Kamper Liedboek

Kamper Liedboek is een liedboek/liederbundel uit de 16e eeuw, dat gedeeltelijk en bij toeval teruggevonden is in het Stadsarchief Kampen in 1882. Het wordt beschouwd als het oudste muzikale boek dat gewijd is aan Nederlandse polyfone liederen.

Herontdekking en Geschiedenis

Kamper Liedboek:Partitude Nae sinte Reijnuut soe moeten wij varen

Het Kamper liedboek werd teruggevonden, omdat het boek:"Repertorium" van toenmalig stadssecretaris Reinier Bogerman uit 1542 waar het bij in zat opnieuw gekaft moest worden De toevalstreffer werd ontdekt in 1882 doordat de partitudes waren gebruikt als kaftvulling voor een ander boek. Een van de 17 liederen waren de alt- en baspartijen van het liedje: Nae sinte Reijnuut soe moeten wij varen. Doordat op die partitute, het drukkersmerk van Peter Schoeffer de jongere gevonden is, kwam men bij deze drukker uit. Deze drukker heeft gewerkt in Mainz,in Worms en uiteindelijk in Straatsburg. De teksten uit het Kamper Liedboek hadden veel overeenkomsten met een boek van Nederlandse liederen dat gepubliceerd was in Frankfurt door Christian Egenolff (1502-1555)

Volgens het laatste onderzoek van David Fallows en de huidige bibliografie van de muzikale edities van Egenolff door de Royston Gustavson, lijkt het erop dat: het Kamper liedboek is waarschijnlijk in Nederland gedrukt door een ongeïdentificeerde drukker. Waarschijnlijk werd het gedrukt in Antwerpen rond 1530-1535 en lijkt het er dus eerder op dat de Egenolff-editie een kopie van Kamper Liedboek is en niet andersom (wat men eerder dacht). De stukken werden in dezelfde volgorde gepresenteerd.

Inhoud

Het liedboek bestaat uit een aantal complete en een aantal incomplete liederen. Het boek hoorde te bestaan uit 37 Liederen. Tegenwoordig zijn er daar 12 van compleet,5 incompleet en de overige 20 zijn verdwenen. Bij de herdruk in 1966 zijn er 14 liederen overgenomen van de overgeleverde katernen. De in het Kamper liedboek vertegenwoordigde componisten zijn anoniem, zoals ook in het exemplaar van Egenolff is beschreven.De concordanties kunnen worden toegeschreven aan componisten Benedictus Appenzeller, Lupus Hellinck, Johannes Ghiselin, Heinrich Isaac, Pierre de la Rue, Jacob Obrecht of Nicolas Liégeois. Deze verzameling markeert het begin van een reeks edities gewijd aan Nederlandse polyfone liederen, waaronder werken die gepubliceerd door Tielman Susato in Antwerpen, Jacob Baethen in Maastricht en Pierre Phalèse in Leuven.

Bronnen, noten en/of referenties

• Dit artikel of een eerdere versie ervan is een (gedeeltelijke) vertaling van het artikel Kamper liedboek op de Franstalige Wikipedia, dat onder de licentie Creative Commons Naamsvermelding/Gelijk delen valt. Zie de bewerkingsgeschiedenis aldaar.
• Exemplaire unique à Paris BnF (Mus.) : RES-VM7-504(2) disponible sur Gallica. Sur ce recueil de trois livres, voir Bridgman 1955.
• Royston Gustavson, Associate Dean (Education), ANU College of Arts and Social Sciences, termine actuellement une bibliographie des éditions musicales de l’imprimeur Egenolff qui utilise toutes les ressources de la bibliographie matérielle.
• La synthèse de cette bibliographie paraîtra en été 2016. Communication privée à l’auteur faite au colloque Good Impressions : the first century of music printing and publishing (International Conference, ↵University of Salzburg, 13–15 juli 2015)
• . N.B. : en principe une encyclopédie ne doit pas prendre en compte des travaux non encore édités, mais comme les nouvelles hypothèses sur l’origine du Kampen liedboek sont à l’opposé de celles qui prévalaient jusqu’ici, il a paru intéressant d’en faire la mention ici. Il est toujours loisible au lecteur de consulter les versions précédentes de l’article pour consulter les hypothèses antérieures (voir vers novembre 2014). Les références publiées seront apportées dès que possible.
• Jan Willem Bonda. De meerstemmige Nederlandse liederen van de vijftiende en zestiende eeuw, Hilversum, Verloren, 1996, p. 27-28, 77-78 (ISBN 90-655-0545-8).
• Nanie Bridgman . « Christian Egenolff, imprimeur de musique »’’, in : Annales Musicologiques 3, 1955, p. 77–177.
• David Fallows, « The printed songbook at Kampen », dans Birgit Lodes (réd.), Niveau Nische Nimbus : die Anfänge des Musikdrucks nördlich der Alpen, Tutzing, Hans Schneider, 2010, p. 347–354.
• Cornelis Willem Hendrinus Lindenburg. « Het "Kamper" liedboek », Tijdschrift der Vereeniging voor Nederlandsche Muziekgeschiedenis, vol. 16, no 1, 1940, p. 48-62.
• Eugeen Schreurs. Het Nederlandse polyfone lied, Peer, Alamire, 1986.