Overleg:Whisky

Waarom is gekozen voor de schrijfwijze whisky? Mig de Jong 7 nov 2007 00:50 (CET)

Zo staat het in de Van Dale. Melsaran (overleg) 10 nov 2007 14:26 (CET)

Whisky staat inderdaad in de Van Dale, direct na het lemma whiskey... Met vriendelijke groet, Den Hieperboree 10 nov 2007 16:08 (CET).

De schrijfwijze whiskey staat niet in de Van Dale, althans niet in de online-editie[1]. Melsaran (overleg) 23 nov 2007 23:11 (CET)

Het staat toch echt vermeld in de 14e editie (op papier) en de elektronische editie die met de 14e editie op CD-ROM werd meegeleverd. Het wordt op beide plaatsen omschreven als Ierse of Amerikaanse sterkedrank, gestookt uit gerst resp. mais en rogge. Met vriendelijke groet, Den Hieperboree 24 nov 2007 00:35 (CET).

Ik zie overigens dat de on-line versie van Van Dale slechts de Van Dale Hedendaags Nederlands raadpleegt. Mijn verwijzing was natuurlijk naar de Dikke. Met vriendelijke groet, Den Hieperboree 24 nov 2007 00:43 (CET).

Hm, dat klopt, maar in het Groene Boekje wordt ook alleen whisky vermeld[2][3] en die schrijfwijze wint ook de googletest[4][5]. Welke argumenten zijn er dan aan te voeren om voor whiskey te kiezen? Melsaran (overleg) 24 nov 2007 20:43 (CET)

Ik heb geen behoefte om de huidige schrijfwijze te wijzigen. In het artikel zelf worden de verschillende schrijfwijzen toegelicht. Mig de Jong stelde dit onderwerp ter discussie, wellicht heeft hij aanvullende argumenten? Volgens mij is het overgrote deel van de in West-Europa verkochte drank afkomstig uit Schotland. Ook om die reden lijkt mij de schrijfwijze whisky gerechtvaardigd. Ik zag overigens dat op de Engelstalige Wikipedia ook gediscussieerd is over de schrijfwijze. Met vriendelijke groet, Den Hieperboree 25 nov 2007 15:34 (CET).

Definitie van whisky

Whisky (of whiskey) is een sterke drank die gemaakt wordt van gemout graan, waarbij malt whisky gedistilleerd wordt van gemoute gerst in een potketel en grain whisky ook van andere graansoorten (voornamelijk maïs) in een kolomketel.
Deze definitie vind ik niet erg goed. Ten eerste wordt whisky niet per se gemaakt uit gemout graan. Zie deze discussie op het forum van Levenswater. Ten tweede is whisky gerijpt op houten vaten, iets wat nu mist. Ten derde vind ik de toevoeging vanaf waarbij overbodig en verwarrend. En incompleet bovendien, waarom noemen we niet ook bourbon, corn whiskey, straight rye whiskey...?
Als alternatief stel ik voor: Whisky (of whiskey) is een sterke drank die is gedistilleerd uit gegist graanbeslag en gerijpt op eikenhouten vaten. met dank aan Hans Offringa.
Aberlour 22 apr 2009 14:13 (CEST)

In deze definitie kan ik me wel vinden, hoewel het waarschijnlijk overzichtelijker wordt als per land een apart artikel wordt gemaakt. Dus één voor "Scotch Whisky", één voor "Ierse whiskey", één voor "Japanse whisky" enz. met vriendelijke groet, Leapfrog 22 apr 2009 17:55 (CEST)

Hallo Leapfrog, het was mijn bedoeling om een zo algemeen mogelijke definitie te geven, zodat alle soorten whisk[e]y inbegrepen zijn. Ik wacht nog meer reacties af. Aberlour 23 apr 2009 08:59 (CEST)

