Overleg:Eyjafjallajökull

Vulkaanuitbarsting 2010

Een vulkanische uitbarsting is begonnen [1]. --Jóhann Heiðar Árnason 21 mrt 2010 02:46 (CET)

as, katla

ik heb gezocht naar informatie over de invloed van deze aswolk op de temperatuur, maar zie nog geen resultaten. (bvb krakatau beinvloedde het klimaat 6 jaar), en de wolk is kennelijk erg indrukwekkend met het vliegverkeer naar engeland ierland en noord doorwegen stilgezet (dat is iig uniek voor europa). ook nog interessant is dat bij de afgelopen 4 uitbarstingen in 1000 jaar altijd een grotere uitbarsting van de grotere nabijgelegen katla (naam) vulkaan volgde. er zijn nu nog helemaal geen aanwijzingen dat dat weer gebeurt maar er wordt wel rekening mee gehouden door sommige ijslandse deskundigen. interessant .80.57.43.99 15 apr 2010 12:39 (CEST)

Opsplitsen

Voorstel om het artikel op te splitsen in een deel over de gletsjer en een deel over de vulkaan en haar uitbarsting. Zoals het er nu staat, lijkt het alsof de Eyjafjallajökull is uitgebarsten, terwijl dit natuurlijk onzin is, omdat een jökull IJslands is voor gletsjer, en die barsten doorgaans niet uit. M.vr.gr. brimz 15 apr 2010 22:59 (CEST)

Hetzelfde is voorgesteld op de Engelse Wikipedia. Je hebt op zichzelf gelijk, maar gletsjer en vulkaan hebben in dit geval zo'n lotsverbondenheid dat een vulkaanuitbarsting ook de gletsjer bedreigt. Ik heb tweemaal op die gletsjer gestaan en ben er ook met een vliegtuigje overheen gevolgen. De ijskap zat in feite over de krater heen. Er is nog steeds gevaar voor een gletsjerdoorbraak. Ik stel om practische redenen voor het lemma zo te laten en niet een apart lemma Fimmvörðuháls in het leven te roepen, want iedereen heeft het nu over de uitbarsting van de Eyjafjallajökull, hoe vreemd het ook klinkt. Hartenhof 16 apr 2010 00:00 (CEST)

IJsland is mooi inderdaad. Ben er zelf twee jaar geleden ook geweest en aan de voet van de gletsjer gestaan. Toch is het toch wel raar, dat de IJslanders zelf niet spreken over de uitbarsting van de gletsjer: is:Eldgosið_í_Fimmvörðuhálsi_2010. Omdat het IJslands een erg onherkenbare woordenschat heeft, gaat men er maar van uit, dat die berg ook Eyjafjallajökull heet en dat die dus is uitgebarsten. Een encyclopedie moet toch de juiste feiten vermelden? Daarnaast is het niet helemaal uniek natuurlijk dat er een gletsjer over een vulkaan heen ligt. Katla bijvoorbeeld ligt onder de Mýrdalsjökull en onder de grote Vatnajökull liggen ook enkele van IJslands actiefste vulkanen, zoals IJslands hoogste berg Hvannadalshnúkur, of Grímsvötn. M.vr.gr. brimz 16 apr 2010 08:37 (CEST)

Ik snap je argument en ben het er ook wel mee eens, maar men zal gaan zoeken op Eyjafjallajökull en daarom lijkt me dat toch de meest geschikte verzamelnaam voor gletsjer + vulkaan + uitbarsting. Ik zal een zinnetje toevoegen. Hartenhof 16 apr 2010 09:07 (CEST)

Fimmvörðuháls is een bergpas en -zoals vrijwel heel IJsland- een vulkanisch gebied oftewel vulkanisch systeem. Dat wil zeggen dat op meerdere plaatsen vulkanische activiteiten plaats vonden, en nu dus vinden. Het gaat hier niet om de 1666 meter hoge Guðnasteinn. Vermoedelijk gaat het hier om een spleet-eruptie aan de rand van de Eyjafjallajökull. Dus, de uitbarsting gewoon onder Eyjafjallajökull laten staan. -Maar dan wel juist beschrijven!-

Inderdaad, de Katla moet ook in de gaten gehouden worden. Gemiddeld bast die eens in de 80 jaar uit. De laatste keer was in 1918. Toen ik er in 2008 langs reed werd al middels borden erop gewezen de weg niet te verlaten... --Denkhenk 16 apr 2010 10:16 (CEST)

Ik kan leven met de titel Vulkaanuitbarsting onder de Eyjafjallajökull 2010. Nu nog wat info overhevelen van dit artikel naar daar.. M.vr.gr. brimz 16 apr 2010 10:57 (CEST)

In hoeverre gletsjer en vulkaan nu dezelfde zijn blijft overigens nog de vraag. Het artikel over de uitbarsting waarover het bij ons steeds gaat (die met de aswolk, zeg maar) heet daar ook is:Eldgosið í Eyjafjallajökli 2010. Is er iemand die de IJslandse staat goed genoeg beheerst om te kunnen bepalen of we in onze ijver, de vulkaan een andere naam te geven, wel de goede weg volgen? Plaats 13 mei 2010 20:23 (CEST)

Infobox

Zoals we hierboven hebben vastgesteld is Eyjafjallajökull geen vulkaan en is Guðnasteinn de naam van de vulkaan. Maar de vulkanische activiteit speelt zich (nog?) niet af in deze vulkaan, maar in de aangrenzende bergpas Fimmvörðuháls. Kortom: wat in het lemma staat klopt wel, maar de infobox bevatte onzin. Ik heb 'm zo goed mogelijk aangepast. Hartenhof 18 apr 2010 10:41 (CEST)

Ja, lijkt mij prima zo. T.z.t. zou er een apart artikeltje over de Guðnasteinn gemaakt kunnen worden. Dan kan dat boven de infobox ook weg. --Denkhenk 13 mei 2010 20:33 (CEST)

Maar waar halen we die Guðnastein dam vandaan? De Engelse en Duitse wiki spreken gewoon over de Eyafjallajökull. Ook in IJsland wordt de bewuste vulkaan zo genoemd. Het artikel op de IJslandse wikipedia begint zo: Eyjafjallajökull (ˈɛɪjaˌfjatlaˌjœkʏtl) er fimmti stærsti jökull Íslands. Undir jöklinum er eldkeila sem hefur gosið fjórum sinnum síðan land byggðist, fyrst árið 920, þá 1612, 1821 og 2010. ("De Eilandsbergengletsjer is de vijfde grootste gletsjer van IJsland. Onder de gletsjer is een vulkaan die is uitgebarsten vier keer sinds het land bewoond is (?), voor 't eerst in 920, dan in 1612, 1821 en 2010." vermoedelijke vertaling, zal in hoofdlijnen wel kloppen). Van een andere vulkaan is geen sprake. Ik denk dat we echt overijverig zijn. Plaats 13 mei 2010 20:58 (CEST)

Goed idee. Laten we dit punt maar even rusten. Zal daarginds voorlopig nog wel een tijdje door rommelen. Maar èh... als er een vulkaan onder het IJsselmeer zou uitbarsten, zouden we die dan ook niet IJsselmeervulkaan gaan noemen? --Denkhenk 13 mei 2010 21:09 (CEST)

Guðnastein is niet de naam van de vulkaan. Eyjafjallajökull is zowel de naam van de gletjer als vulkaan eronder. Guðnastein was een uitstekende met ijsbedekte formatie op de rand van krater van een vorige uitbarsting. (foto: http://ingvi.stigsson.is/Utivera/Skundi/Eyjafjallaj%C3%B6kull/DSC0069edited-1/287227122_kBJUm-M.jpg)

Wel is men de nieuwe krater van de hoofduitbarsting de Guðnastein-krater gaan noemen en gebruikt men soms de Guðnastein-uitbarsting als benaming om te differentiëren van de Fimmvörðuháls uitbarsting die iets vroeger begon aan de zijkant van de Eyjafjallajökull.--Niele 6 sep 2010 14:33 (CEST)

Sorry Niele, Wat jij schetst lijkt mij ook niet helemaal juist. De Eyjafjallajökull is een gletsjer, niets anders (jökull), ook al meldt de media van wel! Zie mijn IJsselmeervulkaan. Als het al wel een eigennaam heeft gekregen horen wij het graag.

De Guðnasteinn is een verhaal apart en heeft, zoals de Engelse wiki schrijft, meerdere pieken. :Denk dat deze krater nu wel een apart artikeltje verdiend… maar, volgens mij is nog niet gebleken dat intrusiekanalen van deze oude vulkaan oorzaak zijn van de maart-uitbarstingen. Vandaar mijn terugdraaien. --Denkhenk 6 sep 2010 20:13 (CEST)

Sorry maar dit klopt echt niet. Het is niet omdat er het woord gletsjer in de naam voorkomt dat het daarom ook enkel de benaming van de gletjer zelf is. Deze benaming kan misschien onlogisch overkomen maar toch noemt de mengeling tussen schildvulkaan/spleetvulkaan zelf ook eiland-berg-gletsjer. Je baseert je hier enkel op een gerucht dat op dezelfde manier ontstaan is door de incorrecte gevolgtrekking als je hier zelf doet, en dat via internet verspreid is geraakt. Maar geen enkele voet van waarheid heeft. De drie pieken zijn enkel de drie hoogst punten van een oudere uitbarstingskrater op de top van de Eyafjallajökul en liggen vlak bij elkaar. De Guðnasteinn is enkel en alleen de 2de hoogste plaats van kraterwand die een opvallende formatie vormde op de top. Het hoogste punt van de kraterwand is de Hámundur die 150meter hoger is als de Guðnasteinn-punt van de kraterwand. De Guðnasteinn-piek is +-1500meter hoog en de bewering dat deze 1666m hoog is dus volledig foutief.

De Eyjafjallajökul is een mengeling tussen een grote schildvulkaan en een spleetvulkaan met een gletjer erop met dezelfde naam en magmakamers/sills eronder. Welk intrusiekanaal er nu gebruikt wordt binnenin de Eyjafjallajökul-vulkaan waarlangs het magma van de magmakamers/sills-systeem naar de oppervlakte van de Eyjafjallajökul doorgedrongen is gaat helemaal niet de naam van de vulkaan bepalen. Meestal verschilt dit trouwens elke uitbarsting en dan zou men volgens die redenering elke uitbarsting de vulkaan een nieuwe naam moeten geven.

In al de rapporten van zowel het ijslandse instituut voor aardwetenschappen en deze van andere Scandinavische landen wordt er gesproken van de 'Eyjafjallajökull-vulkaan'. Ook in raporten geschreven voor deze uitbarsting en bij alle vorige uitbarstingen van de eyjafjallajökull - http://www.earthice.hi.is/page/jardvis_eyjo_greinar - http://www.earthice.hi.is/page/ies_EYJO2010_Birt - http://en.vedur.is/earthquakes-and-volcanism/articles/nr/1884 - http://www.earthice.hi.is/page/ies_EYJO2010_word

Ook wordt in alle andere anderstalige wikipedia-artikelen van de Eyjafjallajökull als de vulkaan zelf benoemd. Als je deze op wikipedia plots een andere naam wilt geven, baseer je dan aub niet op je eigen logica, maar volg de benaming die de instituten gebruiken. Sorry maar het verhaaltje dat de vulkaan eigenlijk Guðnasteinn noemt is een hardnekkige internet-mythe die ooit begonnen is door één persoon en op talloze plaatsen overgenomen is. En hoort dan ook helemaal niet thuis op wikipedia. Ik draai dit dan ook terug aangezien er geen bronnen zijn om deze vulkaan Guðnasteinn te noemen tegen de manier van benoemen van de officiele instituten in.--Niele 11 sep 2010 22:37 (CEST)

Hallo Niele, Wat betreft de Eyafjallajökul heb je gelijk wanneer de diverse instituten deze naam ook aan de Fimmvorduhals eruptie meegeven. Dat is dan bij deze duidelijk. Wat anders-talige wiki’s zeggen is zelfs voor mij als wikipediaan geen garantie dat het ook geheel juist is… En wat de media uitspuwt is voor mij al helemaal niet vanzelfsprekend. Verder zoeken is natuurlijk veel beter. Dat jij dat hier gedaan hebt is uitstekend werk. Waarvoor mijn (onze) dank!

Maar èh… hoe kom je erbij dat ik beweer dat het hier om de Guðnasteinn zou gaan? (In tegendeel zelfs) En wat bedoel je met internet-mythe. Heb je daar een persoon bij?

Overigens, een mooi duidelijk plaatje heb je bijgevoegd! --Denkhenk 11 sep 2010 23:40 (CEST)

De benaming van Guðnasteinn als naam voor een vulkaan en niet enkel voor de ijsrots komt pas voor vanaf na de vorige uitbarsting. Zoektermen "Guðnasteinn eldgos" of "Guðnasteinneldgos" (eldgos is vulkaan in het ijslands) leveren niets op.

Wat ik bedoel met een internetmythe is dat er ooit waarschijnlijk iemand in het begin van de uitbarsting dit ergens geschreven heeft en dat heel veel andere mensen dit zijn beginnen over te nemen omdat het heel logisch overkomt. Ik ook dacht een tijdje toen dat dat waar was nadat ik dat ergens gelezen had maar ben toen verder gaan zoeken.

Nu in welke mate het een spleetvulkaan of een schildvulkaan is denkik dat we allebij half gelijk hebben. De natuur werkt niet in duidelijk afegebakende categoriën. Een sill die wat groter wordt is een magmakamer. De Eyafjallajökull is volgens mij in realiteit iets tussenin of allebij tegelijk :)

Of het plaatje op wikipedia zal blijven weet ik niet, zal van de copyright-onderzoek mensen van wikipedia-commons afhangen. Ik kon nergens een copyright vermelding op de website van het ijslands instituut voor aardwetenschappen.--Niele 12 sep 2010 00:08 (CEST)

Bij deze is het tijd om een artikel over de Guðnasteinn te maken. Heb nu wel gesnoeid in de subkop “Vulkaan”, omdat het nu nog steeds een beetje leek of de Guðnasteinn verantwoordelijk voor de recente erupties is. De oude vulkaan - strato, en geen schild - heeft nu immers een eigen artikel. Ik hoop dat ik het goed begrepen heb, anders... voel je vrij :-)

Die laatste externe link die je net gaf is ook aardig. De uitspraak van Eyjafjallajökull kan dan beter uitgelegd worden.

Komende weken heb ik te weinig tijd om me erin te verdiepen, vandaar de info uit de Engelse wiki. Dus wie het op wil pakken… --Denkhenk 12 sep 2010 11:41 (CEST)

Hoewel. Volgens deze site komt die pluim wel heel nabij de Guðnasteinn vandaan. --Denkhenk 12 sep 2010 11:57 (CEST)

Maar allé :), nu denk je nog altijd dat er een vulkaan bestaat met de naam Guðnasteinn. Guðnasteinn is 'enkel en alleen' de naam van de 2de hoogste piek en de ijsformatie waarmee die piek gekenmerkt word.

Guðnasteinn dankt zijn bekendheid omdat de ijsformatie/rots die eronder zit voortkomt in een ijslandse legende. Volgens een legende was er in IJsland ooit een man genaamd Rútur, die leefde in de grot Rútshellir. Drie van zijn slaven probeerden hem met een speer te vermoorden, maar dat plan mislukte. Hij achtervolgde de slaven (die Sebbi, Högni en Guðni heetten) en doodde ze alle drie. De plaats waar Guðni het leven liet heet nu Guðnasteinn (Guðni’s Rots).

Nu is er ergens de verwarring onstaan toen de Eyjafjallajökull begon uit te barsten. Omdat het onlogisch leek dat een eigennaam die in het ijslands eindigd op het woord jökul wat glëtjer betekend, en de naam van de gletsjer op de vulkaan Eyjafjallajökull ook Eyjafjallajökull noemt.

En er ergens een persoon de misveronderstelling heeft gemaakt wanneer er waarschijnlijk ergens in het ijslands geschreven is dat er vulkanische activiteit is begonnen onder de Eyjafjallajökull-gletjer vlukbij de Guðnasteinn (Guðni’s Rots), dat Eyjafjallajökull enkel de naam zou zijn van de gletjer en dat Guðnasteinn de naam was van de vulkaan.

Deze fout is dan overgenomen door andere mensen, en zo is de internetmythe over het bestaan van een vulkaan met de naam Guðnasteinn begonnen.

Er bestaat dus geen vulkaan met de naam Guðnasteinn.

Tot welk type de vulkaan Eyjafjallajökull gerekend mag worden is ook een controverse. Ik was waarschijnlijk te vlug met het zomaar een schildvulkaan te noemen.

Stratovolcano's worden geassocierd met subductie zones waar schildvulcanos geassocieerd worden met hot spots en divergentie-zones zoals onder ijsland en Hawaï. De typische vorm van een schildvulkaan ontstaat wanneer het lava vloeibaar genoeg is, en de explosiekracht klein is. Terwijl een stratovulkaan explosiever blijft uitbarsten.

Er is dus maar 1 vulkaan onder de Eyjafjallajökull, maar de klassering ervan is onduidelijk. Volgens sommige karacteristieken is het eerder een schildvulkaan, volgens andere een stratovulkaan.

Zoals eerder vermeld werkt de natuur niet in duidelijk afegebakende categoriën. De Eyafjallajökull is in realiteit dus waarschijnlijk iets tussenin of allebij tegelijk :)--Niele 12 sep 2010 15:33 (CEST)

Even gegevens van officielere website gehaald:
Name: EYJAFJALLAJOKULL 1666 m 63.63°N 19.62°W
Typa: Stratovolcano, Caldera, Fissure vents, Subglacial volcano
Elevation: 1666
m Location: 63.63°N 19.62°W

Synonyms: EYAFJALLA, EYJAFJOLL

Craters:
HAMRAGARDARHRAUN Fissure vent 620 m 63.63°N 19.8°W
HOFDAHRAUN Fissure vent 682 m 63.63°N 19.85°W
IRARHRAUN Fissure vent 63.63°N 19.77°W
MIDSKALARHEIDARHRAUN Fissure vent 994 m 63.6°N 19.77°W
RAUDAHRAUN Fissure vent 625 m 63.65°N 19.85°W
SKERJAHRAUN Fissure vent 1100 m 63.65°N 19.72°W
--Niele 12 sep 2010 16:16 (CEST)