Kerkje aan de Zee (Urk)

Kerkje aan de Zee
	Kerkje aan de Zee
Plaats	Urk
Coördinaten	52° 40′ NB, 5° 36′ OL
Gebouwd in	1786
Restauratie(s)	1988/89
Begraafplaats	ja
Monumentale status	Rijksmonument
Monumentnummer	35882
Detailkaart
	;
Afbeeldingen
	Tekstbord boven de zijingang
	Interieur
	Officiële website;
Portaal	Christendom

Het Kerkje aan de Zee is het oudste gebouw van Urk. Het werd gebouwd in 1786 op de plek van een oudere kerk. De kerk is eigendom van de Kerkvoogdij van de Hervormde Gemeente Urk en de kerktoren is eigendom van de gemeente Urk. De kerk heeft de status van rijksmonument.

In de kerk worden kerkdiensten gehouden. Ook worden er veel trouwdiensten gehouden. Bijzonder zijn ook de drie scheepsmodellen die in de kerk te vinden zijn: een oorlogsschip, een turfpraam en een botter.

Geschiedenis bewerken

De voorganger van het kerkje werd gebouwd rond het jaar 1600. Na ongeveer 30 jaar kwam de kerk door afslag op een eilandje voor de kust van Urk te liggen. Het was alleen wadend door het water dan wel per bootje te bereiken. De kerk werd in 1786 herbouwd door ingenieur Johan Samuel Creutz, een der directeuren van de stadsfabriek van Amsterdam, voor een bedrag van nog geen 15.000 gulden. De reden van herbouw lag in het feit dat het kerkje zo bouwvallig was geworden dat het moest worden afgebroken. Uit een boven de hoofdingang van het huidige kerkje aanwezige gedenksteen blijkt nog steeds de band die er geweest is met de stad Amsterdam. De toren is niet meer geheel de oorspronkelijke; de koepelvormige bekroning werd in 1896 door een achtkante lantaarn met naaldspits vervangen, die op zijn beurt in 1954 plaats moest maken voor de huidige uivormige bekroning naar ontwerp van Philip Bolt. In de jaren 1988/1989 werd het kerkje gerestaureerd.

De torenklok van het kerkje stamt uit 1461. Op 9 april 1931 begaf de luidklok het. Na vijf jaar was er voldoende geld om de klok te laten overgieten. Eind 1936 werd de klok weer in gebruik genomen.

Orgel bewerken

In 1905 werd er voor het eerst een orgel in de kerk geplaatst, een ouder instrument dat van elders is overgebracht. In 1928 werd het orgel gerestaureerd en in 1942 vervangen. Orgelmaker Reil uit Heerde bouwt in dat jaar een orgel met een pneumatisch kegelladesysteem. In 1957 nam de restauratie van dit instrument plaats. In 1981 verdween het orgel uit de kerk en werd vervangen door een Vermeulen-orgel uit 1929.

Na de restauratie van 1988 werd het orgel vervangen door dat van de Kerk van Munnekeburen. Het is in 1901 gemaakt door L. van Dam en Zonen uit Leeuwarden.

Lijst van predikanten bewerken

Hieronder volgt een lijst van predikanten die in het Kerkje aan de Zee gestaan hebben.^[1] De lijst is nog incompleet.

Nr.	Naam	van	tot	bijzonderheden
1.	Petrus Salebien	1628	1637	oude kerk Nederduits Gereformeerde Kerk
2.	Fransiscus Pinaeus	1637	1654
3.	Richard A'Landt-Werven	1654	1681
4.	Suffrides Dirksz Cantor	1681	1710
5.	Warnerus van Diepen	29 januari 1711	17 november 1720	oude kerk van 29-1-1711 tot 1714 nieuwe kerk van 1714 tot 1720
6.	Petrus de Bruijn	1720	1727
7.	Nicolaas Ribbers	1727	1730
8.	Daniel Johannes Weerman	12 december 1730	26 maart 1780
9.	Johannes Henricus Schmidt	27 augustus 1780	2 oktober 1808	nieuwe kerk van 27 augustus 1780 tot 24 november 1782 loods van 24 november 1782 tot 3 september 1786 kerkje aan de zee van 3 september 1786 / 14 mei 1787 tot 2 oktober 1808
10.	L. Bakker	2 oktober 1808	24 september 1809
11.	A. H. Weijland	24 september 1809	maart 1811	predikant te Enkhuizen neemt diensten waar
12.	Johannes Thieleman van Baalen	maart 1811		oefenaar
13.	Sipke Leonard Napius	5 mei 1811	12 november 1820	tot 1816 Nederduits Gereformeerde Kerk vanaf 1816 Nederlandse Hervormde Kerk
14.	Jacobus Albertus Romkes	8 april 1821	17 maart 1831
15.	Petrus Jacobus ter Plegt	9 oktober 1831	17 oktober 1847
16.	Jan Pieter van Hall	1849	1860
17.	Jacob Nentjes	11 mei 1862	20 januari 1873

Literatuur bewerken

T.H.von der Dunk, 'Vier ingenieurs als stadsbouwmeester. Gerard Frederik Maybaum (1746-'68), Cornelis Rauws (1768-'72), Jacob Eduard de Witte (1772-'77) en Johan Samuel Creutz (1777-'87) aan het hoofd van de Amsterdamse stadsfabriek', in: Bulletin van de K.N.O.B., 94 (1995), p.106-107.
C.de Vries, Geschiedenis van het eiland Urk, Kampen 1962, p.282-289.
K.de Vries, 'De bouwgeschiedenis', in: F.Pereboom (red.), Het kerkje aan de zee en zijn kerkgangers, Urk 1986, p.13-37.

Externe link bewerken

De kerk op www.reliwiki.nl

Bronnen, noten en/of referenties

↑ Cornelis de Vries, Geschiedenis van het eiland Urk pagina 173 e.v.

[1] Cornelis de Vries, Geschiedenis van het eiland Urk pagina 173 e.v.

[1]