Dood: verschil tussen versies
Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
Geen bewerkingssamenvatting |
Geen bewerkingssamenvatting |
||
Regel 24:
Vervolgens bestaan drie mogelijkheden waarin het lichaam tot ontbinding kan overgaan, namelijk
Putrefactie (verrotting): Zeker het minst prettige stadium van het ontbindingsproces.
Dit proces begint binnen drie dagen na het intreden van de dood. Vele insecten leggen, als de mogelijkheid het toelaat, eieren in het dode lichaam. Het lichaam begint van kleur te veranderen met als opvallendste "het wegschieten van kleuren" langs de slagaders en aders gelegen aan de huidoppervlakte (marmer tekening). Dit komt doordat het bloed begint te ontbinden en bacteriën de overhand krijgen. De kleur van de huid verdonkert ook.
Regel 35:
Op dit moment is het lichaam een zeer onsamenhangende en smerig “voorwerp” geworden. De overledene zal op dit moment niet meer herkenbaar zijn als individu die geweest is.
Mummificatie (indroging): In geval van mummificatie begint dit eindproces ongeveer één maand na de dood, hoewel dit proces ook voorspoediger kan verlopen als de voorwaarden juist zijn (zoals de toestand van het lichaam van de overledene en de omgevingsinvloeden).
Mummificatie ontstaat op een moment wanneer een lichaam uitdroogt door natuurlijke of door kunstmatige middelen. Twee omstandigheden zijn vereist voor mummificatie.
Regel 43:
2. Lichaamsmassa: Mummificatie treedt eerder op als het lichaam van de overledene een lichaam betreft met weinig lichaamsvetmassa (in het algemeen een dun persoon). Zelden treedt mummificatie onder natuurlijke omstandigheden op bij te zware mensen. De oorzaak hiervan is de aanwezigheid van vocht in het lichaam. Vocht zorgt voor een voorspoedig ontbindingsproces.
In Nederland komt men vooral mummificatie tegen in geval van een vinding van een overledene in thuissituatie (overledene die al enige tijd dood in huis ligt). Veelal heeft de overledene dan in een warme en droge omgeving gelegen, waardoor de overledene (of delen van) mummificeert.
Bekende voorbeelden van mummificatie zijn de Egyptische mummies. Adipocere = saponificatie = verzeping
Regel 57 ⟶ 59:
* Samenstelling: Bij verhitting smelt adipocere als plastic en kan zelfs verbrand worden. De vastheid van adipocere variëert. Het kan aanvoelen als een zeeptablet, halfzacht als een jonge cheddarkaas en hard en korrelig zoals kaarswas.
====Waar vormt adipocere zich?====
Adipocere vormt zich in en op een dood lichaam bij gebrek aan vrije zuurstof maar ook in een nat, koel milieu, zoals een waterbegrafenis (een verdrinkingsslachtoffer bijvoorbeeld), een luchtdichte maar vochtige crypt, of een vochtig graf. Ongeacht kist, doodskist, of begrafenissluier is adipocerevorming mogelijk in een ondergrondse begrafenis. De mogelijkheid tot adipocerevorming verhoogd als de overledene geheel door een kist wordt omsloten. Een te zwaar lichaam bevat genoeg water voor adipocere om met vorming in een gesloten kist te beginnen. Ongeacht het teweegbrengende micro-organisme, is het eindresultaat algemeen gekend als "verzepende dode".
====Pasgeborene====
In de tragische omstandigheid van de dood van een pasgeboren zuigeling, kunnen de noodzakelijke bacteriën niet de tijd of de kans gehad hebben om in het spijsverteringssysteem van het kind te vestigen terwijl de pasgeborene in leven was. Daarom kunnen de overblijfselen van de pasgeborene het normale decompositiecyclus niet ingaan, maar zullen in plaats daarvan bijna direct in adipocerevorming overgaan. Wegens het extra vet die een baby heeft, kan bijna elk deel van het lichaam van de pasgeborene omgezet worden in adipocere. Soms komt dit ook voor bij de lichamen van oudere kinderen en volwassenen.
