Paez (volk): verschil tussen versies

De '''Paez''', ook wel ''Nasa'' genoemd, is een [[Colombia]]ans [[Indianen|indianenvolk]]. De meeste Paez bewonen het gebied [[Tierradentro]] in het departement [[Cauca (departement)|Cauca]]. Op de bergtoppen van Tierradentro liggen de fraaie graftombes van hun krijgshaftige voorouders. De Paez zijn het meest actieve en talrijke volk van de Colombiaanse [[Andes]]. Zij richtten in 1970 samen met de Guambiano’s de eerste Colombiaanse inheemse beweging op, de CRIC (''Cosejo Regional Indígena del Cauca'' - Regionale Inheemse Raad van de Cauca). De CRIC bewerkstelligde dat de inheemse Colombianen of ''indígenas'' van de Cauca nu 544 miljoen hectare tot hun beschikking hebben. Al in de achttiende eeuw streden de Paez voor hun landrechten en Manuel Quintín Lame, die in het begin van de 20ste eeuw streed voor de rechten van inheemse volken in alle Colombiaanse gerechtshoven, was een Paez.<ref>{{Aut|Malever, Leonor & Oostra, Menno}} (2001). ''Colombia'', Koninklijk Instituut voor de Tropen, Novib.</ref>

Er zijn meer dan 140.000 Paez. Hun inheemse taal is Paez, ook wel Nasa Yuwe genoemd. Veel geografische aanduidingen in Cauca zijn afkomstig uit het Nasa Yuwe, zoals ‘[[Cali]]’ en ‘Yumbo’. De meeste Paez wonen in het departement [[Cauca (departement)|Cauca]], relatief kleine aantallen wonen inde departementen Valle de Cauca, Tolima en Huila. De Paez zijn formeel overwegend [[rooms-katholiek]], maar in de praktijk hangen de meeste een mengeling tussenaan van het katholicisme en de Paezreligie. Bijvoorbeeld de [[Sjamaan|Sjamanen]] spelen nog steeds een rol.

De Paez hebben een hoge mate van autonomie in Cauca. De verschillende lokale gemeenschappen zijn georganiseerd in ''Cabildos'', die elk geleid worden door een ''Gobernador''. Deze wordt vooral beïnvloed door de oude mannen en vrouwen van de Cabildo, die veel wijsheid worden toegedicht. De Cabildo’s in dezelfde regio vormen een associatie die valt onder de CRIC of de ''Autoridades Indígenas de Colombia'' (Inheemse Autoriteiten Colombia)). Op elk niveau zijn speciale programma’s voor gezondheid, onderwijs, economie en justitie.

De meeste Paez zijn afhankelijk van de [[landbouw]]. Verder houden ze zich bezig met veeteelt, kunstnijverheid en diensten zoals transport, handel, onderwijs en openbaar bestuur. Ook werken veel Paez als dagloner op bijvoorbeeld omliggende suikerrietplantages(suikerriet-)plantages.

De Paez stellen zich neutraal op het binnenlands conflict. Cauca is in de afgelopen decennia vaak onveilig geweest door de aanwezigheid van de [[FARC]], de cocaïnemaffia en de paramilitairen. Ongeveer 7000 mannen en vrouwen ‘bewaken’ hun gebied met niet meer dan een één meter lange ceremoniële staf en een [[walkie-talkie]]. Ze proberen indringers te overtuigen weg te blijven van hun land, omdat dat hun cultuur, hun taal en hun manier van leven zou schaden. Ze vrezen te worden verpletterd tussen de strijdende partijen. <ref>{{aut|Huseman, Jonathan}} (2004) Respect afdwingen, ''Internationale Samenwerking'', '''5''':32</ref>