Gebruiker:V. Leeuwen-R./De Letterkabouter
De Letterkabouter (V.A.Rooijakkers, 1993) . De Letterkabouter is een fictieve, mythologische figuur. Het specialisme van De Letterkabouter kwam tot stand eind jaren tachtig. Zijn specialisme is het rondbrengen van letters aan kinderen die willen leren lezen. De Letterkabouter kreeg een letterlijke vorm rond 1990 en in 1993 werd er, ter ere van hem, een prentenboek met verhaal uitgegeven.
Ontwikkeling van bewerken
De Letterkabouter (V.A.Rooijakkers, 1993) is als eerste te hulp geroepen door de auteur, als een gespecialiseerde kabouter. Deze gespecialiseerde kabouter werd door haar te hulp geroepen, vanwege haar zoontje met een autisme spectrum stoornis. Er werd haar gezegd dat de jongen nooit iets zou kunnen leren. Geen klokkijken, geen rekenen, niet lezen. Zijn moeder was het hier niet mee eens. Zij besloot de hulp in te roepen van de mythologische figuren die erom bekend staan dat zij in de nacht graag mensen helpen. Het was De Letterkabouter die hierop reageerde.
De Letterkabouter bezit ongelofelijke fantasie. Hij probeert ook de fantasie van het kind te prikkelen bij het leren lezen. Door de interesse van het kind te wekken en de fantasie aan te wakkeren, hoopt hij de kinderen een handvat te geven om uit het eigen wereldje te klimmen. Heel vroeger, in zijn beginjaren, maakte hij ook gebruik van lichte antroposofie overtuigingen.
De Letterkabouter-werkwijze bewerken
De Letterkabouter werkt uitsluitend 's nachts. Hij is mannelijk. Hij draagt een tas vol letters met zich mee. In elke letterdoos die hij tegenkomt doet hij een letter. Hij heeft een uitmuntend geheugen. Hij weet hierdoor precies welk kind, welke letter moet ontvangen. Hij leest en beoordeelt elke letter die geschreven is. Als beloning voor het harde werk van het kind, legt hij een gum of potlood, een nieuwe pen of een sticker neer. Hij werkt uitsluitend samen met de ouders of begeleiders van het kind. Daarom kunnen we hem soms ook in scholen aan het werk zien. Daar werkt hij samen met meesters en juffen. Met hen samenwerken doet hij enkel en alleen volgens de beschreven methode:
Men neme: een doosje met deksel; een schrijfboekje; een pen; tijdschriften en (reclame)kranten; stickers; een aanmoedigende en inspirerende houding.
De samenwerking die door De Letterkabouter wordt geaccepteerd is als volgt:men neemt een doosje met een dekseltje. Men doet er een schrijfboekje in met een pen. In het schrijfboekje staat de tekst: De Letterkabouter brengt je deze avond een schrijfboekje. Vanaf morgen krijg je elke dag een letter van mij. Ik vind, dat je groot genoeg bent om de letters te leren kennen. Veel plezier!" De Letterkabouter ondertekend dit zelf.
Men zet het doosje met schrijfboekje en tekst in de avond, als het kind is gaan slapen, op een plek neer waar het kind 's ochtends de doos zal zien. Het moet wel een plek zijn waar men elke avond bij kan zonder dat het kind de Letterkabouter en de volwassene er mee bezig ziet. Als het kind 's ochtends het doosje ziet, doet de begeleider zeer verrast. Men opent het en leest het briefje voor.
Elke avond, als het kind op bed ligt, schrijft de Letterkabouter een letter in het schrijfboekje. Men kan ook zélf de rol van Letterkabouter op zich nemen als die het te druk heeft. Elke ochtend wordt het doosje geopend, om met het kind samen te kijken welke letter er gebracht is. Die letter kan men dan op de volgende manier oefenen: laat het kind zoeken in tijdschriftjes en kranten naar de letter die het die dag gekregen heeft van De Letterkabouter. Hulp kan vooral in het begin noodzakelijk zijn.
