "Berg van het licht") met een gewicht van 109 [[karaat]] gezet.
Regel 34 ⟶ 40:
De keizerskronen van het voormalige keizerrijk [[Iran|Perzië]] (huidige [[Iran]]) zijn beroemd om hun prachtige edelstenen. Voor de inhuldiging van de Sjahinsjah ([[Farsi]] voor 'koning der koningen', of keizer) [[Reza Pahlavi]], de eerste keizer van de [[Lijst van sjahs van de Pahlavi-dynastie|Pahlevi dynastie]] werd een nieuwe keizerskroon gesmeed. Voor de kroning van de keizerin [[Farah Pahlavi|Farah Dibah]] werd door de Parijse juweliers van Cleef en Arpels, met gebruikmaking van stenen uit de Perzische schatkamer, voor het eerst in de Perzische geschiedenis ook een keizerinnekroon vervaardigd.
[[Ethiopië]] en het [[Keizerrijk Brazilië]] bezaten keizerlijke kronen
==Zie ook==
Regel 40 ⟶ 46:
*[[Kroon (heraldiek)]]
{{commonscat|Imperial_crowns}}
[[categorie:Adel]]
| |||