Alteratie (Amsterdam): verschil tussen versies
Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
Geen bewerkingssamenvatting |
referenties toegevoegd |
||
Regel 1:
De '''Alteratie''' is de naam voor de omwenteling in [[Amsterdam]] op [[26 mei]] [[1578]] toen de katholieke stadsregering werd afgezet. Handelsbelangen speelden een belangrijke rol bij de ommezwaai, omdat Amsterdam geïsoleerd raakte en andere steden de handel over dreigden te nemen. Er is niemand gewond geraakt, gedood of gemolesteerd. Op 29 mei werd een nieuwe raad gevormd, bestaande uit dertig Calvinisten en tien katholieken. Al na enkele maanden zijn plannen gepresenteerd om de stad en de haven aan de oostkant uit te leggen ([[Lastage]]) en een nieuwe verdedigingswal ([[Oude Schans]]) aan te leggen.
Na de [[Pacificatie van Gent]] in 1576 moest Amsterdam zich onderwerpen aan Oranje en de [[Staten van Holland]], maar de stadsbestuurders wilden de koning trouw blijven en waren erop tegen dat de gereformeerde godsdienst de heersende religie zou worden. Pas toen de nieuwe [[Juan van Oostenrijk|landvoogd Don Juan]], de Pacificatie had erkend, volgde Amsterdam zijn voorbeeld. Er volgden langdurige onderhandelingen over de [[Satisfactie]]: door de verdrag zou de stad onder het gezag van Oranje en de Staten komen. Uiteindelijk tekende de stadsregering, na een inval van [[geuzen]] in de stad in december 1577 deze overeenkomst op 8 februari 1578.<ref>Hell, M. (1997) 'Kennen, respecteren ende gehoorsamen'. Amsterdamse schouten en hun ambt. In: Jaarboek [[Amstelodamum]] 89, p. 16.</ref>
Amsterdam was in 1578 een belangrijke stad die nog niet tot de Prins was overgegaan. De [[oorlog]] was kostbaar en een aantal steden dreigde af te haken. Tijdens de [[Satisfactie]] verzoende de stad zich met de overige steden van [[Holland]]. Niettemin steeg de spanning en er ontstond onenigheid met de [[burgemeester]]s over de leiding van de [[schutterij]]. In alle steden speelde de kwestie van godsdienstvrijheid: honderd protestantse families leverde het recht op bijeenkomsten. Na een [[hagepreek]] raakte de zaak in een stroomversnelling.
Regel 7 ⟶ 9:
Een commissie van oude [[Geuzen]] en en een grote groep voormalige [[balling]]en, vaak met grond en pakhuizen op de [[Lastage]] belegde een vergadering. De volgende dag werd de [[Dam (Amsterdam)|Dam]] afgezet. De vroedschap werd naar het [[Damrak]] geleid, waar schuiten gereed lagen. De vrouw van een Hendrick Dircksz. liet nog een paar schone hemden brengen, maar deze burgemeester vreesde een spoedig einde en zond zijn goeie goed terug. Vierentwintig [[vroedschap]]sleden werden de stad uitgevoerd, en tegen de verwachting in ergens aan de Diemerzeedijk aan land gezet. Ze vestigden zich in Haarlem of Leiden of keerden later stilletjes terug.
Ook de gehate, bedelende [[Franciscanen]] werden in optocht de stad uitgevoerd. Het volk uitte zijn woede op het klooster in de Bloedstraat van deze minderbroeders, die - naar men geloofde - na het uitvoeren van het vonnis een bloedmaal aten.<ref>Wiersma, J.A. (1987) De naam van onze straat.</ref> (Volgens de geschiedschrijver [[Melchior Fokkens]] (1661) zou [[Fernando Álvarez de Toledo|Alva]] daar zijn ''[[bloedraad]]'' gehouden hebben.) De overige kloosterlingen in de stad mochten blijven en kregen een uitkering.
Als resultaat van de Alteratie gingen de parochiekerken en kapellen over in handen van de protestanten en kregen nieuwe namen. Zo werd de oudste parochiekerk van de stad, de St. Nicolaaskerk, omgedoopt tot [[Oude Kerk (Amsterdam)|''Oude Kerk'']] en de [[Heilige Stede]] werd de ''Nieuwe Zijds Kapel''. De [[Nieuwe Kerk (Amsterdam)|Nieuwe Kerk]] werd eerst na een kleine [[beeldenstorm]] in september door de Calvinisten overgenomen. De vele kloosters in de stad kwamen in handen van het nieuwe stadsbestuur en kregen nieuwe (niet-religieuze) bestemmingen, zoals een wees-, of [[tuchthuis]]. De kostbare boeken werden verzameld in de Nieuwe Kerk.
Regel 14 ⟶ 16:
* http://gemeentearchief.amsterdam.nl/schatkamer/300_schatten/macht/willem_van_oranje/
* http://www.begijnhofamsterdam.nl/index.html?htmlfiles_nl/historie/historie4.htm~inhoud
==Referenties==
{{reflist|2}}
==Bronnen==
* Hooft, P.C. (1642) De Nederlandse Historiën in het kort. Dertiende boek, p. 236-42.
* Brugmans, H. (1972) De geschiedenis van Amsterdam. Deel 2: 80-jarige oorlog, p. 143-59.
[[Categorie:Kerkgeschiedenis]]
| |||