====Heiligen====
In het verleden werden de doden, waarbij adipocerevorming had plaatsgevonden, beschouwd als heiligen. Het behoud van het lichaam was dan een heilig teken.
====Start adipocerevorming====
Normaal gesproken zal de zichtbare adipocerevorming ongeveer één of twee maanden na dood beginnen. Als dit proces doorzet zal de uiteindelijke voltooiing van adipocerevorming ongeveer twee jaar duren. Bij lichaamsdelen die ondergedompeld zijn in water kan adipocere zich zelfs binnen drie weken na overlijden vormen.
====Eindstadium decompositie====
De Vorming Adipocere is het eindstadium van decompositie voor het zachte weefselgedeelte van het dode lichaam, die om één of verscheidene redenen niet door bacteriën, insecten, of aaseters werden verbruikt.
Een overledene met een lichaamsmassa boven het gemiddelde zal of ontbinden en vergaan (verrotten), of zal in een stadium geraken van adipocerevorming (veronderstelt dat er weinig of geen blootstelling aan lucht is). ====Voorwaarden adipocerevorming====
De sleutel tot adipocerevorming is; dat de bacteriën die het lichaamsvet in adipocere omzetten anaëroob zijn (zonder zuurstof kunnen leven of zuurstof niet kunnen verdragen). Deze bacteriën verteren lichaamsvet en geven als afscheiding adipocere en ammoniakgassen. Anaërobe bacteriën werken dus niet goed wanneer ze worden blootgesteld aan lucht, dit is dan ook waarom adipocere zich zelden op lichaamsdelen vormt die aan lucht worden blootgesteld.
Een andere belangrijke factor voor het vormen van adipocere is, dat de overledene niet toegankelijk is voor aaseters en insectenlarven. Adipocere zal zich niet vormen als de zachte weefsels reeds door andere organismen geconsumeerd zijn.
====Welke weefsels====
In alle zachte weefsels kan onder de juiste omstandigheden adipocerevorming plaatsvinden, met inbegrip van zachte orgaanweefsels zoals ogen, hersenen, lever, alvleesklier en het hart Soms is zelfs tijdens een obductie in zieke zachte weefsels en organen, zoals de alvleesklier en de lever, vorming van adipocere waarneembaar. In dit geval zijn deze organen of gedeelten van deze organen weken of zelfs maanden vóór begin van de volledige dood van het lichaam begonnen met af te sterven. Vrijwel al het vlees in het dode lichaam kan worden omgezet in adipocere, zowel het vetweefsel als spierweefsel.
====Vorming====
Men heeft nog geen goed inzicht in het mechanisme achter dit "vorming" fenomeen. Onder andere is ook geen goed onderzoek gedaan naar het waarom adipocerevorming eerder plaatsheeft op lichaamsdelen die bedekt zijn met kleding en waarom synthetische materialen, zoals polyester meer de adipocerevorming bevorderd dan natuurlijke stof zoals katoen.
====Alkalische omgeving====
De vorming van Adipocere is zeker mogelijk als sprake is van een “katalysator”, door één of andere soort van alkalische bron, zoals formaldehyde dat algemeen in het balsemvloeistof wordt gebruikt.
====Moderne overledenenzorg====
Mogelijk, onbewust, heeft het zogenaamde "moderne" balsemen en begraven in veel meer adipocerevorming geresulteerd dan anders het geval zou kunnen zijn geweest. Het gebruik van kisten onder de grond en bovengrondse tombes kan het vormen van adipocere ook verhogen, aangezien deze uitvaartmethoden aërobe bacteriën en insecten verhinderen hun levenscycli uit te voeren.
