Kleur-magnitude-diagram: verschil tussen versies
Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
k Link update |
k link(s) naar dp verwijderd: chemische elementen met AWB |
||
Regel 1:
Een '''kleur-magnitude-diagram''' (KMD) wordt door [[astronoom|sterrenkundigen]] gebruikt om de eigenschappen van een groep van waargenomen [[ster (hemellichaam)|sterren]] te classificeren. In het diagram wordt de [[absolute helderheid]] van iedere ster uitgezet tegen de 'kleur'. De absolute helderheid van een ster is een maat voor zijn lichtkracht. In de [[sterrenkunde]] is de kleur gedefinieerd als het verschil in [[magnitude]] van de ster tussen twee verschillende [[golflengte]]banden. De kleur van een ster is gerelateerd aan zijn oppervlakte[[temperatuur]]. In het [[diagram]] staan heldere sterren (met lage magnitude!) bovenin en zwakke sterren onderin. Hete sterren staan links en koele sterren rechts. Een diagram dat sterk lijkt op het KMD is het [[Hertzsprung-Russelldiagram]] (HRD). In een HRD staan echter de ''berekende'' lichtkracht en effectieve temperatuur uitgezet, in plaats van de ''waargenomen'' kleur en magnitude.
== Kleur-magnitude-diagram voor nabije sterren ==
[[
De meest voorkomende vorm van het KMD is waarschijnlijk dat waarin de absolute visuele magnitude (V) wordt uitgezet tegen het verschil tussen de visuele en blauwe (B) magnituden (B-V). Een voorbeeld van zo'n kleur-magnitude diagram is te zien in de afbeelding hiernaast. Ieder puntje stelt een waargenomen ster voor. In de afbeelding worden verschillende [[sterevolutie|evolutiestadia]] van sterren aangeduid met hun gangbare, Engelse afkortingen:
* MS: de '''[[hoofdreeks]]''' (main sequence) loopt van rechtsonder naar linksboven en bevat de sterren die in hun kern [[Waterstof (element)|waterstof]] fuseren tot [[helium]], zoals onze [[Zon]]. De meeste sterren in het diagram zijn, net als de meeste sterren in het [[heelal]], hoofdreekssterren.
* GB: de '''[[reuzentak]]''' (giant branch). Deze bevat zowel de [[reuzentak#Rode_reuzentak|rode reuzentak]] (red giant branch, RGB) met sterren die [[Waterstof (element)|waterstof]] verbranden in een schil om de heliumkern, als de [[Reuzentak#Asymptotische_reuzentak|asymptotische reuzentak]] (asymptotic giant branch, AGB) met sterren die helium verbranden in een schil om de koolstof-zuurstofkern.
* HB: de '''[[Reuzentak#Horizontale_tak|horizontale tak]]''' (horizontal branch). Hier zijn de sterren te vinden die in hun kern helium fuseren waaruit koolstof en zuurstof ontstaan.
* WDs: de [[witte dwerg]]en (white dwarfs). Dit zijn lichtzwakke, maar hete sterren waarin geen [[kernfusie]] meer plaatsvindt.
Regel 17 ⟶ 16:
Voor het maken van het diagram in de figuur zijn de gegevens van 20.546 nabije sterren gebruikt, waarvan de afstand met een nauwkeurigheid van 10% of beter bekend is, en de kleur en helderheid beter dan 0,1 magnitude. Een nauwkeurige afstand is nodig om de waargenomen ''schijnbare'' helderheid om te rekenen in de ''absolute'' helderheid. De afstanden zijn bepaald uit nauwkeurige [[parallax]]-waarnemingen door de [[Hipparcos]]-satelliet.
== Zie ook ==
Regel 25 ⟶ 23:
== Externe links ==
* [http://hemel.waarnemen.com/Informatie/Sterren/hoofdstuk6.html#h6.1 Ontstaan en evolutie van enkele sterren]
* [http://hemel.waarnemen.com/FAQ/Sterren/003.html Hoe worden de afstanden tot sterren bepaald?]
| |||