Overleg:Uitleg van Amsterdam in de 17e eeuw

Is het niet een idee om het onderwerp uit te breiden tot een etalageartikel?

• Bijvoorbeeld: de voorgeschiedenis. Het is geen toeval dat het katholieke stadsbestuur voortdurend faalt in het nemen van voortvarende beslissingen. Het is geen toeval dat de beslissing valt ten tijde van de Alteratie en het is geen toeval dat juist de factie van de Lastage het bestuur overneemt en de uitleg wel voor elkaar krijgt.
• Bijvoorbeeld: het militaire aspect waar prins Maurits kennelijk een dominante rol in speelt, tegenover het economische en demografische aspect. Waarom zijn aarden wallen beter dan de oude muren? Wel, kanonnen en musketten hebben een grotere reikwijdte; je hebt dus geen hoogte en dikte nodig ter verdediging, maar breedte. Staan daar arbeidershuizen in de weg dan is het niet alleen tant pis voor die arbeiders, maar je kunt je aanvallers niet meer bereiken. Bastions hebben ook een beter schootsveld, dus die laat je vooral staan. Die "aanslag op Amsterdam" van prins Willem in 1650 ook even in beeld.
• Bijvoorbeeld: het bevreemdt mij dat de stadstimmerman en de stadslandmeter, dit zijn dus toptechnici met een groot bedrijf achter zich (naar huidige maatstaven) zich zó vergissen in de afmetingen van de nieuwe oostelijke eilanden, dat de hele zaak binnen 25 jaar overnieuw gedaan moet worden.
• Bijvoorbeeld: de VOC zit in de oosthaven, de WIC in west. Hoe liggen die belangen? Hoe is de verhouding met de Admiraliteit? Kortom: wat hebben al die belangen betekend voor de Uitleg van Amsterdam? Waar zit het conflict?
• Wat gebeurde er toen de Vierde Uitleg niet bleek vol te komen? Waar is die gravure van Pieter Bast uit 1597 gebleven, kunnen we daar een vrije kopie van krijgen? Wie zijn die hoofdrolspelers precies, ontwerpers, technici en bestuurders?
• De omslag viel in het Twaalfjarig Bestand, hoe werkte dat? De Zeven Provinciën en vooral Amsterdam moeten wel ontzettend leep gebruik gemaakt hebben van de luwte in de oorlogvoering, want ze kwamen eruit als de economische grootmacht van Europa. Die diamanthandel: ineens bleken ze een toegang te hebben tot de Zuidafrikaanse delving, maar ze hadden natuurlijk de Antwerpenaren nodig om de boel te slijpen.
• Rond 1650 was de druk op alle terrein - economische groei, welvaart, bevolkingsaanwas, cultureel, wetenschappelijk - zo enorm dat de bestuurders achter de feiten aanliepen en achteraf gezien, plannen maakten die niet waar te maken vielen. Hoe werkte dat? Wat weten wij nu dat ze in 1650 niet wisten? Wat wisten zij wel dat ze in 1578 óók nog niet wisten?

Vanwege dat soort vragen vind ik de groeifase interessanter dan de consolidatie- en vervalfase, hoewel die gedragswetenschappelijk gezien even interessant zijn. Conflicten zitten in elke fase. Terug naar het artikel, hoeven we maar een fractie van die vragen te beantwoorden (de rest zou oorspronkelijk onderzoek zijn) om een panorama van de zeventiende eeuw te bieden aan de hand van de opeenvolgende stadsuitbreidingen van Amsterdam, en ergens vind ik dat "we" (Wikipedia op dit terrein) daar heel dichtbij zijn. De kennis is paraat, met visie, perspectief en oog voor detail moet het kunnen. Juist het verhaal over de Uitleg van Amsterdam is daar uitzonderlijk geschikt voor. Art Unbound 19 apr 2009 21:38 (CEST)

hallo art unbound, het is leuk te merken dat je enthousiast bent over het onderwerp, maar uit breiden tot een etalageartikel vind ik ambitieus, daarvoor is de materie mij te gecompliceerd, alhoewel het artikel zeker nog wel kan worden uitgebreid en van een aantal referenties of externe links kan worden voorzien. ook plaatjes, die het geheel illustreren, zullen de aantrekkelijkheid verhogen. ik ben niet zo voor hele lange artikelen over een onderwerp, dan lees ik liever een boek of een artikel in een tijdschrift. we zullen zien wat er de komende dagen nog gaat gebeuren. Taks 19 apr 2009 23:13 (CEST)

Vierde uitleg zo juist?

Ik heb in deze bewerking de wat raar lopende tekst "Tot de Vierde Uitleg werd door het stadsbestuur besloten in 1656. Deze Uitleg is ingegeven door de noodzaak de Oostelijke Eilanden, die al enige jaren in toenemende mate in gebruik waren voor scheepvaartgerelateerde activiteiten, met fortificaties te beschermen, welke toen zijn doorgetrokken tot over de Amstel naar het IJ." aangepast. Klopt het dat de fortificaties zijn doorgetrokken? Of had ik dat anders moeten formuleren? --Frank Geerlings (overleg) 28 mei 2012 13:27 (CEST)