Rubato: verschil tussen versies
Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
Geen bewerkingssamenvatting |
aangevuld |
||
Regel 1:
'''Rubato''' of '''tempo rubato''' (It.: ''gestolen tijd'') is een muzikale voordrachtsaanwijzing en het houdt in: vrij in [[tempo]]. De uitvoerende wordt geacht ritmisch gelijk genoteerde noten qua tempo ongelijkmatig te spelen, zodat het muziekstuk meer gaat leven.
==Soorten==
Om een goed klinkend rubato te maken dient de muzikale logica gerespecteerd te worden, en het metrum 'volgbaar' te blijven.
Er zijn verschillende 'soorten' rubato:
* [[Agogiek|Agogisch]] rubato, waarbij kleine timingsnuances per noot worden aangebracht
* [[Metrum|Metrisch]] rubato, waarbij geleidelijke versnellingen en vertragingen worden gespeeld
* [[Ritme|Ritmisch]] rubato, waarbij bijvoorbeeld in zich herhalende ritmische motieven gevarieerd wordt met de timing. Dit wordt ook bijvoorbeeld in passagewerk regelmatig toegepast.
* Combinaties van bovengenoemde drie.
==Toepassing==
De techniek van het ''rubato'' wordt voor het eerst uitvoerig gebruikt en voorgeschreven in de muziek van [[Chopin]], en komt to grote bloei in de [[Romantiek]]. In de loop der tijd is er veel te doen geweest over hoe rubato dient te worden uitgevoerd. Er was een stroming die vond dat de begeleiding strict metrisch moest doorlopen onder een met vrijheid gespeelde melodie (waarbij dus melodienoten vaak net voor of na de 'tel' kwamen te vallen), er was echter ook een stroming die vond dat melodie en begeleiding gelijktijdig rubato moesten spelen. Beide zienswijzen worden tegenwoordig door elkaar gehuldigd.
Er wordt overigens vaak 'rubato' gespeeld waar componisten het niet expliciet in de [[partituur]] vermelden, om tot een levendige uitvoering te komen. Soms gaat dat echter ten koste van de compositie en kan toepassing van rubato sentimenteel of overdreven overkomen. De mate waarin uitvoerenden rubato spelen is dus dan van groot belang. Het komt in hedendaagse uitvoeringen ook voor dat er 'rubato' wordt gespeeld waar de componist het expliciet niet bedoeld heeft. Gezien de vele stromingen en opvattingen van 'rubatospel' is rubato derhalve een van de meest onbegrepen en omstreden termen uit de muziek.
Andere aanduidingen voor tempo-modulaties zijn ''[[accelerando]]'' (versnellen) of ''[[ritenuto]]'' (vertragen). Het zijn vaak combinaties van accelerandi en ritenuti die een rubato effect opleveren.
==Zie ook==
Zie ook: [[Italiaanse muziektermen]]▼
[[Jeu inegale]]
[[Agogiek]]
[[Timing]]
==Trivia==
* Het Latijnse woord 'rubare' betekent 'stelen'. De eerste persoon enkelvoud is 'rabo', ofwel 'ik steel'. Dit geeft te denken...
[[Categorie:Muzieknotatie]]
[[Categorie:Muziekterm]]
| |||