Gebruiker:SolutionFairy/Oplossingsgerichte therapie
Oplossingsgerichte therapie of korte therapie is een therapierichting waarbij er op de aanwezige sterktes en hulpbronnen van de client wordt focused. De aandacht gaat naar de oplossingen die al aanwezig zijn in plaats van het probleem. Oplossingsgerichte therapie is kortdurend en resultaatgericht. De hulpverlener gaat samen met de client op zoek naar een mogelijke gewenste toekomst.[1] Hierbij is de analyse en het ontstaan van het probleem, een diagnose stellen en symptomen verminderen meestal niet van belang.[2]
geschiedenis bewerken
Deze therapievorm is ontwikkeld in 1980 door Insoo Kim Berg, Steve De Shazer en anderen van de Brief Family Therapy Center in Milwaukee, Wisconsin. Deze baseerden zich voor de ontwikkeling van het model op het werk van Milton H. Erickson. Daarnaast baseerden de grondleggers zich op de gezinssysteemtheorie, de post structurele theorie, het postmoderne of constructivistische denken.[1]
Uitgangspunten van het oplossingsgerichte denken bewerken
Vanuit het oorzaak-gevolg denken dat heerst in de medische wereld dient men steeds een duidelijk beeld te hebben van wat er scheelt, waarna men een diagnose kan stellen en de bijhorende behandeling voorschrijven. Dit model is lovenswaardig voor het oplossen van medische en mechanische problemen. Voor therapeutische gesprekken gaat het oplossingsgerichte model er van uit dat de oplossing die verlichting bied voor de cliënt vaak los staat van het probleem dat wordt voorgeschoteld in therapie.[2] Gesprekken vanuit het oplossingsgericht denken gaan in op de gewensde toekomst van de clënt.[3] Om tot de oplossing te komen is een niet-wetende houding belangrijk. In plaats van advies te geven gaat men de cliënt helpen om zijn eigen antwoorden te vinden.[4] Vanuit het idee dat de cliënt expert is van zijn eigen leven kan deze de gewensde toekomst het best beschrijven. De rol van de therapeut is dan om mee een weg te beschrijven naar deze gewensde toekomst en de mijlpalen die onderweg zijn bereikt duidelijk te maken.
Vergelijking met andere therapie-modellen bewerken
Cognitieve gedragstherapie versus oplossingsgerichte therapie worden gezien als 2 kanten van dezelfde medaille. Ze gebruiken allebei experimenteel geverifieerde leerprincipes. Deze zijn gebaseerd op de klassieke conditionering van Ivan Pavlov en de operante conditionering van Burrhus Skinner. In oplossingsgerichte therapie gaat men in plaats van het doen afnemen van ongewensde gedragingen of emotionele problemen zich richten op het toenemen van gewensde gedragingen. Bij oplossingsgerichte therapie gaat men selectief aandacht geven aan uitspraken over oplossingen en het doel en juist minder aandacht schenken aan het discours over de problemen[5].
Essentiële elementen van oplossingsgerichte therapie bewerken
Een aantal vragen uit de oplossingsgerichte therapie komen stelselmatig aan bod gedurende oplossingsgerichte sessies[6].
- De vraag naar verandering voor de sessie. Welke acties heeft de client al ondernomen voordat de sessie plaatsvond? Bv. Wat is er veranderd sinds dat je een afspraak gemaakt hebt?
- De mirakelvraag. Hier wordt de cliënt uitgenodigd om de toekomst voor te stellen zonder het probleem. Meestal moet de cliënt zich voorstellen dat een mirakel al de problemen wegneemt. Dan wordt er in detail doorgevraagd naar hoe deze probleem-loze toekomst er uit zou zien. Kenmerkend aan het oplossingsgerichte is dat er veel wordt doorgevraagd naar hoe de omgeving zou reageren op de veranderingen en welke mensen uit de omgeving veranderingen het eerst zouden opmerken. Bv. Stel dat je gaat slapen en terwijl dat je slaapt gebeurt er een mirakel en de problemen waar we over spraken verdwijnen. Gezien je sliep, kon je niet opmerken dat dit mirakel is gebeurd. Wanneer je wakker wordt, wat zouden de eerste tekenen zijn dat dit mirakel is gebeurd?
