Drie karakteristieken: verschil tussen versies

De '''drie karakteristieken''' ([[Pali]]: ''tilakkhana'') zijn een [[boeddhisme |boeddhistische]] beschrijving van de wijze waarop dingen en objecten in de wereld aanwezig zijn. Volgens de lering van de drie karakteristieken zijn alle geconditioneerde dingen inconstant ([[Pali]]: ''anicca'') en onderhevig aan stress (''dukkha''). Dit leidt tot de conclusie dat alle dingen daarom ook niet-zelf of zelfloos (''anatta'') zijn.

 

 

In veel [[sutta]]s (toespraken van de [[Gautama Boeddha|Boeddha]]) worden de drie karakteristieken op de volgende manier gepresenteerd:

Dukkha betekent overigens niet dat dingen geen comfort ''kunnen'' brengen. Het verwijst meer naar het ongemak en de mentale stress die veroorzaakt wordt doordat dingen en condities hun eigen weg gaan en niet noodzakelijkerwijs altijd onze wil en intenties 'gehoorzamen'. Onze verlangens blijven dan onbevredigd en dát is de werkelijke dukkha.

 

 

Anicca en dukkha hebben betrekking op alle geconditioneerde dingen. Anatta echter heeft betrekking op ''alle'' dingen: zowel de geconditioneerde dingen als ''het ongeconditioneerde'' of ''het doodloze''. Het ongeconditioneerde is dat wat buiten het geconditioneerde staat en waardoor het [[Nirvana (boeddhisme)|Nirvana]] behaald kan worden. Dit ongeconditioneerde is, net als de geconditioneerde dingen, ''anatta'' of niet-zelf. Het verschilt van de geconditioneerde dingen in dat het ''nicca'' (permanent of constant) is. Het ervaart geen interne stress en is de brengt het einde aan het lijden.

 

 

De lering van de drie karakteristieken is een fundamenteel concept van het Boeddhisme. Een diepgaand inzicht hierin leidt tot het bereiken van [[verlichting (boeddhisme)|Verlichting]]. Ook voor de beginner echter is een goed begrip en een goede toepassing van de lering van de drie karakteristieken een belangrijk en essentieel aspect van de boeddhistische praktijk.

De [[Anatta Lakkhana Sutta]] is de tweede lering die de boeddha gaf na zijn verlichting. In deze toespraak gaf hij een gedetailleerde uitleg van de drie karakteristieken en tijdens het luisteren naar deze toespraak bereikten de eerste vijf discipelen van de [[Gautama Boeddha|Boeddha]] het [[Nirvana (boeddhisme)|Nirvana]] en werden zo [[Arahant]]s.

 

 

De lering over de drie karakeristieken staat niet op zich. Voor een helder begrip van deze lering is ook een goed begrip van de lering over de [[vijf khandhas]] en de [[Vier Nobele Waarheden]] essentieel.

 

 

[http://www.sleuteltotinzicht.nl/s22-059.htm Anatta Lakkhana Sutta]: de toespraak over niet-zelf en de drie karakteristieken.<br>