Krimpkous
Een krimpkous (Engels: heat shrink) is een dunne, flexibele slang van polymeer plastic – meestal pvc met een mix van polyesters – die de eigenschap heeft dat deze bij verhitting krimpt in diameter. Het materiaal krimpt niet of nauwelijks in de lengte. Krimpkous wordt in de regel toegepast als elektrisch isolatiemateriaal om soldeer- of krimpverbindingen, waarbij met name verbindingen van delen met ongelijke diameter of vorm, zoals een soldeerverbinding tussen twee stroomdraden of van een stroomdraad aan een soldeerlip, door de kous nauw omsloten zullen worden. Het materiaal oefent tijdens het krimpen geen noemenswaardige krachten uit, het voegt zich naar de vorm die het omsluit. Een andere toepassing is het bijeen houden van draadbundels, waarbij de flexibiliteit van het geheel sterk wordt beperkt, aangezien gekrompen krimpkous in stugheid sterk toeneemt. Krimpkous is leverbaar in tal van doorsnede-maten, en elk in uiteenlopende kleuren. Het is tevens verkrijgbaar met verschillende krimpverhoudingen, uitgedrukt in de diameter vóór krimpen en de diameter die na krimpen te bereiken is. Een veel voorkomende verhouding is 2:1, waarbij de krimp dus 50% is van de oorspronkelijke diameter. Krimpkous is onder andere verkrijgbaar op rollen (dispenser), op lengtes van 1 meter en in assortimenten van korte lengtes (bijvoorbeeld 5 centimeter) vaak in diverse kleuren. Veelgebruikte kleuren zijn: zwart, rood, groen, geel, geel-groen (aarde), blauw, transparant, grijs, wit, rose en bruin. Over de lengte kan een tekst zijn aangebracht.
Praktische verwerking in doe-het-zelf-toepassingen bewerken
Van een lengte wordt een stukje krimpkous op maat geknipt, dit wordt over de te isoleren, te beschermen of te bundelen verbinding, draden, contacten of batterijen geschoven. Als het materiaal hierna kortstondig wordt verhit, krimpt het nauwsluitend om de te verpakken delen. Zo beschermt het de contacten en de elektronica tegen kortsluiting en bewegingsslijtage.
Krimpfolie naast krimpkous bewerken
Een soortgelijk materiaal als krimpkous is krimpfolie (Engels: shrink wrap), waarmee bepaalde goederen worden verpakt. De technische werking van de beide materialen verschilt in een belangrijk opzicht, krimpfolie krimpt in alle oppervlakterichtingen. Ook oefent de folie een grotere kracht uit op het omslotene.
Krimpkous wordt ook geleverd met een inwendige lijmlaag. Deze dient onder meer als bescherming tegen vocht en andere invloeden van buitenaf. Bij de verhitting van de krimpkous smelt de lijm en vloeit goed uit over het oppervlak van het omhulde product. Hiermee kan bijvoorbeeld een beschadigde ader van een kabel eenvoudig worden gerepareerd, zonder de hele kabelboom uit elkaar te moeten halen.
Technische werking bewerken
Tijdens het fabricageproces worden de moleculen van de te vormen kunststof in een polymere toestand gedwongen. De lange, dunne moleculen die daarbij gevormd worden, komen netjes evenwijdig aan elkaar te liggen. Wanneer dit polymeer wordt blootgesteld aan een hoge temperatuur, gaan de moleculen meer en sneller tegen elkaar aan bewegen wat uiteindelijk tot resultaat heeft dat de lange, dunne polymeren terugkeren naar hun oorspronkelijke – warrige – toestand. De dunne polymeermoleculen raken strak in elkaar gewikkeld en het volume van het plastic neemt daardoor sterk af. Dit manifesteert zich als het 'krimpen' van de kous of de folie.[1]
Verhitten bewerken
Om de kous te laten krimpen dient deze verwarmd te worden tot de voor het product voorgeschreven temperatuur, meestal tussen 100 en 175 °C. Dit kan bijvoorbeeld bereikt worden met:
- een föhn op de heetste stand;
- een verfstripper (heteluchtpistool) op de laagste stand;
- de stift of het huis van een soldeerbout (deze dient onder de krimpkous te worden gehouden en mag de kous niet raken. De opstijgende warme lucht zorgt voor het krimpen);
- de vlam van een aansteker, waxinelichtje of gaspitje (op enige afstand van de kous: directe aanraking van de vlam maakt het materiaal kapot);
en eventueel (als de voorgeschreven temperatuur laag is)
- kokend water (alleen voor niet-elektrische toepassingen);
- stoom uit een fluitketel (alleen voor niet-elektrische toepassingen);
- langzaam door een tosti-ijzer (hoogste stand) halen (het metaal niet laten aanraken).
In alle gevallen dient de hitte goed gelijkmatig verdeeld te worden, anders kan de krimpkous een onregelmatige vorm krijgen.
Zie ook bewerken
Bronnen, noten en/of referenties
|