Leger van het Romeinse Keizerrijk: verschil tussen versies

In tegenstelling tot republikeinse tijden, waar een legeraanvoerder bij zijn troepen was en door zijn aanwezigheid tot loyaliteit inspireerde (bijvoorbeeld [[Gaius Julius Caesar]]), was het nu mogelijk dat een aan de grens gestationeerde [[Romeins legionair|legionair]] gedurende zijn hele diensttijd de man waarvoor hij vocht nooit te zien kreeg. Het grote gevaar was dus dat de legioenen trouw zouden zweren aan een populaire commandant en in opstand zouden komen, zoals ook inderdaad gebeurd is {{<ref|>Bijvoorbeeld in het beruchte [[vierkeizerjaar}}]] en de aanloop daarheen.</ref>. Om de keizer in de gedachten van de troepen te houden werd een ''[[imaginifer]]'', een "beeltenisdrager" aan de legioenen toegevoegd en de legerleiding werd aan verwanten van Augustus, zoals [[Nero Claudius Drusus|Drusus]] en [[Tiberius Claudius Nero (keizerzoon)|Tiberius]] toevertrouwd en werd het rijk uitgebreid tot aan de [[Elbe]]. De [[Slagslag bij het Teutoburgerwoud]] in [[9]] n. Chr., waarbij de XVIIe, XVIIIe en XIXe legioenen werden vernietigd, was de enige zware nederlaag die in deze tijd werd geleden.

De oorzaken van deze opstanden, de grieven van de legionairs, zijn ons door [[Publius Cornelius Tacitus|Tacitus]] overgeleverd {{<ref>[[Publius Cornelius Tacitus|ann1}}Tacitus]], ''[[Ab excessu divi Augusti|Annales]]'' I [[s:Nederlandse vertaling van de Annales/Boek I#XVI|16]]-29 en [[s:Nederlandse vertaling van de Annales/Boek I#XXXI|31]]-44.</ref> en hebben voornamelijk betrekking op de leefomstandigheden van de ''[[Romeins legionair|milites]]''. Men eiste een hogere soldij en een kortere diensttijd, ontslag voor veteranen, een einde aan de treiterijen door de [[Centurio (Romeins leger)|centurio]]'s en een regeling voor het afkopen van corvee-diensten, wat de legionairs een groot deel van hun soldij kostte.

In Rome kreeg de commandant van de Praetoriaanse Garde, [[Seianus]] die na de dood van Augustus was aangesteld, steeds meer invloed op Tiberius doordat hij, als enige bepaalde wie toegang tot de keizer had en wie niet. De keizer verbleef op [[Capri (eiland)|Capri]] en hoorde via Seianus wat er in Rome gebeurde. Hij stookt de gemoedengemoederen op tegen [[Agrippina]], de weduwe van [[Germanicus]] en weet zich zelfs door een huwelijk aan de keizerlijke familie te verbinden.<ref>Tacitus, {{''Annales'' [http://benbijnsdorp.info/ann04_1.html#4.12.1 IV 12], [http://benbijnsdorp.info/ann04_17.html#4.17.1 17], [http://benbijnsdorp.info/ann04_39.html#4.39.1 39-40], [http://benbijnsdorp.info/ann04_52.html#4.54.1 54]</ref|ann3}}> Uiteindelijk wordt hij door Tiberius zelf ten val gebracht en op zijn orders terechtgesteld{{<ref>[[Cassius Dio]], LVIII 9-11, LXV 14.1-2; [[Flavius Josephus]], ''Antiquitates Iudaicae'' XVIII 181-182.</ref|ann4}}>, en, op voorstel van [[Caligula]] vervangen door [[Quintus Naevius Sutorius Macro|Macro]], die zo mogelijk nog erger is. Door hun directe toegang tot de princeps en hun vertrouwenspositie als lijfwacht, heeft de Garde een aanzienlijke macht, want zonder deze garde is een keizer zijn leven niet zeker. Zij zijn de gewapende macht die de princeps in het zadel houdt.

De invloed van het leger, zowel de legioenen als de [[Praetoriaanse Garde]] culmineerde uiteindelijk in het [[vierkeizerjaar]]. Na de mislukte opstand van [[Vindex]] bieden de legioenen hun (populaire) commandant [[Verginius Rufus]] tot drie keer toe het principaat aan, maar uiteindelijk is het [[Galba (keizer)|Servius Sulpicius Galba]] die, eveneens steunend op de legioenen de macht grijpt. De [[Julisch-Claudische dynastie]] is ten einde en de romeinen beseffen dat men niet in Rome hoeft te zijn om keizer te worden. Zelfs de mythe dat het Julische huis direct van [[Venus (godin)|Venus]] afstamt en de princeps daarmee een goddelijk mandaat geeft, is niet langer een garantie.

De machtsgreep van [[Galba (Keizerkeizer)|Servius_Sulpicius_GalbaServius Sulpicius Galba]] resulteert niet alleen in een bloedbad bij de [[Milvische Brug|MulviusbrugMilviusbrug]] onder de ongewapende ''[[Romeins legionair|milites]]'' van het Eerste legioen ''classica'' dat door [[Nero]] in allerijl was opgericht, maar heeft eveneens als consequentie dat Rome zelf nu onderdak biedt aan een grote hoeveelheid legionairs. Wat belangrijker is, de legioenen aan de noordelijke limes, met name in [[Germania Inferior]] beseffen dat hun macht groter is dan gedacht. Er is dan ook maar een gewetenloze commandant, [[Vitellius (keizer)|Aulus Vitellius]] voor nodig om een opstand te ontketenen. Ondertussen kiezen de Praetoriaanse Garde en de in Rome gelegerde troepen een andere kant en helpen [[Otho]] aan de macht. Galba en zijn beoogd opvolger [[Piso]] worden vermoord en het Romeinse Rijk valt opnieuw ten prooi aan een verschrikkelijke burgeroorlog.

== Noten ==