Kaap (scheepsbaken)
Een kaap of zeekaap is een baken voor de scheepvaart en is een markant herkenningspunt in het landschap waarvan het gebruik honderden jaren teruggaat. Ze wordt gebouwd op zandplaten, het uiteinde van pier of dam of boven op een duintop. Kapen zijn meestal een dagmerk-baken voor de scheepvaart.
ConstructieBewerken
Een kaap heeft meestal geen licht en is overdag goed herkenbaar door de specifieke vorm die per kaap verschillend is.
Er bestaan zowel metalen als houten kapen. Houten kapen hebben meestal een vierkante grondvorm bestaande uit vier palen die schuin tegen elkaar zijn geplaatst, waarop afhankelijk van de gekozen vorm hout is bevestigd. Een metalen kaap is doorgaans een opengewerkte toren of stellage, gemaakt van bijvoorbeeld gietijzer, met meestal een zeshoekige grondvorm.
EtymologieBewerken
Het "kaap" als aanduiding voor een baken voor de scheepvaart heeft etymologisch een andere oorsprong dan het "kaap" uit bijvoorbeeld Kaap de Goede Hoop. Deze laatste is afgeleid van capo (hoofd), terwijl de eerste afkomstig is van een Oudmiddelnederlands woord voor kijken.[1]
NederlandBewerken
In Nederland zijn onder andere de volgende kapen bekend:
| Locatie | Naam | Bouwjaar | Materiaal | Coördinaten |
|---|---|---|---|---|
| Oosterend (Texel)[2] | IJzeren Kaap | 1854 | gietijzer | 53° 4′ 42″ NB, 4° 53′ 47″ OL |
| Engelsmanplaat[3] | Kaap Engelsmanplaat | 2007 | hout | 53° 27′ 20″ NB, 6° 3′ 28″ OL |
| Schiermonnikoog | Willemsduin | 1967 | hout | 53° 29′ 48″ NB, 6° 17′ 52″ OL |
| Schiermonnikoog | Kobbeduinen | onbekend | hout | 53° 29′ 9″ NB, 6° 13′ 33″ OL |
| Rottumeroog[4][5][6] | Emder kaap, De Kaap | 1883 | gietijzer | 53° 32′ 29″ NB, 6° 34′ 33″ OL |
| Terschelling | Noordkaap, Kleine kaap | 1978 | staal | 53° 26′ 37″ NB, 5° 32′ 31″ OL |
| Griend | Kaap Griend | onbekend | hout | 53° 15′ 8″ NB, 5° 15′ 4″ OL |
| Ameland | Baken op Het Oerd | onbekend | hout | 53° 27′ 47″ NB, 5° 55′ 45″ OL |
| Boschplaat[7] | Kaap op de Boschplaat | onbekend | hout | 53° 31′ 48″ NB, 6° 27′ 40″ OL |
De kaap op de Boschplaat bestaat in 2014 niet meer.
De kaap van Willemsduin (Schiermonnikoog).
De twee kapen van Rottummeroog (voor 1800)
Kaap in Oosterend
DenemarkenBewerken
In Denemarken kent men verschillende kapen.
DuitslandBewerken
In Duitsland is de Kugelbake van Cuxhaven een bekende kaap die ook in het stadswapen opgenomen is. Een andere kaap bevindt zich op Wangerooge.
Cuxhaven Kugelbake 100
Kaap op Wangerooge
.jpg)
Verenigd KoninkrijkBewerken
Halliman Skerries Beacon
Dagbaken op St. Martin's
ZwedenBewerken
In Zweden kent men verschillende kapen.
Replica in Oulunsalo
Kaap in Keskiniemi
Een kaap bij de Vuurtoren van Vinga op het eiland Vinga
|
Zie de categorie Kaap van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp. |
Bronnen, noten en/of referenties
|