Kaap (scheepsbaken)

De baak Kugelbake van Cuxhaven, Duitsland

Olieschilderij die het dagmerk Bremer Bake toont op de zandbank Hohe Weg in het estuarium van de Wezer.

Een kaap of zeekaap is een baken voor de scheepvaart en is een markant herkenningspunt in het landschap waarvan het gebruik honderden jaren teruggaat. Ze wordt gebouwd op zandplaten, het uiteinde van pier of dam of boven op een duintop. Kapen zijn meestal een dagmerk-baken voor de scheepvaart.

ConstructieBewerken

Een kaap heeft meestal geen licht en is overdag goed herkenbaar door de specifieke vorm die per kaap verschillend is.

Er bestaan zowel metalen als houten kapen. Houten kapen hebben meestal een vierkante grondvorm bestaande uit vier palen die schuin tegen elkaar zijn geplaatst, waarop afhankelijk van de gekozen vorm hout is bevestigd. Een metalen kaap is doorgaans een opengewerkte toren of stellage, gemaakt van bijvoorbeeld gietijzer, met meestal een zeshoekige grondvorm.

EtymologieBewerken

Het "kaap" als aanduiding voor een baken voor de scheepvaart heeft etymologisch een andere oorsprong dan het "kaap" uit bijvoorbeeld Kaap de Goede Hoop. Deze laatste is afgeleid van capo (hoofd), terwijl de eerste afkomstig is van een Oudmiddelnederlands woord voor kijken.^[1]

NederlandBewerken

In Nederland zijn onder andere de volgende kapen bekend:

Locatie	Naam	Bouwjaar	Materiaal	Coördinaten
Oosterend (Texel)^[2]	IJzeren Kaap	1854	gietijzer	53° 4′ 42″ NB, 4° 53′ 47″ OL
Engelsmanplaat^[3]	Kaap Engelsmanplaat	2007	hout	53° 27′ 20″ NB, 6° 3′ 28″ OL
Schiermonnikoog	Willemsduin	1967	hout	53° 29′ 48″ NB, 6° 17′ 52″ OL
Schiermonnikoog	Kobbeduinen	onbekend	hout	53° 29′ 9″ NB, 6° 13′ 33″ OL
Rottumeroog^[4]^[5]^[6]	Emder kaap, De Kaap	1883	gietijzer	53° 32′ 29″ NB, 6° 34′ 33″ OL
Terschelling	Noordkaap, Kleine kaap	1978	staal	53° 26′ 37″ NB, 5° 32′ 31″ OL
Griend	Kaap Griend	onbekend	hout	53° 15′ 8″ NB, 5° 15′ 4″ OL
Ameland	Baken op Het Oerd	onbekend	hout	53° 28′ NB, 5° 56′ OL
Boschplaat^[7]	Kaap op de Boschplaat	onbekend	hout	53° 31′ 48″ NB, 6° 27′ 40″ OL