Pieter Dox
Petrus Joannes Maria (Pieter) Dox (Lier, 7 mei 1898 – Watsa (Congo), 26 november 1964)[2][1][3] was een Vlaams frontsoldaat die terecht kwam in een tuchtcompagnie, de houthakkers van de Orne, omwille van zijn kritiek op de verdrukking van Vlaamse soldaten tijdens de Eerste Wereldoorlog.[4]
Pieter Dox | ||||
---|---|---|---|---|
![]() | ||||
Priester van de Rooms-Katholieke Kerk | ||||
![]() | ||||
Geboren | 7 mei 1898 | |||
Plaats | Lier | |||
Overleden | 26 november 1964 | |||
Plaats | Watsa (Congo) | |||
Wijdingen | ||||
Priester | 2 augustus 1925[1] | |||
|
Levensloop
bewerkenPieter Dox volgde het secundair aan het Sint-Gummaruscollege[1] en rond 1914 trad Dox toe als novice bij de dominicanen, maar twee jaar later op 17-jarige leeftijd werd hij vervroegd opgeroepen bij de bijzondere lichting van 1916.[4][5] Dit ondanks een koninklijk besluit dat enkel mannen geboren voor 1897 zich moesten inlijven.[5] Als seminarist werd hij ondergebracht bij de "brancadiers-infirmiers" bij de Derde Jagers te Voet en na een maand opleiding trok zijn eenheid reeds naar het front.[4][5] Begin 1918 kreeg hij een gevangenisstraf en werd hij naar het houthakkerspeloton van de Orne gestuurd, waar hij zich op 30 maart bijvoegde.[4][5] Dox werd verbannen naar deze tuchtcompagnie omwille van zijn Vlaamsgezindheid.[4] De inhoud van brieven die Dox geschreven had, was niet tolereerbaar.[5] Officieel luidde de redenen van de krijgsoverheid: "Douteux au point de vue patriotique et avoir exprimé dans une lettre envoyée en pays neutre des sentiments hostiles aux institutions nationales".[4]
Dox werd pas vrijgelaten 8 maanden na de wapenstilstand van de Eerste Wereldoorlog, op 10 juli 1919.[4]
Een van de broers van Pieter Dox, Ludovicus Gommarus, stierf in Duitse gevangenschap.[4][6] Zijn ouders werden tijdens de Eerste Wereldoorlog maandenlang opgesloten omdat de vader van Pieter Dox koerier was voor de Belgische spionagedienst.[4]
Na de oorlog legde Pieter Dox zijn plechtige geloften af te Gent op 7 november 1924[1] om uiteindelijk op 18 december 1928 af te reizen naar Congo. Als pater werkte en woonde hij, pater-naam Valentinus M., 36 jaar in Watsa waar hij op 26 november 1964 vermoord werd tijdens de Simba-opstand.[1][3] Frans Dox, een broer van Pieter en tevens pater, pater-naam Hilarius, werd toen ook vermoord[7][8] tezamen met nog 4 andere paters en 9 missiezusters.[3]
In Lier werd een plein aan de Kluizekerk, het Gebroeders Doxplein, vernoemd naar de gebroeders Dox.[9][10]
Fotogalerij
bewerken-
Tien Vlaamse houthakkers met Pieter Dox staand tweede van links
-
Moord op Belgische Dominikanen
-
Gebroeders Doxplein te Lier
Zie ook
bewerken- Taalwetgeving in België
- Taalstrijd in België
- Laatste veteranen van de Eerste Wereldoorlog
- Lijst van laatste Eerste Wereldoorlogsveteranen per land
- Remembrance poppy
- ↑ a b c d e Petrus Dox odis.be, 25 oktober 2017
- ↑ Dominicanen - Belgische provincie (1861-1958, 2015-) odis.be, Patricia Quaghebeur & Peter Heyrman
- ↑ a b c Petrus Joannes Maria DOX gw.geneanet.org, Johan van Looy
- ↑ a b c d e f g h i P. De Zaeger, ‘Alfred van der Hallen (1901-1975) en het Vlaams-nationalisme’, in: Lira Elegans 5, 1995, p.22-23, Liers genootschap voor geschiedenis.
- ↑ a b c d e Didden, Kris (1 January 1997). De Houthakkers van de Orne. WT. Tijdschrift over de geschiedenis van de Vlaamse beweging 56 (4): 195–219. DOI: 10.21825/wt.v56i4.13075.
- ↑ Namenlijst gesneuvelde Lierenaars – Hooiktenaars lier1418.be, projectgroep WOI
- ↑ Een houthakker heeft ons verlaten 't Pallieterke, 1968, p.11
- ↑ Predikbroeders in woord en daad dominicanen in Vlaanderen in de twintigste eeuw Lamberigts Mathijs, Halewijn, 10/09/2016, p.98
- ↑ Verklaring straatnamen Lier.be, 4 februari 2020
- ↑ Gebroeders Doxplein inventaris.onroerenderfgoed.be