Trambaan: verschil tussen versies

Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
EdBever (overleg | bijdragen)
van hotlist
 
T Houdijk (overleg | bijdragen)
meer links en aanpassingen in de tekst, +afbeelding
Regel 1:
{{wrapper}}
[[Afbeelding:Tram Amsterdam.jpg|thumb|200px|right|Een Amsterdamse tram, de trambaan bevindt zich in het asfalt]]
|[[Afbeelding:Tram railAmsterdam.jpg|thumb|200px|right|GroefrailsEen wordenAmsterdamse gebruikttram, voorde trambanentrambaan bevindt zich in het asfalt.]]
|-
[[Image:TreinTramwielprofiel.svg|thumb|200px|Verschil in vorm en profiel van het wiel en de rail van een trein (links, blauw) en een tram (rechts, groen).]]
|[[Afbeelding:Tram rail.jpg|thumb|right|Groefrails worden gebruikt voor trambanen in wegen en straten.]]
|-
|[[ImageAfbeelding:TreinTramwielprofiel.svg|thumb|200px180px|Verschil in vorm en profiel van het wiel en de rail van een trein (links, blauw) en een tram (rechts, groen).]]
|-
|[[Afbeelding:De Haan - tram rail tracks.jpg|thumb|Trambaan van de Vlaamse [[Kusttram]]]]
|}
Een '''trambaan''' is een [[spoorweg]] die speciaal gebouwd is voor gebruik door [[tram]]s. Trambanen worden doorgaans aangelegd in stedelijke gebieden en maken deel uit van [[weg]]en of straten of kruisen in ieder geval zeer regelmatig gewoon wegverkeer. Door het lagere gewicht van trams en de lagere snelheden is een trambaan lichter geconstrueerd dan een reguliere spoorlijn. Door de lagere snelheden en kortere treinstellen kunnen bochten ook een krappere straal hebben.
 
==Spoor==
Trambanen kunnen aangelegd worden in verschillende omgevingen, vaak in straten maar ook als vrijliggende baan. In dat laatste geval kan een trambaan gebouwd worden zoals een gewone spoorweg, met [[ballastbed|ballast]], [[dwarsligger]]s en [[raildwarsligger]]s. Soms wordt ook een zogenaamde parkbaan of grasbaan aangelegd, bovenop de fundering wordt een laag [[teelaarde]] aangebracht waarop gras gezaaid wordt. Dit wordt vooral uit esthetische overwegingen gedaan.
De [[spoorwijdte]] is veelal 1000 mm ([[meterspoor]]) of 1435 mm ([[normaalspoor]]). Afwijkende spoorwijdten in [[Europa (continent)|Europa]] zijn bijvoorbeeld: 900 mm, [[kaapspoor|1067 mm]], 1100 mm. In [[Gemenebest van Onafhankelijke Staten|GOS]]-landen hebben de meeste trambedrijven de spoorwijdte van 1524 mm (Russisch [[Breedspoor]]).
 
===Groefrails===
[[Groefrails]] worden het meest gebruikt bij tramsporen, in het wegdek en in parken of grasstroken. Op loswallen voor treinsporen worden soms ook groefrails gebruikt, maar van een groter profiel. [[Trein]]wielen hebben een grotere flens waardoor ze niet in de groef van groefrails voor trams passen.
 
Bij tramrails, vooral in steden, moeten vaak zeer krappe bogen met kleine straal (soms minder dan 20 meter) worden toegepast. Ook is verkanting, vanwege de ligging in het wegdek, soms niet mogelijk. Hoogstens kan een kleine verkanting worden toegepast. Op plaatsen buiten Nederland wordt soms in scherpe bogen de groef vaak ondiep uitgevoerd, waardoor het wiel in de buitenbocht tijdelijk op de flens, in plaats van op de wielband, rijdt. Hierdoor wordt de wieldiameter vergroot en de bocht makkelijk genomen. In zeer extreme gevallen is het zelfs zo dat alleen in de binnenbocht nog een groef zit, de buitenbocht bestaat uit niet meer dan een ijzeren plaat.
 
==Stroomvoorziening==
DeTegenwoordig rijden op vrijwel alle tramlijnen [[elektrische tram]]s, die stroom krijgtkrijgen [[elektriciteit]] van de [[bovenleiding]]. De spanning bedraagt meestal 600 [[Volt (eenheid)|volt]], of bij modernere systemen 750 [[Volt (eenheid)|volt]], gelijkspanning. De stroomafname gebeurt met een pantograaf, soms ook via een derde rail. Vroeger werd echter ook een sleepbeugel of een [[Trolleybus|trolleystang]] gebruikt.
In het Franse [[Bordeaux (stad)|Bordeaux]] wordt echter op sommige gedeeltes van het tramnet een derde rail i.p.v. de bovenleiding gebruikt. Om elektrocutiegevaar te voorkomen, is er een speciaal systeem ontworpen, dat ervoor zorgt dat alleen het gedeelte, dat zich op dat moment onder de tram bevindt, onder spanning staat.