|
== Geschiedenis ==
=== Voorgeschiedenis: Partij DENK ===
Op 24 december 2016 verliet Simons na een half jaar lidmaatschap de politieke partij [[DENK]] om een eigen partij op te richten, samen met campagneleider Ian van der Kooye.<ref name="nrc20160519">{{Citeer web|url=https://www.nrc.nl/next/2016/05/19/tv-ster-sylvana-simons-gaat-politiek-dekoloniseren-1622634|titel=Tv-ster Sylvana Simons gaat politiek dekoloniseren|bezochtdatum=17 november 2020|auteur=Thijs Niemantsverdriet|datum=19 mei 2016|uitgever=[[NRC Handelsblad]]|archiefdatum=30 juni 2016|archiefurl=https://web.archive.org/web/20160630224806/https://www.nrc.nl/next/2016/05/19/tv-ster-sylvana-simons-gaat-politiek-dekoloniseren-1622634|dodeurl=no}}</ref> Als redenen voor haar vertrek uit DENK voerde zij aan dat de partij te polariserend te werk zou gaan, dat haar te weinig ruimte gegund zou zijn op het gebied van [[Homo-emancipatie in Nederland|homo]]- en [[vrouwenemancipatie]], en dat zij niet voldoende gesteund zou zijn door de partij toen zij bedreigd werd.<ref name="wegbijdenk">{{Citeer web|url=https://nos.nl/artikel/2149947-sylvana-simons-weg-bij-denk-begint-nieuwe-partij.html|titel=Sylvana Simons weg bij Denk, begint nieuwe partij|bezochtdatum=17 november 2020|datum=24 december 2016|uitgever=[[Nederlandse Omroep Stichting]] (NOS)|archiefurl=https://web.archive.org/web/20201108095333/https://nos.nl/artikel/2149947-sylvana-simons-weg-bij-denk-begint-nieuwe-partij.html|archiefdatum=8 november 2020|dodeurl=no}}</ref> In sommige media wordt dit beschreven als een afsplitsing, al had DENK op dat moment geen zetels in het parlement, en ging het dus niet om een [[parlementaire afsplitsing]].
Op 22 januari 2017 eiste DENK [[schadevergoeding]]en van Simons en Van der Kooye van respectievelijk € 30.000 en € 40.000, omdat zij zich negatief hadden uitgelaten over de partij.<ref name="NRC-Simons-dec17">{{Citeer web |url=https://www.nrc.nl/nieuws/2017/01/22/denk-eist-30000-euro-van-simons-om-uitlatingen-6344153-a1542449 |titel=Denk eist 30.000 euro van Simons om uitlatingen |auteur=Andreas Kouwenhoven en Hugo Logtenberg |datum=22 januari 2017 |uitgever=[[NRC Handelsblad]] |bezochtdatum=17 november 2020 |archiefdatum=5 augustus 2021 |archiefurl=https://web.archive.org/web/20210805215539/https://www.nrc.nl/nieuws/2017/01/22/denk-eist-30000-euro-van-simons-om-uitlatingen-6344153-a1542449 |dodeurl=no }}</ref> De eis werd ook beschreven als het in werking laten treden van een [[boetebeding]].<ref name="DutchTurks">{{Citeer web |url=http://dutchturks.nl/denk-wil-boetebeding-contractschending-sylvana-simons-in-werking-laten-treden/ |titel=DENK wil boetebeding contractschending Sylvana Simons in werking laten treden |datum=22 januari 2017 |uitgever=DutchTurks |bezochtdatum=17 november 2020 |archiefdatum=21 september 2020 |archiefurl=https://web.archive.org/web/20200921083712/https://dutchturks.nl/denk-wil-boetebeding-contractschending-sylvana-simons-in-werking-laten-treden/ |dodeurl=no }}</ref> De kantonrechter wees de eisen af en wees Simons een schadevergoeding toe.