Men laat het kind de gevonden letter uitknippen en opplakken in het schrijfboekje. Als het kind het leuk vindt, laat men het gewoon ook de letter naschrijven in het schrijfboekje. Of op een stuk papier. Het kind oefent op deze wijze de fijne motoriek. Men spreekt de letter ook uit en laat het kind het nazeggen. Ook benoemt men dingen die beginnen met dezelfde letter. Dan legt men dat boekje vervolgens, vóór het kind naar bed gaat, met het kind samen, in het doosje van De Letterkabouter.
Als het kind slaapt, plakt de Letterkabouter een sticker bij de letter, als beloning.Andere beloningen kunnen bijvoorbeeld zijn: een gum, een potlood enz. De begeleider zet er ook een mooie krul bij en af en toe een leuk tekstje om aan te moedigen. De Letterkabouter ondertekent weer.
Het kind leert op deze wijze spelenderwijs de letters en werkt aan de fijne motoriek. De begeleiding mag natuurlijk niet te kritisch beoordelen. Als de Letterkabouter merkt dat de begeleiding niet stimulerend genoeg is, beëindigd hij de samenwerking.
De Letterkabouter waarschuwt de ouders en begeleiders van te voren : door de enorme betrokkenheid die het vraagt van begeleiders en de één-op-één manier, is het een intensieve methode.
Letterkabouter-beloning bewerken
Zoals alle kabouters wil ook de Letterkabouter graag dat men koekjes en melk klaarzet. Omdat hij nog relatief jong is, hoeft men geen lampje aan te laten. Hij ziet in het donker beter dan tien katten tegelijk.
Letterkabouter geschiedenis: bewerken
Een kabouter ging op reis om letters te verzamelen. Hij vond ze onder diverse omstandigheden en op de leukste plekken. Wat hij óók vond, waren andere kabouters. Dit was voor de kabouter belangrijk, omdat hij in Het Niets ontstaan was en zich daar alleen bevond. Door letters te verzamelen tijdens zijn reis, veranderde hij in de Letterkabouter. Hij verteld zijn reis aan de kinderen volgens een verhaallijn die is bedoelt om de ontwikkeling die zich binnen het kind afspeelt in voor kinderen begrijpelijke termen te verwoorden.
Sociaal leven bewerken
De Letterkabouter leeft alleen in een holle boom. Deze holle boom leidt naar een huisje onder de grond. Hij werkt vooral in de zomermaanden. In de wintermaanden houdt hij een winterslaap in een grote,zachte, rode stoel. Hij drinkt graag chocolademelk met slagroom. Hij eet daar koekjes bij. Hij woont er samen met zijn kaboutervrouwtje. De andere kabouters die hij op zijn reis tegenkwam, ziet hij af en toe. Ze gaan bij elkaar op bezoek. Ook als de Letterkabouter slaapt. Dan maakt zijn kaboutervrouwtje hem even wakker. Hij droomt vooral over zwemmen in zee in de zomer, en schaatsen in de winter. Naast zijn stoel staat een wekker waarop de seizoenen aangegeven staan: zomer, herfst, winter en lente.
Uiterlijk bewerken
De Letterkabouter draagt een oranje broek, groene schoenen en een paarse tuniek met lange mouwen. Hij heeft een rode puntmuts op zijn hoofd en heeft een keurig onderhouden witte baard. De tas waar hij zijn letters in doet, is groen. Hij heeft dikke bolle wangen en een enorme, goed gevormde ronde neus. Deze gebruikt hij vooral om te ruiken waar de koekjes en de melk staan. Ook speurt hij hiermee naar niet goed meewerkende volwassenen.
In het boekje: bewerken
gebruikt de Letterkabouter meerdere vormen van dezelfde letter. Omdat de Letterkabouter werd ingeroepen voor een klein kind met autisme, was het belangrijk om een manier te hebben waarbij het kind zich niet vasthield aan één vorm. Hij moest leren begrijpen dat er meerdere vormen gebruikt worden, waarmee wel allemaal dezelfde letter wordt bedoeld.
