Pieter Nieuwland

Pieter Nieuwland (Diemermeer, 5 november 1764 - Leiden, 14 november 1794) was een Nederlands zeevaartkundige en dichter. Bij leven gold hij als een wonderkind, en werd hij wel de Nederlandse Isaac Newton genoemd. Hij was een van de zes leden van de Hollandse Scheikundigen.

Leids hooglerarenportret van Pieter Nieuwland, Bijzondere Collecties Universiteitsbibliotheek Leiden.

Levensloop

Pieter Nieuwland werd geboren als de zoon van de timmerman Berend Nieuwland en Marretje Klinkert. Al op jeugdige leeftijd kenmerkte hij zich door een grote leergierigheid en een formidabel geheugen. Bij de geboorte van zijn zoon was Berend al zesenvijftig jaar oud, wat hem niet verhinderde zijn vroeg ontwikkelde zoon de beginselen van de wiskunde bij te brengen. Toen de jonge Pieter al snel zijn vader voorbij streefde, werd zijn onderwijs voortgezet door de wiskundige Henricus Aeneae.

Nieuwland schreef al op zevenjarige leeftijd gedichten, en zijn genie trok de aandacht van de welgestelde broers De Bosch, die in de Watergraafsmeer een buitenverblijf hadden. Zij wierpen zich op als mecenas voor de jongen; ze financierden zijn studie aan het Athenaeum Illustre in Amsterdam, en Jeronimo de Bosch bracht hem persoonlijk het Latijn bij.

Aan het athenaeum volgde hij onderricht in de Letterkunde van de hoogleraar Herman Tollius, vertaalde hij verscheidene Griekse en Latijnse werken in het Nederlands, en schreef en verdedigde hij een dissertatie over de stoïcijnse filosoof Gaius Musonius Rufus. Nieuwland schreef gedichten, ook in het Frans en het Latijn, die tot in de negentiende eeuw herdrukt werden.

In 1789 werd Nieuwland docent in astronomie, wiskunde en meetkunde aan het Amsterdamse Atheneum Illustre. Na de dood van zijn vrouw in 1791 reisde Nieuwland naar Duitsland, waar hij onder meer Franz Xaver von Zach bezocht.

In 1793 werd Nieuwland als hoogleraar aangesteld aan de Universiteit Leiden. Ruim een jaar later stierf Nieuwland.

Bibliografie

• Pieter Nieuwland bij de Digitale Bibliotheek voor de Nederlandse Letteren (dbnl)

Literatuur

• P.G. Witsen Geysbeek (1823), Biographisch anthologisch en critisch woordenboek der Nederduitsche dichters. Deel 4 JAC-NYV
• E. Bergvelt, P. J. Knegtmans, M. Schilder (2007), Kleurrijke professoren, Amsterdam University Press, Amsterdam (ISBN 978 90 56294496)

Trivia

Het Pieter Nieuwland College in Amsterdam is naar hem genoemd. Ook zijn er straten in Amsterdam en Utrecht naar hem vernoemd.