<ref name="Rechtbank-Amsterdam-april-2017-1">{{Citeer web |url=https://www.rechtspraak.nl/Organisatie-en-contact/Organisatie/Rechtbanken/Rechtbank-Amsterdam/Nieuws/Paginas/Sylvana-Simons-hoeft-Denk-geen-vergoeding-te-betalen.aspx |titel=Sylvana Simons hoeft Denk geen vergoeding te betalen |datum=24 april 2017 |uitgever=Rechtbank Amsterdam via Rechtspraak.nl, de website van de [[Raad voor de Rechtspraak]] |bezochtdatum=17 november 2020 |archiefdatum=9 augustus 2020 |archiefurl=https://web.archive.org/web/20200809022536/https://www.rechtspraak.nl/Organisatie-en-contact/Organisatie/Rechtbanken/Rechtbank-Amsterdam/Nieuws/Paginas/Sylvana-Simons-hoeft-Denk-geen-vergoeding-te-betalen.aspx |dodeurl=no }}</ref><ref name="Rechtbank-Amsterdam-april-2017-2">{{Citeer web |url=https://deeplink.rechtspraak.nl/uitspraak?id=ECLI:NL:RBAMS:2017:2590 |titel=Uitspraak CLI:NL:RBAMS:2017:2590 |datum=24 april 2017 |uitgever=Rechtbank Amsterdam via Rechtspraak.nl, de website van de [[Raad voor de Rechtspraak]] |bezochtdatum=17 november 2020 |archiefdatum=5 augustus 2021 |archiefurl=https://web.archive.org/web/20210805215549/https://uitspraken.rechtspraak.nl/inziendocument?id=ECLI%3ANL%3ARBAMS%3A2017%3A2590 |dodeurl=no }}</ref>
=== Oprichting ===
Op 24 december 2016 trad de partij voor het eerst in de openbaarheid. Op die datum verliet Simons samen met campagneleider Van der Kooye de partij [[DENK]], en kondigde aan met de partij 'Artikel 1' aan de [[Tweede Kamerverkiezingen 2017|Tweede Kamerverkiezingen van 2017]] te willen deelnemen.<ref name="VK-dec-16" /> De naam verwees naar Artikel 1 van de [[Nederlandse Grondwet]], dat het beginsel van de gelijkheid voor de wet behelst. Eerste bestuurders en medeoprichters van de partij waren Bram Verhappen (voorzitter) en Reguillio Wijngaarde (secretaris/ penningmeester).<ref>{{Citeer web |url=https://www.telegraaf.nl/nieuws/32000/sylvana-speelde-wekenlang-toneel |titel=Sylvana speelde wekenlang toneel |auteur=Inge Lengton |datum=29 december 2016 |uitgever=''[[De Telegraaf]]'' |bezochtdatum=8 september 2020 |archiefdatum=11 december 2017 |archiefurl=https://web.archive.org/web/20171211053722/https://www.telegraaf.nl/nieuws/32000/sylvana-speelde-wekenlang-toneel |dodeurl=no }}</ref> Begin 2017 bleek Verhappen teruggetreden te zijn als partijvoorzitter en werd deze functie waargenomen door Wijngaarde.<ref>{{Citeer web |url=https://www.limburger.nl/cnt/dmf20170306_00037288/voorzitter-partij-sylvana-simons-opgestapt |titel=Voorzitter partij Sylvana Simons opgestapt |auteur= |datum=6 maart 2017 |uitgever=[[De Limburger]] |bezochtdatum=8 september 2020 |archiefdatum=25 juli 2018 |archiefurl=https://web.archive.org/web/20180725033210/https://www.limburger.nl/cnt/dmf20170306_00037288/voorzitter-partij-sylvana-simons-opgestapt |dodeurl=no }}</ref>
De partij haalde bij de eerste verkiezing waaraan ze deelnam 28.700 stemmen (0,27%), onvoldoende voor een zetel. De partij deed niet mee in de kieskringen [[Drenthe]] en [[Friesland]], omdat daar te weinig steunverklaringen waren ingezameld.
=== Naamswijziging ===
Bij de [[Tweede Kamerverkiezingen 2021|Tweede Kamerverkiezingen]] in [[2021]] wist de partij ook landelijk door te breken. De partij haalde 87.238 stemmen en één zetel in de [[Tweede Kamer der Staten-Generaal|Tweede Kamer]]. Sylvana Simons is daarmee de eerste zwarte fractievoorzitter in de Tweede Kamer.
