Overleg categorie:Huis van der Mark
Collegae,
Ik heb een aangevulde vertaling gemaakt van het artikel uit de franse wiki over (een van de) Guillaume/Willem's van de Mark. Het zou fijn zijn als iemand met meer verstand van zaken en ervaring hier naar wil kijken. Op de eerste plaats om het te coderen en te linken met de divere dwarsverbanden die nodig & mogelijk zijn. Verder ontbreek Huis/familie van de(r) Mark / de La Marck in de verwijspagina's 'mark' dus dat kan dan meteen aangevuld worden. & last but not least: al vertalend vielen me enige tekortkomingen in het franse artikel op, die ik ook niet geheel kan oplossen. Ik hoop dat het toch een aardig beginnetje is, en dat ik er e.e.a. van kan leren.
Ik ga proberen t stuk onder een apart hoofd te zetten.
--GvN 28 aug 2007 17:16 (CEST)
Willem ‘het zwijn van de Ardennen’ de la Marck de Longe bewerken
Geb. ca. 1445, + Maastricht 18 juni 1485
Huwt voor 1463 Johanna van Aarschot van Schoonhoven, + 18 maart 1506
In vervolg op de dood van Karel de Stoute breekt onenigheid uit over de heerschappij over wat later de Nederlanden gaat heten. Die centreert zich rond zijn dochter Maria. Wie haar huwt, erft het gebied. De Franse koning Louis XI neemt alvast een voorschot op een eventueel huwelijk en laat Bourgondie bezetten. Maria (en de gewesten) kiezen echter alsnog voor Maximilaan van Oostenrijk, die dus ook aanspraak maakt. In heel noord-Nederland breken opnieuw ongeregeldheden uit (Hoeks en kabeljauwse twisten).
In het zuiden woedt in Luik een verbitterde burgeroorlog tussen de Bourgondische partijgangers van bisschop Lodewijk van Bourbon en de ‘nationale’ (Bourgondisch-Habsburges) partij van Willem van de Mark. Dit loopt na een bloedige strijd uit op de onafhankelijkheid van het prinsbisdom.
Willem (Guillaume) is "Sans conteste l'une des figures les plus fascinantes de l'histoire de la principauté de Liège." Hij is een van de machtigste heren van het land. Om zijn autoriteit te bevestigen, verheft Louis de Bourbon (1438 - 1482 , prins-bisschop van Luik van 1456 tot 1482; zoon van Charles Ier, duc de Bourbon & Agnès de Bourgogne) hem tot de rang van grand mayeur ('grootburgemeester') en verleent hem het onneembare fort van Franchimont, vlakbij Theux. Ondanks zijn eed van trouw, sluit Willem zich aan bij inwoners van Luik die in opstand komen tegen hun prins-bisschop. Bisschop Louis verbant Willem wegens dit (te veel) nastreven van persoonlijke doelen.
Uitgeweken naar Frankrijk, vindt Willem gehoor bij koning Louis XI. Hij vraagt de koning om manschappen en een vrije doorgang door diens gebied (Brabant) naar Luik. Louis gaat op het voorstel in en levert hem een compagnie van honderd lansiers en dertigduizend écus. In 1478 begint Willem vanuit Logne (Lummen) de strijd tegen Luik (Louis de Bourbon) en daarmee tegen de Bourgondische belangen in de Nederlanden.
La Marck keert zo terug naar het land van Luik met zijn leger, dat, om zich te onderscheiden, geheel gekleed is in het rood met de kop van een everzwijn geborduurd op de mouw. Hij trekt op naar Luik, vermoordt op 30 augustus 1482 eigenhandig de Bourbonse bisschop, en maakt zich te vuur en te zwaard meester van vrijwel het hele gebied.
Hij laat zich mambour (voogd) van het prinsbisdom noemen en laat zijn zoon Jean op 14 september tot bisschop kiezen, hoewel de meerderheid van het kapittel in Leuven Jan van Ho(o)rne kiest. Een keuze die al snel door de paus en de keizer bekrachtigd wordt. Daarop breekt een bloedige oorlog uit tussen keizer Maximiliaan I van het H. Duitse Rijk, soeverein van de Lage Landen en deze mambour de Liège die gesteund wordt door Louis XI.
Uiteindelijk erkent Willem op 21 mei 1484 Jan als de echte bisschop. Het jaar daarna loopt Willem het Zwijn in een hinderlaag bij Sint-Truiden, wordt gevangengenomen, naar Maastricht gebracht en daar onthoofd op 18 juni 1445.
Zijn dood wil niet zeggen dat het conflict beëindigd is, want zijn broers Everard en Robert zetten de oorlog tegen de nieuwe bisschop Jan van Hornes en Maximilian von Habsburg voort. Zeven lange jaren verwoest een burgeroorlog het land van Luik. Broer Everard (3 de la Marck) d'Arenberg, bezet drie keer de stad. Hij verzoent zich pas met Jan van Horne nadat deze in juli 1492 publiekelijk vergeving heeft gevraagd voor zijn misdaad van Maastricht. Dit maakt ook de vredesverdragen van Cadzand en Senlis mogelijk.
Achteraf gezien hebben Everard de La Marck en Jan van Horne minder gestreden uit persoonlijke drang dan als stromannen voor de uitbreidingsplannen van resp. Louis XI en Charles VIII van Frankrijk en Maximilian von Österreich als schoonzoon van Karel de Stoute.
In datzelfde jaar 1492 sluiten Frankrijk en het Heilig Roomse Rijk een akkoord om de neutraliteit van Luik te respecteren, zoals al in een verklaring van 1478 afgesproken.
Anecdotisch o Zijn bijnaam is zeker niet alleen ontstaan door het blazoen waaronder zijn manschappen strijden maar ook door de plunderingen en bloedbaden waarin hij het land jarenlang dompelt. o Walter Scott heeft zich in 1823 voor zijn roman ‘Quentin Durward’ laten inspireren door het levensverhaal van Willem en in het bijzonder de moord op de bisschop, zoals geschilderd door Delacroix.
Bronnen (o.a.)
Dr. H.P.H. Jansen: Middeleeuwse geschiedenis der Nederlanden; Utrecht/Antwerpen (Het Spectrum) 1965;
Aug. C.J. Commissaris: Leerboek der Nederlandsche geschiedenis, ’s-Hertogenbosch (Malmberg) 1951.