De productie van whisky

Het proces begint met het bevochtigen van gerst waardoor de gerst zal ontkiemen tot mout. Dit heet mouten of malting.
Bij het mouten wordt de gerst bevochtigd om de gerstkorrel te laten ontkiemen, tijdens het kiemen worden er enzymen aangemaakt die het zetmeel in de gerst korrel om kunnen zetten in suikers. Als het gewenste kiemstadium is bereikt wordt het kiemproces gestopt door middel van het drogen van de gemoute gerst. (Eesten)
Dit deel van het proces heeft grote invloed op de uiteindelijke smaak van een whisky aangezien de rookgeur diep doordringt in de moutkorrels.
Dit is niet waar; de rook dringt niet door in de gemoute gerstkorrels, maar laat stoffen (esters) achter op het oppervlak van de gemoute gerstkorrels. Deze esters bepalen na distillatie mede de smaak van de whisky. met vriendelijke groet, Leapfrog 22 apr 2009 17:55 (CEST)

Er mag wel iets meer nadruk op het gebruik van turf, vind ik. Zijn fenolen ook esters? Aberlour 23 apr 2009 09:06 (CEST)

Even gecheckt. Een fenol is geen ester. Aberlour 23 apr 2009 13:51 (CEST)

Daarna worden de moutkorrels boven een open vuur gedroogd,
In vroeger jaren werd dit inderdaad toegepast, heden ten dage komt de meeste gemoute gerst uit moutfabrieken waar op specificatie van de besteller (distilleerderij) de mout wordt geproduceerd. Het drogen (eesten of kilning) gebeurt hier over het algemeen door middel van hete lucht. Open vuur komt hier niet aan te pas. Er zijn nog enkele distilleerderijen in Schotland (met name: Balvenie, Kilchoman, Highland Park, Glenfiddich, Glen Ord, Bowmore, Laphroaig, Springbank, Tamdhu, en Edradour) die zelf (gedeeltelijk) mouten, en hiervoor hun eigen kilns, met open vuur, gebruiken. met vriendelijke groet, Leapfrog 22 apr 2009 18:03 (CEST)
Daarna, tijdens het mashen worden de gedroogde korrels fijngemalen en wordt er vervolgens water aan toegevoegd. In het ontstane graanbeslag zal het zetmeel na verloop van tijd omgezet worden in suikers
Tijdens het mashen wordt de gemalen mout (grist) drie tot vier keer met vers heet water overgoten, telkens met een hogere temperatuur. Iedere distilleerderij heeft zijn eigen "recept". Gemiddeld gesproken gebeurt dit met 75°C, 85°C en 95°C. Bij het mashen wodt het zetmeel in de gemoute gerst omgezet in suikers, vooral Maltose. Deze suikers lossen op in het hete water. Deze zoete vloeistof (wort) wordt gekoeld en opgeslagen in de "washback". met vriendelijke groet, Leapfrog 22 apr 2009 18:31 (CEST)

Misschien moeten we het productieproces in subkopjes verdelen: mouten, mashen, gisten, distilleren, rijpen, bottelen. Aberlour 23 apr 2009 09:06 (CEST)
P.S. is er een Nederlands woord voor mashen? Aberlour 23 apr 2009 09:08 (CEST)

Gàidhlig uitspraak

Hoe jullie aan 'pjaa' komen voor de Schotse uitspraak van uisge-beatha is mij echt een raadsel.

Beluister

Niets te horen; de link werkt niet. De transcriptie zegt /bɛhə/, hetgeen de theoretische Leòdhasach-uitspraak moet zijn. Gezien de wijdverbreide ontstemming van occlusieven wordt b echter als p gerealiseerd. Daarnaast wordt de klinker gerekt tot /ɛː/. Op de Hebriden — en dat is nagenoeg de enige plaats waar nog Gaelisch gesproken wordt — verwordt beatha tot /pɛə/, /pɛː/, /pjɛː/ of /pjɑː/, afhankelijk van het eiland waarvan men afkomstig is. Neem de uitdrukking „’S e ur beatha”: niemand zegt letterlijk /ˌʃeː ʊr ˈbɛhɘ/. Op de Buiten-Hebriden wordt dat /ʃɪrˈpɛə/. Northerner (overleg) 13 dec 2014 22:20 (CET)