=== Interne conflicten ===
Op 19 juli 2021 maakte BIJ1 bekend dat het lidmaatschap van [[Quinsy Gario]] is opgeschort naar aanleiding van een extern onderzoek naar signalen van onveiligheid binnen de partij.<ref name="Trouw-19juli">{{Citeer web |url=https://www.trouw.nl/nieuws/quinsy-gario-uit-bij1-gezet-vanwege-signalen-dat-niet-iedereen-zich-veilig-voelde~b0976cf4/ |titel=Quinsy Gario uit Bij1 gezet vanwege signalen ‘dat niet iedereen zich veilig voelde’ |auteur=Niels Markus |datum=19 juli 2021 |uitgever=[[Trouw (krant)|Trouw]] |bezochtdatum=19 juli 2021 |archiefdatum=19 juli 2021 |archiefurl=https://web.archive.org/web/20210719033500/https://www.trouw.nl/nieuws/quinsy-gario-uit-bij1-gezet-vanwege-signalen-dat-niet-iedereen-zich-veilig-voelde~b0976cf4/ |dodeurl=no }}</ref><ref name="AD-19juli">{{Citeer web |url=https://www.ad.nl/politiek/quinsy-gario-uit-bij1-gezet-vanwege-signalen-van-onveiligheid~abf2916c |titel=Quinsy Gario uit Bij1 gezet vanwege 'signalen' van onveiligheid |datum=19 juli 2021 |auteur=Hanneke Keultjes |uitgever=[[Algemeen Dagblad]] (AD) |bezochtdatum=19 juli 2021 |archiefdatum=19 juli 2021 |archiefurl=https://web.archive.org/web/20210719133354/https://www.ad.nl/politiek/quinsy-gario-uit-bij1-gezet-vanwege-signalen-van-onveiligheid~abf2916c/ |dodeurl=no }}</ref> De partij liet weten dat het niet ging om "[[MeToo-beweging|MeToo]]-achtige beschuldigingen".<ref name="VK-19juli">{{Citeer web |url=https://www.volkskrant.nl/nieuws-achtergrond/bij1-gaat-verder-zonder-quinsy-gario-en-die-wil-graag-weten-waarom~be7fd430/ |titel=BIJ1 gaat verder zonder Quinsy Gario, en die wil graag weten waarom |auteur=Avinash Bhikhie |datum=19 juli 2021 |werk=[[de Volkskrant]] |citaat= |bezochtdatum=20 juli 2021 |archiefdatum=19 juli 2021 |archiefurl=https://web.archive.org/web/20210719222818/https://www.volkskrant.nl/nieuws-achtergrond/bij1-gaat-verder-zonder-quinsy-gario-en-die-wil-graag-weten-waarom~be7fd430/ |dodeurl=no }}</ref> Quinsy Gario besloot daarop zelf zijn lidmaatschap op te zeggen. Ook het bestuur van de Haagse afdeling trad vervolgens af uit onvrede over het optreden van het landelijk bestuur.<ref>{{Citeer web|url=https://www.parool.nl/gs-b41c68d3|titel=Haagse afdeling van Bij1 breekt met partij en stapt op|bezochtdatum=2022-06-25|auteur=Het Parool|datum=2021-07-30|werk=Het Parool|taal=nl|archiefdatum=2023-07-24|archiefurl=https://web.archive.org/web/20230724010650/https://myprivacy.dpgmedia.nl/consent?siteKey=5id0G7K93Kr6sOje&callbackUrl=https%3a%2f%2fwww.parool.nl%2fprivacy-wall%2faccept%3fredirectUri%3d%252fgs-b41c68d3|dodeurl=no}}</ref> Op 25 juni 2022 stapte de landelijke voorzitter Jursica Mills op. Zij uitte kritiek op de partij die volgens haar ‘vol is van toxiciteit, vriendjespolitiek en tegenstrijdigheden.’.