- Uitzonderingen. Deze soort vragen laten de cliënt kijken naar momenten dat het probleem niet of in mindere mate voorkomt. Dit geeft een beter inzicht in welke gedragingen een deel vormen van de oplossing voor het probleem. Bv. Kan je je een moment in het verleden herinneren wanneer het probleem er niet was?
- Coping vragen. Met deze soort vragen wordt gepeild naar sterktes en hulpbronnen die in de cliënt aanwezig zijn. bv. Hoe heb je deze situatie kunnen volhouden?
- Schaalvragen. Om de gewenste toekomst meer concreet te maken wordt het doel op een schaal van 1 (of 0) tot 10 gezet. Deze schaal is subjectief en gegrond in de ervaringen van de cliënt. bv. Als 1 het ergste is wat je al hebt meegemaakt en 10 het beste, waar sta je dan vandaag?
Flowchart: In oplossingsgerichte therapie wordt de relatie met de client(en), als het belangrijkste middel gezien. De interventies die worden toegepast hangen af van welk relatiepatroon momenteel heerst. Om te bepalen waar de relatie zich bevind, gaat de therapeut zich enkele vragen stellen[7].
- Is er een mogelijke oplossing te vinden?
- Heeft de cliënt een hulpvraag?
- Is deze hulpvraag werkbaar?
- Zijn er hiervoor passende resources aanwezig?
Soms kunnen geen oplossingen bedacht worden voor een bepaalde vraag, dan spreken we van een beperking. Dan worden strategieën gezocht om hiermee om te gaan. indien er wel een oplossing denkbaar is, gaan we na of mensen daar voor open staan. Zoniet, dan zijn adviezen en opdrachten af te raden, omdat ze terechte weerstand oproepen. Door positieve connotaties te geven aan gedrag en sommige zaken te normaliseren kan een hulpvraag gecreërd worden.
Dan wordt nagegaan of deze hulpvraag werkbaar is. Als de nadruk ligt op dat de andere moet veranderen en het potentieel in eigen gedragsverandering nog niet wordt gezien, dan moeten eerst hier enkele interventies plaatsvinden. Voor niet werkbare hulpvragen wordt gewerkt aan het verhelderen van de hulpvraag. Je gaat bepaalde situaties in perspecief brengen en ook nagaan wanneer iets wel lukte, en hiermee mensen uit een verlammende houding halen. Hier past ook de mirakelvraag als interventie. Copingvragen zijn ook passend bij niet werkbare hulpvragen.
Wanneer er dan toch een werkbare hulpvraag wordt bekomen, dan gaan de resources van de cliënt onder de loup genomen worden. Weet de persoon welke capaciteiten die bezit om het doel mogelijk te maken? Uitzonderingen vragen op de problemen geeft hier goede handvaten om gedeeltelijke oplossingen te herkennen. Alle voorgaande interventies zijn natuurlijk ook passend.
Wanneer alle 4 vragen met ja beantwoord worden dan worden bestaande oplossingen verder uitgewerkt en nog meer geïmplementeerd.
- ↑ a b Oplossingsgericht?. VVDO vzw. Geraadpleegd op 1 juli 2019.
- ↑ a b (en) Fredrike Bannink, 1001 Solution-Focused questions: Handbook for solution focused interviewing..
- ↑ (en) Insoo Kim Berg - Irreconcilable Differences (Session 1). Geraadpleegd op 7/27/2019.
- ↑ SFBT Moments Volume 147: When The Client Wants Advice. Geraadpleegd op 7/27/2019.
- ↑ Bannink, Fredrike, De geboorte van oplossingsgerichte cognitieve gedragstherapie (2006). Geraadpleegd op 7/30/2019.
- ↑ (en) Djukic, Dragana, Brief Therapy. 2nd INTERNAL TRAINING AND RESEARCH CONFERENCE The Psychosynthesis & Education Trust (23 March 2007). Geraadpleegd op 1/07/2019.
- ↑ Erwin De Bisscop (2019), Een relatieprobleem? Wat nu?. Garant.