Platina(IV)oxide

chemische verbinding

Platina(IV)oxide (ook bekend als Adams' katalysator) is het oxide van platina, met als brutoformule PtO2. De stof komt voor als een donkerbruine tot zwarte vaste stof (poeder), die onoplosbaar is in water, zuren en zelfs niet in koningswater. Het lost wel op in een geconcentreerde oplossing van kaliumhydroxide. Platina(IV)oxide komt ook voor als monohydraat.

Platina(IV)oxide
Algemeen
Molecuulformule PtO2
IUPAC-naam platina(IV)oxide
Andere namen Adams' katalysator, platinadioxide
Molmassa 227,0768 g/mol
SMILES
O=[Pt]=O
InChI
1S/2O.Pt
CAS-nummer 1314-15-4
PubChem 345198
Wikidata Q1851782
Beschrijving Donkerbruine tot zwarte vaste stof
Waarschuwingen en veiligheidsmaatregelen
OxiderendSchadelijk
Gevaar
H-zinnen H272 - H319
EUH-zinnen geen
P-zinnen P220 - P305+P351+P338
VN-nummer 1479
Fysische eigenschappen
Aggregatietoestand vast
Kleur donkerbruin-zwart
Dichtheid 10,2 g/cm³
Smeltpunt 450 °C
Goed oplosbaar in kaliumhydroxide-oplossing
Onoplosbaar in water, ethanol, koningswater
Tenzij anders vermeld zijn standaardomstandigheden gebruikt (298,15 K of 25 °C, 1 bar).
Portaal  Portaalicoon   Scheikunde

Synthese bewerken

Platina(IV)oxide wordt bereid door reactie van hexachloorplatinazuur of ammoniumhexachloroplatinaat met natriumnitraat:[1]

 

Het ontstane platina(IV)nitraat werd vervolgens verhit om stikstofdioxide en zuurstofgas te verwijderen:

 

De ontstane bruine substantie wordt gewassen met water om het te zuiveren van nog aanwezige nitraten. Hierbij treedt hydratatie op:

 

Deze hydratatie kan eenvoudigweg ongedaan gemaakt worden door het hydraat te verhitten.

Toepassingen bewerken

Platina(IV)oxide wordt in de organische synthese gebruikt als katalysator bij hydrogeneringen, bijvoorbeeld bij de reductie van een nitrogroep tot een aminegroep of een keton tot een alcohol.

Toxicologie en veiligheid bewerken

Platina(IV)oxide is schadelijk voor de ogen en het maag-darmstelsel. Contact met de huid kan leiden tot lichte irritatie. Platina(IV)oxide is toxisch voor de longen en de slijmvliezen. Langdurig of herhaalde blootstelling kan leiden tot orgaanschade.

Externe links bewerken