Boekrol: verschil tussen versies

Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
Zorrobot (overleg | bijdragen)
k robot Erbij: no:Skriftrull
Wasily (overleg | bijdragen)
aanvulling bij uiterlijk en vergelijking boekrol/codex
Regel 3:
 
==Uiterlijk==
Men plakte een reeks [[papyrus]]vellen of ook wel [[perkament]]vellen, tegenwoordig ook wel [[papier]]vellen, aan elkaar tot men een strook van soms vele meters lengte had. Deze kon dan opgerold worden op een stokje om opgeborgen te worden. Een goed hedendaags voorbeeld om een idee van het uiterlijk te krijgen van een vroeger gangbare maat boekrol is een dikke rol behangpapier met een hoogte van ongeveer een [[papierformaat|A3-vel]] (± 40 cm). Meestal werd de rol aan een kant beschreven maar soms ook dubbelzijdig om papyrus te sparen. Bij werken die uit meerdere boekrollen bestonden zat meestal een label aan een uiteinde van de boekrol met daarop kort vermeld de titel van het werk en het hoofdstuk nummer. In opgerolde toestand stak dit uit de boekrol zodat dit het vlug opzoeken van een bepaald werk vergemakkelijkte.<br>
De moeilijk hanteerbare boekrol had als nadeel slechts telkens een beperkt oppervlak zichtbaar te maken voor de lezer. Hetzelfde nadelige effect heeft het lezen van teksten nu op de [[computer]]scherm als wij van boven naar beneden dwalen door de tekst via het zogenoemde [[scrollen]]. De cirkel is als het ware gesloten.
 
==De codex als opvolger==
Rond het begin van onze [[jaartelling]] werd de boekrol langzamerhand verdrongen door de ''[[boek (document)|codex]]'', de boekvorm met ingenaaide katernen die tegenwoordig gebruikt wordt. Dit was waarschijnlijk een Romeinse uitvinding. De codex vond redelijk snel ingang want deze is immers veel handiger om een bepaald hoofdstuk snel op te zoeken door te bladeren en daarbij een idee te behouden van het geheel. De codex bood ook door zijn afmetingen het voordeel om makkelijker te vervoeren en daarbij een grotere opslagcapaciteit te bezitten.<br>
Een boekrol moet meestal een heel stuk worden afgerold om hetzelfde te doen. En ook is de boekrol veel kwetsbaarder dan een codex. Door de stevige kaft (vroeger vaak van [[hout]] of zeer dik [[leer (stof)|leer]] gemaakt) doorstond de codex goed een ruwe behandeling waarbij een boekrol al snel gescheurd zou zijn.
 
==Boekrol in vergelijking met het moderne boek==
Regel 14 ⟶ 16:
In de [[jodendom|joodse eredienst]] wordt uit traditie nog altijd gelezen uit boekrollen; de [[thora]]rollen. Deze worden ook nog steeds volgens eeuwenoude traditie met de hand gekopieerd.
 
==Bibliografie==
* [[Alberto Manguel]], 1996, ''Een geschiedenis van het lezen'', Uitg Ambo, Amsterdam, ISBN 9026315651.
[[Categorie:Boek naar type]]
[[Categorie:Manuscript]]