<ref>{{Citeer web|url=https://www.parool.nl/gs-b0ddbde0|titel=Landelijk voorzitter van Bij1 Jursica Mills stapt op|bezochtdatum=2022-06-25|auteur=Teun Dominicus|datum=2022-06-25|werk=Het Parool|taal=nl|archiefdatum=2023-07-24|archiefurl=https://web.archive.org/web/20230724010712/https://www.parool.nl/nederland/partijvoorzitter-bij1-jursica-mills-stapt-op-vanwege-toxische-partijcultuur-veel-mensen-zijn-niet-integer~b0ddbde0/?utm_source=link&utm_medium=social&utm_campaign=shared_earned|dodeurl=no}}</ref> Een week later werd Rebekka Timmer als enige overgebleven kandidaat gekozen voor het voorzitterschap.<ref>{{Citeer web|url=https://www.nrc.nl/nieuws/2022/07/02/rebekka-timmer-nieuwe-partijvoorzitter-bij1-a4135365|titel=Rebekka Timmer nieuwe partijvoorzitter BIJ1|bezochtdatum=2022-07-02|achternaam=Sondemeijer|voornaam=Vincent|datum=2022-07-02|werk=NRC|taal=|archiefdatum=2022-07-02|archiefurl=https://web.archive.org/web/20220702202529/https://www.nrc.nl/nieuws/2022/07/02/rebekka-timmer-nieuwe-partijvoorzitter-bij1-a4135365|dodeurl=no}}</ref>
In september 2022 werd de nummer twee van de Amsterdamse BIJ1-fractie, Carla Kabamba, de nieuwe fractieleider, ter vervanging van de zieke Jazie Veldhuyzen, nadat het Amsterdamse bestuur een ultimatum voorlegde aan Kabamba en het andere raadslid, Nilab Ahmadi.<ref>{{Citeer web |url=https://www.parool.nl/amsterdam/carla-kabamba-nieuwe-fractievoorzitter-van-verdeeld-bij1-amsterdam~b3f7fd4b/ |titel=Carla Kabamba nieuwe fractievoorzitter van verdeeld Bij1 Amsterdam |achternaam=Hielkema |voornaam=David |datum=2022-09-09 |bezochtdatum=2023-07-24 |werk=Het Parool |taal=nl}}</ref> Enkele dagen later stapte het bestuur van de Amsterdamse afdeling van de partij echter op. Genoemde redenen hiervoor waren racisme binnen de partij, waarbij het bestuur het vertrek van Quinsy Gario en het opstappen van partijbestuurslid Jursica Mills noemde ter illustratie, en de onvrede over de aanstelling van Dinah Bons als vervangend fractievoorzitter in plaats van Kabamba; het afdelingsbestuur sprak van inmenging van het landelijk bestuur, waar Bons zelf ook lid van is.<ref>{{Citeer web |url=https://www.parool.nl/amsterdam/amsterdams-bestuur-bij1-stapt-op-en-spreekt-van-fraude-binnen-de-partij~b2eae4f7/ |titel=Amsterdams bestuur Bij1 stapt op en spreekt van fraude binnen de partij |auteur=Hielkema, David en Tim Wagemakers |datum=2022-09-13 |bezochtdatum=2023-07-24 |werk=Het Parool |taal=nl}}</ref> Eind september stapte ook Kabamba zelf uit de fractie door de conflicten met Bons en andere partijprominenten, onder wie partijleider Simons.<ref>{{Citeer web |url=https://www.parool.nl/amsterdam/carla-kabamba-nummer-twee-van-bij1-stapt-uit-partij-ze-verwijten-me-dat-ik-niet-radicaal-genoeg-ben~b7d1d7f7/ |titel=Carla Kabamba, nummer twee van Bij1, stapt uit partij: 'Ze verwijten me dat ik niet radicaal genoeg ben’ |achternaam=Hielkema |voornaam=David |datum=2022-09-24 |bezochtdatum=2023-07-24 |werk=Het Parool |taal=nl}}</ref> Ze nam haar zetel mee waardoor BIJ1 in de hoofdstad naar twee zetels afzakte.
