Hollandse rekenkunde

Hollandse rekenkunde (Frans: arithmétique hollandaise) is een spotnaam voor de redenering waarbij een meerderheid tegen een voorstel wordt verdraaid in een meerderheid ervoor, doordat enerzijds wie thuis bleef (niet stemde) geacht wordt in te stemmen en doordat anderzijds een tegenstem om een ongegrond geachte reden omgedraaid wordt in een stem voor.

De benaming is ontstaan in België naar aanleiding van de stemming over de Grondwet van het Verenigd Koninkrijk der Nederlanden in augustus 1815. Van de 1604 Belgische notabele stemgerechtigden stemden 527 voor de Grondwet en 796 tegen. 281 stemgerechtigden brachten geen stem uit. De Grondwet haalde dus geen meerderheid.

Koning Willem I achtte de Grondwet echter toch goedgekeurd door het zuiden, enerzijds door van de 796 tegenstemmen 126 stemmen af te trekken die uitdrukkelijk gebaseerd waren op religieuze redenen[noot 1] en anderzijds door de 281 thuisblijvers mee te rekenen als voorstemmers.

De oorspronkelijke stemming resulteerde in volgende uitslag per gerechtelijk arrondissement:

gerechtelijk arrondissement voor tegen
Antwerpen 0 59
Bergen 32 36
Brugge 26 39
Brussel 40 45
Charleroi 20 20
Dendermonde 24 56
Diekirch 11 0
Dinant 15 0
Doornik 9 75
Eeklo 13 5
Gent 10 70
Hasselt 25 7
Hoei 11 14
Ieper 0 50
Kortrijk 2 71
Leuven 30 24
Luik 38 31
Luxemburg 35 0
Maastricht 39 12
Marche en Saint-Hubert 12 10
Mechelen 5 33
Namen 1 31
Neufchâteau 27 0
Nijvel 12 25
Oudenaarde 20 37
Roermond 33 0
Turnhout 1 34
Verviers 32 0
Veurne 4 12
Totaal 527 796