Grote Combéweg

weg in Paramaribo

De Grote Combéweg bevindt zich in de Surinaamse hoofdstad Paramaribo en is vernoemd naar de wijk Combé. De weg loopt van vanaf de noordelijke punt van het Onafhankelijkheidsplein en de Henck Arronstraat in noordoostelijke richting naar de Mahonylaan. Het eerste deel wordt door UNESCO gerekend tot de historische binnenstad.

Grote Combéweg
Het logeergebouw en het Groote Combé-koloniaal Museum, circa 1900
Het logeergebouw en het Groote Combé-koloniaal Museum, circa 1900
Geografische informatie
Locatie       Paramaribo
Stadsdeel Rainville
Wijk Combé
Begin Onafhankelijkheidsplein / Henck Arronstraat
5° 49′ 38″ NB, 55° 09′ 7″ WL
Eind Mahonylaan
5° 50′ 6″ NB, 55° 8′ 51″ WL
Algemene informatie
Genoemd naar Nicolaas Combé / de wijk Combé
Bestrating asfalt
Portaal  Portaalicoon   Suriname

Begin 20e eeuw was hier een open gebied met bomen en struiken. De Grote Combéweg vormt een van de grenzen van de wijk Combé. Begin 21e eeuw zijn veel percelen bebouwd en is er geluid van langskomend verkeer en het uitgaansleven.[1]

Gedenktekens

bewerken
  Zie ook de lijst van gedenktekens in Paramaribo voor meer over dit onderwerp

Op de hoek met het Onafhankelijkheidsplein bevindt zich het standbeeld van Janey Tetary. Zij was een contractarbeidster en leidde in 1884 de opstand op de plantage Zorg en Hoop aan de Beneden-Commewijne en werd daarbij doodgeschoten. Haar beeld kwam in 2017 in de plaats voor dat van George Henry Barnet Lyon, die in 1884 de waarnemend agent-generaal voor de Immigratie was.[2]

Bij de ingang van de Palmentuin staat het beeld van Ruben Klas. Het is gemaakt door zijn vader, Jozef Klas, en herinnert aan zijn tragische dood doordat hij zich tijdens het spelen in de koelkast had verstopt.[3]

Op de hoek van de Palmentuin staat het beeld van Fred Ramdat Misier. Aan de Buiten-Sociëteit Het Park is een plaquette van de oprichter Lodewijk Stumpf bevestigd.

Hieronder volgt een overzicht van de gedenktekens in de straat:[4]

Onderwerp Type Kunstenaar Onthulling Locatie Omschrijving
Lodewijk Stumpf plaquette onbekend 1903 Grote Combéweg, Het Park Stichter van de sociëteit
Janey Tetary standbeeld George Ramjiawansingh 2017 hoek Grote Combéweg opstandsleidster
Ruben Klas standbeeld Jozef Klas onbekend Palmentuin overleden zoon
Fred Ramdat Misier borstbeeld Erwin de Vries 2016 Palmentuin president

Gebouwen en Palmentuin

bewerken
 
De Grote Combéstraat met uitzicht op het voormalige ministerie van Financiën

Rond 1900 bevond zich aan het begin van de Grote Combéweg het Groote Combé-koloniaal Museum. Op de hoek met de Henck Arronstraat brandde in 1996 het gebouw van De Nationale Assemblée af. In 2019 werd aan de nieuwbouw begonnen, waarvoor geld werd geleend van de Inter-Amerikaanse Ontwikkelingsbank (IDB).[5] In 2022 volgde de oplevering van de huisvesting van de assembléeleden; de grote vergaderzaal was toen nog niet klaar.[6] In 2013 brandde aan de Grote Combéweg het omstreden Pand Wilsterman af, dat eveneens de overheid toebehoorde en ooit voor 900.000 USD door Jules Wijdenbosch was gekocht.[7] Aan de linkerzijde van de weg bevinden zich aan het begin nog enkele overheidsgebouwen.

Aan de linkerzijde bevinden zich verder de IBW Hogeschool,[8] De Hal (De Grote Hall van Combé), Zus & Zo, de Buiten-Sociëteit Het Park (sinds circa 1996), en aan het eind de Combé Markt.

Aan de rechterzijde bevinden zich onder meer de Kantongerechten, de Palmentuin, de Wakapasi, het Centraal Belastingkantoor, de Kong Ngie Tong Sang-zondagmarkt (sinds 2011[9]) en de Combé Kerk.

Monumenten

bewerken
  Zie Lijst van monumenten in Paramaribo voor meer over dit onderwerp

Verschillende monumentale panden aan de Grote Combéweg zijn verwaarloosd.[10] Het pand op nummer 3 werd opgenomen in het Paramaribo Urban Rehabilitation Program (PURP, 2018-2023), waardoor het in aanmerking is gekomen voor restauratie.[11] Anno 2022 staan de volgende 10 monumenten in de Grote Combéweg: