Minoïsche chronologie

De Minoïsche chronologie is een poging tot datering van de gebeurtenissen, heersers en dynastieën uit de Minoïsche beschaving. De eerste chronologie werd opgesteld door archeoloog Evans. Zijn onderbouwingen worden tegenwoordig niet meer aangehangen, maar zijn raamwerk is nog steeds veelgebruikt.

Evans baseerde zijn chronologie op de later foutief gebleken Egyptische chronologie van Meyer uit 1904. Evans verdeelde Vroeg-Minoïsch (VM, of EM naar Early Minoan), Midden-Minoïsch (MM) en Laat-Minoïsch (LM). Deze perioden hadden weer onderverdelingen, gebaseerd op verschillen in de stijl van het aardewerk.

Platon vermeed de term Minoïsch en baseerde zijn onderverdeling op de architectonische verschillen van de paleizen. Hij zag daarbij vier hoofdperiodes: prepalatiaal, protopalatiaal, neopalatiaal en postpalatiaal.

Problematisch bij deze indelingen is dat het een unilineaire vorm van culturele evolutie suggereert voor alle nederzettingen op Kreta. Onderlinge verschillen van stijl van aardewerk, architectuur van paleizen en bestuursvorm komen niet tot uiting in de diverse chronologieën.

Minoïsche chronologieën[1]
Periode (v.Chr.) Evans Egyptische dynastie
volgens Evans
Warren en Hankey Manning Paleisperiode
VM I 3400 – 2800 Voor IV 3650/3500 - 3000/2900 3100/3000 - 2700/2650 Vroeg-prepalatiaal 3000 - 2200
VM II 2800 – 2400 IV - VI 2900 - 2300/2150 (2700) - 2650 (VM IB/ VM IIA)
2650 - 2450/2350 (VM IIA)
2450/2350 - 2200/2150 (VM IIB)
VM III 2400 – 2100 VI - IX 2300/2150 - 2160/2025 2200/2150 - 2050/2000 Laat-prepalatiaal 2200 - 1900
MM IA 2100 - 1900 X - XII 2160/1979 - 20e eeuw 2050/2000 - 1925/1900
MM IB 19e eeuw 1925/1900 - 1900/1875 Protopalatiaal 1900 - 1750
MM II 1900 -1700 XII - XIII 19e eeuw - 1700/1650 1900/1875 - 1750/1720
MM IIIA 1700 - 1580 XIV - XVII 1700/1650 - 1640/1630 1750/1720 - 1700/1680 (MM IIIA (-B)) Neopalatiaal 1750 - 1490
MM IIIB 1640/1630 - 1600 1700/1680 - 1675/1650 (MM IIIB/ LM IA)
LM IA 1580 - 1450 XVIII 1600/1580 - 1480 1675/1650 - 1600/1550
Minoïsche uitbarsting 1550 - 1530 ca. 1628
LM IB 1480 - 1425 1600/1550 - 1490/1470
LM II 1450 - 1400 1425 - 1390 1490/1470 - 1435/1405 Einde palatiaal 1490 - 1360
LM IIIA1 1400 - 1200 1390 - 1370/60 1435/1405 - 1390/1370
LM IIIA2 1370/60 - 1340/30 1390/1370 - 1360/1325 Postpalatiaal 1360 - 1200
LM IIIB 1340/30 - 1190 +- 1360/1325 - 1200/1190
LM IIIC 1190+ - 1070+- 1200 - 1100

Literatuur

bewerken
  • McEnroe, J.C. (2010): Architecture of Minoan Crete. Constructing Identity in the Aegean Bronze Age, University of Texas Press
  1. McEnroe (2010)