Vervolgens maakten in juli 2023 Ahmadi en Veldhuyzen na lange inactiviteit bekend dat ook zij de Amsterdamse BIJ1-fractie zouden verlaten en tevens hun zetels zouden meenemen. Zij noemden 'een [interne] machtsstrijd' en een 'onveilige sfeer' als redenen voor hun keuze.<ref name=":2">{{Citeer web |url=https://www.nrc.nl/nieuws/2023/07/17/afsplitsing-tweetal-om-onveilige-sfeer-binnen-bij1-partij-verdwijnt-uit-de-amsterdamse-raad-a4169938 |titel=Bij1 verdwijnt uit Amsterdam, de twee raadsleden splitsen zich per direct af: ‘toxische, structureel onveilige sfeer’ |achternaam=Niemantsverdriet |voornaam=Thijs |datum=2023-07-17 |bezochtdatum=2023-07-24 |werk=NRC |taal=nl}}</ref> De directe aanleiding voor hun vertrek was een interview met fractievoorzitter Bons dat een week eerder werd gepubliceerd, waarin zij Ahmadi aanspoorde te zien 'dat [de gemeenteraad] misschien niet de beste plek voor haar is', tot verbazing van Ahmadi zelf, die Bons' aanstelling tot vervangend fractievoorzitter in eerste instantie steunde.<ref name=":2" /><ref>{{Citeer web |url=https://www.parool.nl/amsterdam/dinah-bons-bij1-over-ruzie-in-de-fractie-onbegrip-in-de-raad-en-het-erotisch-centrum-sekswerk-haalt-een-ongelofelijke-druk-uit-de-maatschappij~b7ccd7ef/ |titel=Dinah Bons (Bij1) over ruzie in de fractie, onbegrip in de raad en het erotisch centrum: ‘Sekswerk haalt een ongelofelijke druk uit de maatschappij’ |achternaam=Hielkema |voornaam=David |datum=2023-07-12 |bezochtdatum=2023-07-24 |werk=Het Parool |taal=nl}}</ref> Wanneer Veldhuyzen na de zomer terugkeert van ziekteverlof en daarmee Bons vervangt, verliest BIJ1 al haar zetels in de Amsterdamse gemeenteraad.<ref name=":3">{{Citeer web |url=https://www.volkskrant.nl/nieuws-achtergrond/sylvana-simons-wil-geen-lijsttrekker-bij1-meer-zijn-ziet-uit-naar-rust~bedd76cb/ |titel=Sylvana Simons wil geen lijsttrekker Bij1 meer zijn, ‘ziet uit naar rust’ |achternaam=Linnemann |voornaam=Esma |datum=2023-07-24 |bezochtdatum=2023-07-24 |werk=de Volkskrant |taal=nl}}</ref>
=== Vertrek Simons ===
Onder andere door de ontwikkelingen in de Amsterdamse afdeling van BIJ1 kondigde Sylvana Simons een week na het vertrek van Ahmadi en Veldhuyzen in een mail aan de partijleden haar eigen vertrek aan; voor de [[Tweede Kamerverkiezingen 2023|Tweede Kamerverkiezingen van november 2023]] zal zij niet kandideren voor het lijsttrekkerschap.<ref name=":4">{{Citeer web |url=https://nos.nl/collectie/13944/artikel/2484090-ook-sylvana-simons-bij1-verlaat-haagse-politiek |titel=Ook Sylvana Simons (Bij1) verlaat Haagse politiek |datum=2023-07-24 |bezochtdatum=2023-07-24 |werk=NOS |taal=nl}}</ref> Zij noemde de uitspraken van de afsplitsende raadsleden 'als een onverdiende dolkstoot in de rug',<ref name=":4" /> maar benadrukte ook dat het niet haar enige motivatie is voor vertrek. Ook gezondheidsklachten en de vervroegde verkiezingen droegen bij aan haar besluit.<ref name=":3">{{Citeer web |url=https://www.volkskrant.nl/nieuws-achtergrond/sylvana-simons-wil-geen-lijsttrekker-bij1-meer-zijn-ziet-uit-naar-rust~bedd76cb/ |titel=Sylvana Simons wil geen lijsttrekker Bij1 meer zijn, ‘ziet uit naar rust’ |achternaam=Linnemann |voornaam=Esma |datum=2023-07-24 |bezochtdatum=2023-07-24 |werk=de Volkskrant |taal=nl}}</ref> Op 16 september 2023 maakte BIJ1 bekend dat [[Edson Olf]] de lijsttrekker wordt.<ref>[https://nos.nl/artikel/2490655-rotterdammer-edson-olf-volgt-simons-op-als-lijsttrekker-bij1 Rotterdammer Edson Olf volgt Simons op als lijsttrekker Bij1] ''NOS'', 16 september 2023</ref>
