Johann Kaspar Lavater

Johann Kaspar Lavater
	Johann Kaspar Lavater
Algemene informatie
Volledige naam	Johann Kaspar Lavater
Geboortenaam	Johann Kaspar Lavater
Geboren	1741; Zürich
Overleden	1801; Zürich
Nationaliteit	Zwitserse
Land	Zwitserland
Religie	protestantisme
Beroep	filosoof, predikant en dichter
Portaal	Zwitserland

Johann Kaspar Lavater (Zürich, 1741 - aldaar, 1801) was een Zwitserse filosoof, predikant en dichter. Hij is wellicht een afstammeling van Ludovic Lavater.

Biografie

Lavater studeerde theologie aan het Collegium Carolinum in Zürich. Daar leerde hij medeleerling Johann Heinrich Füssli kennen met wie hij een levenslange vriendschap smeedde. In 1762 schreven beiden met Felix Hess (1742-1768) een pamflet tegen de corruptie van een lokale dignitaris. het schandaal dat dit pamflet veroorzaakte, zorgde ervoor dat Lavater Zürich moest verlaten. Samen met Füssli en Hess reisde hij naar Berlijn.^[1] In 1764 kon Lavater naar Zwitserland terugkeren. Hij werd pastor in verschillende kerken.^[2]

Fysionomie

Lavater werd beroemd door zijn geschriften over fysionomie, de wetenschap om uit het uiterlijk, vooral het gezicht, het karakter van een mens af te lezen. Vooral door zijn omvangrijke, fraai geïllustreerde Physiognomische Fragmente zur Beförderung der Menschenkenntnis und Menschenliebe (1775-1778) werd de fysionomie een populaire vorm van wetenschap. Dit werk werd in vele talen vertaald, ook in het Nederlands in 1780, en werd wijd verspreid. Tegenwoordig geldt de fysionomie als pseudowetenschappelijk.

Goethe

Goethe noemde Lavater geringschattend „De Profeet van Zürich“ en beschuldigde hem van bijgelovigheid en hypocrisie. Goethe ergerde zich onder meer aan Lavaters denkbeeld dat „al wat leven heeft, door iets buiten zich leeft.“^[3] In Goethes Werther worden Lavaters denkbeelden als "schwärmereien", dweperijen, afgedaan.^[4]

Overlijden

De dood van Lavater

Tijdens de verovering van Zürich in 1799 door de Fransen werd hij door een schot geraakt. Meer dan een jaar later overleed hij aan de gevolgen daarvan, na een vreselijk lijden.

Trivia

Johann Kaspar Lavater hield contact met Barbara Schulthess (1745-1818), een Zwitserse salonnière.^[5]

Publicaties

Der Erinnerer (1764-1767)
Schweizerlieder (1767)
Aussichten in die Ewigkeit, in Briefen an Herrn Joh. Georg Zimmermann (4 delen, 1768-1778)
Geheime Tagebuch eines Beobachters seiner Selbst (1771)
Unveränderten Fragmente aus dem Tagebuch eines Beobachters seiner Selbst (1773)
Physiognomischen Fragmente zur Beförderung der Menschenkenntnis und der Menschenliebe (4 delen, 1775-1778)

Literatuur

Lavater-Sloman, M., Genie des Herzens, 1939 (roman).

Bronnen, noten en/of referenties

↑ (fr) Christopher Baker, Füssli: une vie d'artiste tissée de rêves et de contradictions, in Füssli entre rêve et fantastique, Musée Jacquemart-André, Fonds Mercator, 2022, pp. 21-22
↑ (de) Johann Kaspar Lavater in het Historisch woordenboek van Zwitserland. Gearchiveerd op 13 april 2023.
↑ (de) Goethe, Johann Wolfgang von. Italienische Reise, brief van 5 oktober 1787. Geraadpleegd op 27 oktober 2013.
↑ (de) Goethe, Johann Wolfgang von (1774). Die Leiden des jungen Werthers, brief van 15 september 1772.
↑ (fr) Barbara Schulthess in het Historisch woordenboek van Zwitserland. Gearchiveerd op 28 maart 2023.

Zie de categorie Johann Kaspar Lavater van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.

[1] (fr) Christopher Baker, Füssli: une vie d'artiste tissée de rêves et de contradictions, in Füssli entre rêve et fantastique, Musée Jacquemart-André, Fonds Mercator, 2022, pp. 21-22

[2] (de) Johann Kaspar Lavater in het Historisch woordenboek van Zwitserland. Gearchiveerd op 13 april 2023.

[3] (de) Goethe, Johann Wolfgang von. Italienische Reise, brief van 5 oktober 1787. Geraadpleegd op 27 oktober 2013.

[4] (de) Goethe, Johann Wolfgang von (1774). Die Leiden des jungen Werthers, brief van 15 september 1772.

[5] (fr) Barbara Schulthess in het Historisch woordenboek van Zwitserland. Gearchiveerd op 28 maart 2023.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]