Overleg:Partagetraktaat (1661)

Onbekende plaatsen

De volgende plaatsen zijn niet duidelijk in het tractaat:

• het buitenleen Hurt
• den hoff genaemt Langhvelt in het landt van Limburch
• de molen tot Schertsheel bij Aecken
• het leen tot Bilsen genaemt het Mangelt

Hans Erren (overleg) 17 jul 2016 12:12 (CEST)

hallo hans erren!

heb eens nagezocht en iets gevonden:

• het buitenleen Hurt blijkt tegenwoordig in de kern van de duitse gemeente Hürth te liggen. zie duitse wikipedia.

 Uitgevoerd Hans Erren (overleg) 18 jul 2016 17:40 (CEST)

• Langhvelt: er ligt een plaatsaanduiding 'Langveld' bij het dorp bocholtz onder de gemeente heerlen, een tankstation langs de snelweg A76 heet 'Verzorgingsplaats Langveld', zie nl wikipedia.

bedankt voor de suggestie, maar met Limburg wordt in de 17e eeuw meestal het hertogdom bedoeld, en "langveld" is een heel generieke term, die ook longchamps of langefelde zou kunnen zijn in het franse of duitstalige gedeelte van het hertogdom. Hans Erren (overleg) 18 jul 2016 17:40 (CEST)

• de molen tot schertsheel bij aken: (nog) niets gevonden.

Ik heb ook om raad gevraagd in het duitse wiki geschiedeniscafé. Hans Erren (overleg) 18 jul 2016 17:42 (CEST)

De meest waarschijnlijke kandidaat is de Schurzeltermühle in Aken-Laurensberg, helaas geen literatuurreferentie voor een Spaanse connectie. Hans Erren (overleg)

• het leen het mangelt in bilzen: (nog) niets gevonden

jan (overleg) 18 jul 2016 06:49 (CEST)

Leut

graag een opmerking over deze passage: Rekem en Leut die op de linkeroever van de Maas liggen, maken strikt genomen geen deel uit van het Overmaasse gebied, maar zijn rijksheerlijkheden die fungeren als buitenlenen van Valkenburg. De ingelijfde Spaanse vrije heerlijkheden hielden een redelijke autonomie na 1661, de nieuwe Staatse gebieden daarentegen werden met militair geweld geannexeerd, zoals bijvoorbeeld Leut. De in meerderheid Rooms-katholieke bevolking in de Staatse gebieden moest uitwijken naar Spaans gebied voor de RK eredienst. In Schaesberg was de toeloop zo groot dat een nieuwe kerk moest worden gebouwd.[5]

de spaanse habsburgers hebben alles uit de kast gehaald om de vrije heerlijkheid leut onder spaanse invloed te krijgen en katholiek te houden, maar dat is niet gelukt omdat de heren van leut al vroeg de kant van de reformatie hadden gekozen en bondgenoten waren van de republiek. ik vermoed dat zoiets ook gold voor de heerlijkheid rekem. spaanse troepen hebben de heerlijkheid leut tijdens de tachtigjarige oorlog herhaaldelijk 'veroverd', het strategisch gelegen kasteel een tijdlang bezet en versterkt. de heer van leut werd zelfs vervangen door een 'spaanstrouwe' edelman. dat is uiteindelijk mislukt: zie lemma leut. de troepen van de republiek hebben geweld gebruikt omdat de spaanse bezettingstroepen na het partagetractaat kennelijk niet goedschiks uit het kasteel leut wilden vertrekken.

of de meerderheid van de plaatselijke bevolking in leut (en rekem?) erg gezagsgetrouw katholiek was mag worden betwijfeld: de leutenaren steunden de gereformeerde heer van leut openlijk om zijn heerlijkheid terug te krijgen. minstens een deel van de bevolking was protestants (mede door inwijking uit de republiek en overmaas?) en er was (meer) godsdienstvrijheid, wat de spanjaarden duidelijk een doorn in het oog was. bij de heerlijkheid leut hoorden ook de dorpen eisden en meeswijk, toen met een belangrijke haven aan de maas. de heerlijkheid lag noordelijk van mechelen aan de maas, dat onder jurisdictie stond vanuit (protestants geregeerd) maastricht, en het genoemde rekem: reden voor de spaanse heersers om te proberen om dit 'bruggehoofd' op de linkeroever van de maas, zo vlakbij maastricht, in handen te krijgen c.q te houden.

jan (overleg) 6 aug 2016 05:45 (CEST)

Bij de rk eredienst had ik inderdaad Heerlen in gedachten (bron 2000 jaar Heerlen) waar de protestanten een kleine minderheid vormden, en vooral in de hoge kringen verkeerden. De tekstpassage stond te dicht op Leut en ik heb er nu wat wit tussengevoegd. Voel je vrij om de tekst over leut aan te passen. Hans Erren (overleg) 6 aug 2016 10:24 (CEST)