=== Problemen bij subsidiebesteding ===
In december 2023 raakte bekend dat BIJ1 127.000 euro aan subsidie terug moet betalen. Ze kreeg deze subsidie vooruitbetaald voor politieke activiteiten, maar kon niet of niet tijdig de stukken meedelen die aantoonden dat de subsidies correct waren besteed, waardoor minister [[Hugo de Jonge]] genoodzaakt was het geld terug te laten betalen.<ref>{{Citeer web |url=https://www.rtlnieuws.nl/nieuws/politiek/artikel/5422937/sylvana-simons-laat-bij1-achter-met-financiele-strop |titel=BIJ1 moet ruim een ton subsidie terugbetalen |auteur= |datum=6 december 2023 |uitgever=[[RTL Nieuws]] |bezochtdatum=9 december 2023 }}</ref>
== Verkiezingen ==
In de aanloop naar deze verkiezingen voerde Bij1 samen met [[GeenDorHout|#geendorhout]] actie om stemmen per post voor iedereen mogelijk te maken (in plaats van alleen voor [[Oudere|ouderen]]), zodat ook niet-oudere Nederlanders die onderdeel zijn van een risicogroep ondanks de beperkingen van de [[Coronacrisis in Nederland|coronapandemie]] veilig van het stemrecht gebruik zouden kunnen maken.<ref>{{Citeer web |url=https://supportmagazine.nl/bij1-en-geendorhout-pleiten-voor-stemmen-per-post/ |titel=BIJ1 en #GeenDorHout pleiten voor stemmen per post |datum=13 januari 2021 |werk=Support Magazine |bezochtdatum=13 februari 2021 |archiefdatum=28 januari 2021 |archiefurl=https://web.archive.org/web/20210128111846/https://supportmagazine.nl/bij1-en-geendorhout-pleiten-voor-stemmen-per-post/ |dodeurl=no }}</ref>
In het concept-verkiezingsprogramma van de Amsterdamse afdeling van de partij (november 2021) werd de [[Nationale Dodenherdenking]] op 4 mei 'in basis racistisch' genoemd omdat er onvoldoende aandacht is voor herdenking van slachtoffers van Nederlands geweld afkomstig uit Zuid-Amerika en Azië en aan 'verzetshelden' uit [[Nederlandse koloniën#Dekolonisatie|voormalig Nederlandse kolonies]]. Er stond "zolang dit het geval blijft biedt Amsterdam geen plek aan deze herdenking".<ref name="AD-25nov21">{{Citeer web |url=https://www.ad.nl/binnenland/dodenherdenking-racistisch-ophef-om-concept-verkiezingsprogramma-bij1~addfe155 |titel=Dodenherdenking racistisch? Ophef om concept verkiezingsprogramma BIJ1 |auteur=Sebastiaan Quekel |datum=2021-11-25 |werk=[[Algemeen Dagblad]] |bezochtdatum=2022-01-09 |dodeurl=nee |archiefurl=https://web.archive.org/web/20211125110836/https://www.ad.nl/binnenland/dodenherdenking-racistisch-ophef-om-concept-verkiezingsprogramma-bij1~addfe155 |archiefdatum=25 november 2021}}</ref> Het [[CIDI]], het [[Centraal Joods Overleg]] en de Nationaal Coördinator Antisemitisme reageerden met verontwaardiging op deze passage. Voorzitter van het Centraal Joods Overleg Ronny Naftaniel noemde deze passage "een regelrechte schoffering van de nabestaanden van de ruim 100.000 vermoorde Joden in Nederland, waarvan de meesten uit Amsterdam".<ref name="AD-25nov21" />
== Electoraat ==
| 