Ook de tweeklanken zoals: ou, au, ee, eu enz. werden door de Letterkabouter op deze manier aan het kind bijgebracht.
Het beoogde effect bewerken
De bedoeling van de Letterkabouter is driedelig en berust bij de persoon waar hij specifiek voor te hulp geroepen werd: ten eerste gaat het er om het kind de letters van het alfabet en tweeklanken bij te brengen. Ten tweede wordt door intensieve samenwerking tussen volwassene en kind, geprobeerd tot een meer toegankelijke relatie met het autistische kind te komen. Ten derde is het de bedoeling het kind te helpen bij zijn eigen interne ontwikkeling.
Het zichtbare effect ervan bewerken
Het werkte. Hij vond het leuk en werkte enthousiast mee. Hij probeerde steeds alle vormen letters te vinden die door De Letterkabouter waren gebracht. Hij probeerde ze ook te schrijven. Ook dat lukte steeds beter.
Op de stickers als beloning, reageerde hij met hetzelfde enthousiasme.
Hiermee vond de Letterkabouter het een goede manier om kinderen met bepaalde problematiek de letters te leren. Hij had veel voldoening van zijn werk en gaat daarom, tot op de dag van vandaag, hiermee door. Iedereen kan hem daarom te hulp roepen als er lezen geleerd moet worden.
Hoewel het idee makkelijk was en als een ingeving ontstond, duurde de uitwerking van het idee en het in de praktijk toetsen ervan, enige tijd. De Letterkabouter vroeg zijn biografe V.A.Rooijakkers, zijn werkwijze, reis en leven vast te leggen in een kinderboekje. Dit gebeurde.
Op deze manier, werd de methode van De Letterkabouter (V.A.Rooijakkers, 1993) toegankelijk gemaakt voor meerdere mensen met dezelfde problematiek.
De Letterkabouter (1993) is een idee van en uitgegeven door: V.A. Rooijakkers (tekst en illustraties). ISBN: 90-74550-01-0. Trefwoord: prentenboeken. Jaar: 1993. Eerste druk.
Dit boekje is niet meer verkrijgbaar, maar omdat de methode nog steeds werkbaar is, is die methode nu hier weergegeven. Overigens heeft de zoon via boekjes die door zijn moeder speciaal voor hem gemaakt werden, ook leren klokkijken en leren rekenen. Vandaar gingen veel deuren, die voor hem als autist gesloten leken, toch verder open.
De Letterkabouter is echter nog steeds actief.
Andere letterkabouters bewerken
Sinds 1989-1993 zijn er andere schrijvers en onderzoekers geweest die zich bezig gehouden hebben met het ontwerpen van een toegankelijke methode voor kinderen die moeite hebben met leren lezen. Een goede leermethode, die op scholen voor moeilijk lerende kinderen wordt gebruikt, is "De Letterkabouter" (M.Schelkens;2005). Alhoewel het boek dezelfde titel draagt, is hier geen sprake van een kabouter die op reis gaat en letters verzamelt.
Mevrouw Schelkens heeft een methode ontwikkelt om kinderen te leren lezen. Dit gebeurt aan de hand van door haarzelf en medewerkers bedachte woordspellen, oefendictees en spellingsoefeningen.
Ook in een gewone basisschool in Utrecht (Villa Nova) wordt gebruik gemaakt van een letterkabouter. Ook deze wordt daar gebruikt met de bedoeling, het kinderen leuk te laten vinden om te leren lezen.
Daarnaast is er een gewone basisschool in Woerden (Franciscusschool) die een letterkabouter gebruikt om kinderen letters te komen brengen. Zij hebben de letterkabouter een 'gewone' naam gegeven. Hij heet daar 'Mik'.
Bronnen, noten en/of referenties
|