====Heden====
Op dit moment komt men tot de conclusie dat, vooral in landen waar gebruik wordt gemaakt van vormen van balseming en goede doodskisten, vele, zelfs mogelijk de meeste overledenen die de afgelopen eeuw begraven zijn zelfs nog intact zijn, wat dan is toe te schrijven aan adipocerevorming. Wat tevens bijdraagt aan de vorming van adipocere is dat veel grond, waarin overledenen worden begraven hoogst alkalisch is. Een alkalische omgeving heeft dezelfde werking op het dode lichaam.
====Verzeping====
De vorming van Adipocere wordt vaak verwoord als verzeping. Tijdens opgravingen van overledenen in de door oorlog verscheurde Balkan, in de jaren `90, schatte een team van de forensische artsen van de Verenigde Naties dat 22% van de overledenen die op één gebied werden gevonden, grotendeels aan de één of andere graad door het proces van adipocerevorming werden behouden. Deze overledenen waren meestal burgers, slachtoffers van moord.
==Wetgeving==
Regel 104 ⟶ 119:
Een op het oog natuurlijke doodsoorzaak in periode van genezing van een trauma (bijvoorbeeld bedcomplicaties zoals een longontsteking of bloedvergiftiging door doorliggen) of als sprake is van natuurlijke doodsoorzaak bij een persoon die eerder trauma heeft ondergaan (bijvoorbeeld bedcomplicaties bij een comapatiënt waarbij het coma is ontstaan door een eerder trauma) dient te worden benaderd als een (vermoedelijk) niet natuurlijk overlijden. De gemeentelijke lijkschouwer zal de overledenenschouw moeten verrichten. Doorgaans schakelt de behandelend arts de gemeentelijk lijkschouwer in echter, iedereen mag een beroep doen op de gemeentelijk lijkschouwer. Dit dient dan zo spoedig als mogelijk te gebeuren, maar in elk geval voor begrafenis/crematie of uitvoer van de overledene naar het buitenland.
==Na de dood==
Na de dood is voor wat betreft overledenenzorg alles gericht op onderzoek naar de doodsoorzaak (is deels wettelijk geregeld), gericht op piëteitvolle overledenenzorg met als doel een goede start van het rouwproces van de nabestaanden en gericht op conservering van de overledene. Binnen de in de wet gestelde termijn zal een uitvaart (begrafenis / crematie) plaatsvinden, met als uitzondering de overledenen die zich ter beschikking hebben gesteld voor de wetenschap.
===De overledenenschouw===
De overledenenschouw zal plaatsvinden volgens wettelijke richtlijn. Deze wordt verricht door de behandelend arts of door de gemeentelijke lijkschouwer. (zie hoofdstuk “lijkschouwing”)
===Inwendige schouw (ook wel obductie/sectie)===
Een onderzoek naar de doodsoorzaak kan de inwendige schouw betreffen. De inwendige schouw wordt verricht door een patholoog anatoom of een forensisch patholoog anatoom.
Er bestaan drie soorten van inwendige schouw.
*Reguliere inwendige schouw, waarbij de organen en weefsels in de borstholte en de buikholte worden onderzocht.
*Inwendige schouw van de schedel, waarbij uitname van de hersenen plaatsheeft voor onderzoek.
*Gerichte schouw van lichaamsdelen die niet tot de borst-/buikholte of de hersenen behoren. Dit onderzoek betreft geen reguliere schouw maar wordt gedaan als gericht onderzoek.
Er zijn drie redenen voor het realiseren van een inwendige schouw.
*Nabestaanden willen helderheid over de doodsoorzaak. Dit kan van belang zijn om te kijken of sprake is van een doodsoorzaak door een erfelijke aandoening. De nabestaanden dienen toestemming te geven voor dit onderzoek. In geval nabestaanden geen toestemming geven heeft geen inwendige schouw plaats.
*De behandelend arts verzoekt dit onderzoek. Gekeken kan worden of de behandelend arts de juiste diagnose heeft gesteld en of de ingezette behandeling de juiste handelswijze was. Dit is ter lering voor de behandelend arts. Nabestaanden dienen toestemming te geven voor dit onderzoek. In geval nabestaanden geen toestemming geven heeft geen inwendige schouw plaats.
