Gebruiker:Nokia621/Kladblok: verschil tussen versies

{{Zie artikel|Dit artikel gaat over de trein. Zie [[Orient Express (automerk)]] voor het automerk.}}

[[Bestand:Aff ciwl orient express4 jw.jpg|thumb|Poster van de Oriënt-Express]]

De '''Oriënt-Express''' was een beroemde luxetrein van de Belgische [[Compagnie Internationale des Wagons-Lits]] (CIWL) die van [[Parijs]] (met aansluiting vanuit [[Londen]]) naar [[Istanboel]], voorheen [[Constantinopel]], reed. Deze trein reed als lijndienst, met onderbrekingen en via verschillende routes, onder verschillende namen tussen 1883 en 1977. Tot 13 december 2009 reed de trein als een internationale trein tussen [[Straatsburg]] en [[Wenen]]. Ook worden onder de naam Oriënt-Express speciale nostalgische ritten georganiseerd. Er is een overstap in [[München]] of [[Frankfurt am Main|Frankfurt]] vereist voor een treinreis tussen [[Station Paris Est|Parijs]] en [[Wenen]].

 

 

Om de Oriënt-Express te kunnen begrijpen moeten we ons realiseren dat de grenzen en politieke realiteit in het Europa van 1870 totaal anders waren dan in het Europa van na 1989. [[Verenigd Koninkrijk van Groot-Brittannië en Ierland|Groot-Brittannië]] was de leidende handelsnatie in de wereld maar zonder territoriale ambities op het [[Europa (werelddeel)|Europese continent]]. Daar waren [[Frankrijk]], het [[huis Habsburg|Habsburgse]] rijk ([[Oostenrijk-Hongarije]]) en het [[Ottomaanse Rijk]] de grootmachten. [[Pruisen]] was een opkomende grootheid die nog niet echt voor vol werd aangezien. Nagelmackers ging de hoofdsteden van Groot-Brittannië ([[Londen]]), Frankrijk ([[Parijs]]), Oostenrijk-Hongarije ([[Wenen]]) en het Ottomaanse Rijk ([[Istanboel]]) met elkaar verbinden en had dus een project van groot politiek belang.

In de krap honderd jaar dat de Oriënt-Express bestaan heeft is Europa het toneel geweest van meerdere conflicten en oorlogen. De Oriënt-Express heeft hierbij een belangrijke rol gespeeld, als verbinding om [[staatshoofd]]en, [[diplomaat|diplomaten]] en [[spion]]nen (vergezeld door [[kunstenaar]]s en andere [[bohemien]]s) tussen de hoofdsteden te vervoeren, maar ook als slachtoffer van aanslagen of doordat de dienst als gevolg van oorlogshandelingen moest worden stilgelegd. De trein voerde door de notoir instabiele [[Balkan (schiereiland)|Balkan]], waar de [[Oosters-orthodoxe Kerk|orthodox-christelijke]] bevolking afwisselend door het [[islam]]itische Ottomaanse Rijk en het [[Rooms-katholieke Kerk|rooms-katholieke]] Habsburgse rijk onderdrukt was en voor haar vrijheid vocht. Deze politieke context en het avontuur van een reis die nooit helemaal zeker was gaven de trein zijn roem, waaraan ook is bijgedragen door verschillende romans, waaronder [[A. den Doolaard]]s ''[[Oriënt-Express (boek)|Oriënt-Express]]'', [[Sherlock Holmes]], [[Agatha Christie]]s ''[[Moord in de Oriënt-expres]]'', [[Ian Fleming]]s ''[[From Russia With Love (roman)|From Russia with Love]]'', [[Graham Greene (schrijver)|Graham Greene]]s ''[[Stamboul Train]]'' en Maurice Dekobra's ''Madone des Sleepings''.

 

 

===Train Éclair===

In 1882 liet Nagelmackers een eerste proeftrein, de '''Train Éclair''' van Parijs naar Wenen rijden, via [[Straatsburg]] en [[München]]. Toen de echte Oriënt-Express een jaar later van start ging was de railverbinding naar [[Istanboel]] nog niet gereed. Als alternatief stuurde Nagelmackers de trein (via [[Boedapest]]) naar de Roemeense stad [[Giurgewo]] waar de reizigers dienden over te stappen op een veerdienst over de [[Donau]]. Die voer hen naar [[Roese (stad)|Rustschuk]] waar een tweede trein op hen wachtte die hen op zijn beurt naar de [[Bulgarije|Bulgaarse]] havenstad [[Varna (stad)|Varna]] bracht, vanwaar de reizigers per boot verder konden naar Constantinopel.

 

===Operationeel===

De trein werd officieel ingewijd op 4 oktober 1883, toen deze al enkele maanden reed. De trein vertrok om 19:30 uit het Parijse "Gare de Strasbourg" (het huidige [[Station Paris Est|Gare de l'Est]]) met aan boord hooggeplaatste genodigden, journalisten en Georges Nagelmackers zelf. De reis duurde toen 76 uur. In 1885 kon door de verdere aanleg voor spoorlijnen de tak naar Belgrado, als deel van de route naar Constantinopel over land, in gebruik genomen worden. Verder werd vanaf 1885 van Boekarest doorgereden naar Constanta zodat de reizigers aldaar konden overstappen op de boot naar Constantinopel en de route via het Donauveer en Bulgarije kon worden vermeden. In [[Oostenrijk-Hongarije]] werd tussen 1885 en 1894 tussen Wenen en Boedapest niet langs de [[Donau]] maar via [[Györ]] gereden. Vanaf 1889 kon de trein zijn eindbestemming en [[station Sirkeci]] over land bereiken.

 

De afstanden tussen haakjes komen uit de dienstregeling van 1883, deze zijn gemeten over de route via Salzburg die pas in 1897 in gebruik kwam en langer is dan de echt afgelegde route via Simbach.

{| class="wikitable"