Harenadraco
Harenadraco is een geslacht van theropode dinosauriërs, behorende tot de Maniraptora, dat tijdens het late Krijt leefde in het gebied van het huidige Mongolië. De enige benoemde soort is Harenadraco prima.
Naamgeving
bewerkenIn 2018 vond een gezamenlijke expeditie door de Koreaanse Seoul National University en het Mongoolse Institute of Paleontology het skelet van een kleine theropode bij Hermin Tsaw in Ömnögovĭ.
In 2024 werd de typesoort Harenadraco prima benoemd en beschreven door Sungjin Lee, Yuong-Nam Lee, Jin-Young Park, Su-Hwan Kim, Zorigt Badamkhatan, Damdinsuren Idersaikhan en Khishigjav Tsogtbaatar. De geslachtsnaam is afgeleid van het Latijn harena, "zand", en draco, "draak", een verwijzing naar het gevonden zijn in de Gobiwoestijn. De soortaanduiding verwijst naar het als eerste troödontide gevonden zijn in de Baroen Gojot. Omdat draco mannelijk is, moet de soortaanduiding verplicht primus luiden. Dat moet nog worden geëmendeerd.
Het holotype MPC-D 110/119 is gevonden in een laag van de Barun Goyotformatie die dateert uit het vroege Maastrichtien, zo'n zeventig miljoen jaar oud. Het bestaat uit een gedeeltelijk skelet zonder schedel. Bewaard zijn gebleven twee stukken van het rechterdarmbeen, het bovenste uiteinde van het linkerdijbeen, het onderste uiteinde van het rechterdijbeen, het onderste uiteinde van de linkertibiotarsus, het tweede, derde en vierde linkermiddenvoetsbeen en teenkootjes van de linkervoet.
Beschrijving
bewerkenHarenadraco is een kleine soort, ongeveer een meter lang.
De beschrijvers wisten enkele onderscheidende kenmerken vast te stellen. Sommige daarvan zijn autapomorfieën, unieke afgeleide eigenschappen. Bij het astragocalcaneum, de vergroeiing van het sprongbeen en het hielbeen, bezit de binnenste knobbel in vooraanzicht een hoge S-vormige (golvende) binnenrand. Het onderste gewricht van het tweede middenvoetsbeen heeft (achteraan) een slecht ontwikkelde trog voor de pees van de buigende spier; daar ontbreken ook de troggen voor de gewrichtskapsels. De bovenste schacht van het vierde middenvoetsbeen is extreem dun. Bij het derde kootje van de tweede teen is het bultje voor de aanhechting van de pees van de buigende spier extreem verlengd, zodanig dat dit de schacht van het bovenliggende tweede kootje raakt als de teen niet gebogen is. Het derde kootje van de derde teen heeft onderaan geen scharniergewricht (er ontbreken dus zijdelingse beenschijven voor de geleiding van het vierde kootje dat zo meer vrijelijk heen en weer kan bewegen).
Verder is er een unieke combinatie van op zich niet unieke kenmerken. Recht op de voet bekeken wordt het derde middenvoetsbeen van de bovenrand van de middenvoet gedrongen, net als bij Tochisaurus, Zanabazar en Philovenator. Achter op de voet bekeken is het vierde middenvoetsbeen bovenaan maar iets robuuster dan het tweede middenvoetsbeen, net als bij Daliansaurus en Philovenator. Het vierde middenvoetsbeen heeft bovenaan een opvallende uitstulping naar achteren, net als bij Liaoningvenator.
Fylogenie
bewerkenHarenadraco werd in de Troodontidae geplaatst, basaal in een op zich al basale clade van strikt Chinese vormen.
Het volgende cladogram toont de positie in de evolutionaire stamboom volgens het benoemende artikel.
| Troodontidae |
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Levenswijze
bewerkenDe tibiotarsus, dus het onderbeen zonder voet, is extreem langgerekt: naar schatting tweeëntwintig maal langer dan overdwars breed. Zo'n verhouding is verder alleen bekend van de moderne Rhea (de nandoes) en de troödontide Philovenator. Die laatste is geen nauwe verwant. Het is kennelijk een aanpassing aan een rennende levenswijze, maar onduidelijk is wat de precieze selectiedruk kan zijn geweest: een hoge topsnelheid of een langdurige wat hogere gemiddelde snelheid.
Literatuur
bewerken- Lee, S.; Lee, Y.-N.; Park, J.-Y.; Kim, S.-H.; Badamkhatan, Z.; Idersaikhan, D. & Tsogtbaatar, K. 2024. "The first troodontid (Dinosauria: Theropoda) from the Upper Cretaceous Baruungoyot Formation of Mongolia". Journal of Vertebrate Paleontology: e2364746. DOI:10.1080/02724634.2024.2364746