*In geval van een (vermoedelijk) niet natuurlijk overlijden een (mogelijke) misdrijf betreft zal een inwendige lijkschouw plaatsvinden. Bij deze lijkschouw worden sporen veilig gesteld en wordt onderzoek gedaan naar de primaire doodsoorzaak. Dit onderzoek heeft plaats in opdracht van de officier van justitie. Nabestaanden hebben geen inspraak omdat sprake is van inbeslagname van de overledene door justitie. Na vrijgave van de overledene door de officier van justitie (en dus na de inwendige schouw) staat de overledene weer ter beschikking van de nabestaanden. Deze inwendige schouw zal meestal plaatsvinden in het Nederlands Forensisch Instituut (NFI) (dit onder andere omdat veelal ook radiologisch onderzoek deel uitmaakt van het onderzoek), maar de mogelijkheid bestaat ook dat een forensisch patholoog van het NFI dit onderzoek verricht op locatie in een sectieruimte van een zorginstelling (dit dan voornamelijk als radiologisch onderzoek geen deel uitmaakt van het onderzoek).
====de Hersenbank====
Naast de beschreven mogelijkheden van inwendig schouw bestaat nog een uniek project van de Vrije Universiteit van Amsterdam (VU), waarbij onderzoek van de hersenen plaatsheeft. Dit betreft “De Hersenbank”.
Overledenen die tijdens leven aan één van de volgende ziektebeelden leden: dementie, multiple sclerose, Parkinson, depressie of schizofrenie, kunnen hun hersenen afstaan voor onderzoek naar het betreffende ziektebeeld. Men kan daarvoor bij leven een hersencodicil invullen.
===Donatie===
Na constatering van (hersen)dood kan, in geval toestemming is, een donatieprocedure plaatsvinden. De regelgeving van donatie en donatieprocedure is vastgelegd in de Nederlandse Wet op de Orgaandonatie. In geval sprake is van donatieregistratie in het donorregister en/of na toestemming van de nabestaanden zal worden gekeken of de (hersen)dode in aanmerking komt voor donatiedoeleinden. Voor donatie bestaat onderscheid tussen hersendode donoren (heartbeating donor) en biologisch dode donoren (non-heartbeating donor).
====Hersendode donoren (heartbeating donor)====
In Nederland verzorgt een transplantatieteam de uitname van organen. Euro Transplant kijkt in hun database waar de betreffende organen wenselijk zijn, stuurt het transplantatieteam aan en draagt zorg voor verspreiding van uitgenomen organen.
Heartbeating transplantatieorganen betreffen: de nieren, de lever, het hart, de longen, de alvleesklier, de eilandjes van Langerhans uit de alvleesklier en de dunne darm.
====Biologisch dode donoren (non-heartbeating donor)====
In Nederland verzorgt stichting Bio Implant Services (stichting BIS) een coördinerende rol voor wat betreft uitname, bewerking en verspreiding van donatieweefsel.
Non-heartbeating donatieweefsels betreffen: hoornvlies, huid, hartkleppen, bloedvaten en bot en peesweefsel.
===Overledenenzorg===
Ook wel overledenenverzorging, postmortale zorg, laatste zorg of afleggen, heeft in principe plaats na de overledenenschouw. Er staat “in principe” omdat het in Nederland veelvuldig voorkomt dat de overledenenzorg plaatsheeft voor aanvang overledenenschouw. Door deze handelswijze wordt voor een zeer groot deel de mogelijkheid ontnomen dat de behandelend arts de doelstelling van de overledenenschouw volgens de wetgeving kan realiseren. Sporen die mogelijk bijdragen tot het opmerken van een (vermoedelijk) niet natuurlijke dood worden door deze handelswijze weggenomen.
De overledenenzorg wordt doorgaans in opdracht van de nabestaanden uitgevoerd door verpleging in een zorginstelling, mortuariumbeheer in een zorginstelling, een uitvaartondernemer of door de nabestaanden zelf. Ook bestaat de mogelijkheid dat nabestaanden de overledenenzorg realiseren samen met de benoemde disciplines.
