De '''chanoekia''' is de negenarmige kandelaar die bij het joodse feest [[Chanoeka]] wordt gebruikt.
De negenarmige menora wZRYLZLMTRYNKLordtwordt ontstoken om Chanoeka te vieren. Tijdens de eerste nacht wordt één kaars ontstoken, tijdens de tweede nacht twee, enz. tot en met de achtste nacht. De nege625949T5G4Y6TY59YG598G55HU5GT64584ndenegende kaZ45.FGNTYHUF45GYET5GYF5HZEF5arskaars, ''sjammes'' ([[Jiddisch]]) of ''sjamasj'' ([[Hebreeuws]]) genoemd, isGHis GB45 GT BH 4dede "dienaarkaars" die gebruikt wZ8415RGZ4oU1TY5HU655T65U44RrZTYZJYZJKdtwordt om de andere acht kaarsen te ontsteken en als lichtbron in heZGT1ZG1HUKZ45G65H6G2ZGY7Z454G6HJG5HtVHQEVTHQEGgebruikthet algemeen, daar het licht van de andere kaarsen traditioneel niet voor verlichtingsdoeleinden gebruikt mag worden. Oorspronkelijk herdacht men met Chanoeka de overwinning 4HGNJZE45GFTAJHGTJUHJUBZT45vanvan de [[MakJDFGBHJGBJSFkabeeënMakkabeeën]] op het superRTYZRTJKYHIOieuresuperieure Syrische leger. Daarnaast bericht de [[Talmoed]] overZRYZNRBTHJover een wonder tijdens de herinwijding van de Tempel door de MakkabZE5516THUK18T2KFSDGAEReeënMakkabeeën: er werd maar genoeg olie gevonden om de 45THU5menoramenora een nacht te laten branden, maar ze brandde desalniettemin acht nachten lang. (Voordat de kaars gemeengoed werd gebruikte men olijfolie als brandstof.)
De naam chanoekia is een recente ontwikkeling in de Hebreeuwse taal, ontstaan in de 20<sup>e</sup> eeuw. In principe is het een speciaal soort [[menora]] voor de chanoekaviering, naar de [[vorm]] beschreven in Exodus 25:31-40, met dit verschil van de gangbare menora (strikt gezien Hebreeuws voor lamp) dat de schacht acht zijarmen in plaats van zes heeft. Er bestaan echter ook andere vormen. Moderne kunstenaars hebben vormen ontworpen die geen relatie hebben met de menora-vorm. In het [[Joods Historisch Museum]] in Amsterdam zijn er enkele te zien.