Het doel van overledenenzorg is:
*Uit respect voor de overledene.
*Om nabestaanden een goede start te geven van het rouwproces.
*Als onderdeel van religie (zoals een rituele wassing).
*Ter voorbereiding op de conservering.
Als sprake is van non-heartbeating donatie zal (bepaalde onderdelen van) de overledenenzorg plaatsvinden na de donatieprocedure.
===Ter beschikking van de wetenschap===
Tijdens leven bestaat de mogelijkheid om een contract af te sluiten met een medische faculteit om na overlijden het stoffelijk overschot beschikbaar te stellen voor de wetenschap.
Na overlijden zal de medische faculteit kijken of het stoffelijk overschot geaccepteerd wordt (hieraan zijn voorwaarden verbonden).
In geval de faculteit het stoffelijk overschot accepteert heeft er geen uitvaart plaats.
In geval het stoffelijk overschot niet wordt geaccepteerd dienen de nabestaanden zelf in een uitvaart te voorzien.
Een dergelijk contract wordt slechts met 1 medische faculteit afgesloten. In geval de betreffende medische faculteit het stoffelijk overschot niet accepteert bestaat dus geen mogelijkheid om deze aan een andere medische faculteit aan te bieden.
===Restauratie in geval van trauma===
Als door trauma niet de mogelijkheid bestaat om de overledene te tonen zal worden gekeken of een restauratie gerealiseerd kan worden.
Doel van restauratie is, dat een confrontatie plaats kan vinden en dat nabestaanden de mogelijkheid krijgen om afscheid te nemen van de overledene.
In Nederland bestaan bedrijven die gespecialiseerd zijn in restauratie van overledenen.
===De uitvaart===
Binnen de in de wet gestelde termijn dient in een begrafenis of crematie te worden voorzien.
Nabestaanden dienen zorg te dragen voor het realiseren van de uitvaart. Mochten er geen nabestaanden zijn of mochten nabestaanden niet kunnen of willen voorzien in een uitvaart, dan zal volgens de wet de gemeente van overlijden voorzien in een uitvaart.
Nabestaanden kunnen een commerciële uitvaartonderneming (een uitvaartonderneming is altijd commercieel) inschakelen die binnen zijn mogelijkheden en beperkingen volgens de wens van de nabestaanden (of de wens van de overledene) de uitvaart realiseert. In de wet staat: “De lijkbezorging geschiedt overeenkomstig de wens of de vermoedelijke wens van de overledene, tenzij dat redelijkerwijs niet gevergd kan worden.” (Wet op de Lijkbezorging).
Nabestaanden kunnen ook zelf in een uitvaart voorzien zonder het inschakelen van een commerciële uitvaartondernemer. Men dient zich dan wel aan wettelijke regelgeving te houden en regelingen te treffen om de uitvaart te realiseren.
De periode van sterven tot aan de uitvaart wordt veelal gebruikt voor rouwbezoeken en afscheidviering.
===Conservering van de overledene===
Na overlijden dient zo spoedig als mogelijk conservering van de overledene plaats te vinden.
In Nederland bestaan drie wettelijk toegestane mogelijkheden tot conservering:
*Koelen (3 – 5 graden Celsius).
*Thanatopraxie (milde vorm van balsemen).
*Graszoden methode (alternatieve vorm van conserveren).
<!---In de gevallen waarin formeel de gemeentelijke lijkschouwer zou moeten worden geraadpleegd gebeurt dit echter niet altijd: als iemand bijvoorbeeld om 1 uur 's nachts overleden wordt gevonden en het overlijden komt niet onverwacht maar het is niet duidelijk of het voor of na middernacht plaatsvond zullen veel schouwende artsen hiervoor niet de gemeentelijke lijkschouwer bellen. DIT LIJKT ME HIER NIET OP ZIJN PLAATS. VEEL AANNAMES, NIET ONDERBOUWD-->
| |||