Gebruiker:SaskiaBeukman/Kladblok
Anna Hondert Theunen
bewerkenAnna Hondert Theunen is vermoedelijk geboren in Schiedam- en overleden in november 1592 Schiedam.
Anna Hondert Theunen wordt 2 maanden na Neeltgen Andries en Marytje Arendsdr. gearresteerd op verdenking van kwade toverij. Anna Hondert Theunen zal ruim anderhalf jaar lang gevangen zitten in Schiedam. En een korte periode in de Gevangenpoort in Den Haag
Verdenking van toverij
bewerkenWe weten niet zoveel over Anna Hondert Theunen. Haar naam komt voor het eerst voor in het Gemeentearchief van Schiedam op 29-06-1580 als Heijndrick Gleijnszn. zijn huis en erf aan het Land van Belofte als onderpand geeft voor een lening. Daarin wordt beschreven dat Anna Hondert Theunen met haar huis en erf ten oosten van hem woont aan het Land van Belofte. [1]
In het archiefstuk "Register van certificatien en akten" uit het Gemeentearchief Schiedam is een notitie van 28 januari 1591 waarin de burgemeester en schepenen van Schiedam aangeven de kosten voor de toverijprocessen op zich te nemen. In de kantlijn staat de naam Anna Hondert Theunen geschreven. “Anna Hondert Theunen en de diergelijke” [2]
Anna Hondert Theunen is al 2 maanden in het vizier van baljuw Melchior Willemszn. van Welhouck als zij op 28 maart 1591 gearresteerd wordt op verdenking van toverij en gevangengezet wordt met Bay Buyes en Anna Claasdr. in het Stadhuis van Schiedam.
28 maart 1591
" In deliberatie geleijt zijnde bij mijn heren de baljuw, burgemeesters, ende alle de schepenen d’ informatie bij de voorsijde baljuw genomen op ende tegende den persoon van Anne Hondert Theunen van dat zij ofte haeren schijn op luyden gisteren ende eergisteren de dogter van maertgen Reynen na kuyt maertgen cornelisdr verscheenen ende gequelt heeft (…) geresolveert dat de beljuw voornomede de voorsijde anne hondert theunen sou haesten ende behendig enichsins mogelijkcen zal zijn in apprehensen ende hechtenis nemen zal ".[2]
Volgens getuigenverklaringen zou Anna Hondert Theunen meegeholpen hebben met het ziek toveren van het overbuurmeisje van Marytje Arendsdr. Daarnaast zou Anna Hondert Theunen samen met Marytje Arendsdr. Neeltgen Andries en Anna Claasdr. op het Broertjesveld gedanst hebben met Duivels in mensenschijn. Niet zichtbaar voor de omstanders door een kruid wat door de duivel zelf was gegeven. [3]
Naar de Gevangenpoort in Den Haag
bewerkenIn april 1591 wordt Anna Hondert Theunen van Schiedam naar Den Haag vervoerd. Ze wordt ondervraagd door het Hof van Holland in de purge zaak van Neeltgen Andries en Marytje Arendsdr. Tijdens haar verhoren in Schiedam heeft ze de namen van Neeltje Andries en Marytje Arendsdr. genoemd. Op 4 mei 1591 reist baljuw Melchior Willemszn. van Welhouck, af naar het Hof van Holland om een kopie op te halen van de bekentenis van Anna Hondert Theunen. De baljuw zal deze bekentenis ook gebruiken in de andere toverij processen die op dat moment gaande zijn in Schiedam.[4]
Op 3 maart 1592, ruim een jaar later, is in het archiefstuk uit het Gemeentearchief Schiedam te lezen dat er een scherprechter naar Schiedam zal komen om 2 mensen te ondervragen die verdacht worden van dievery. Ook wordt de naam van Anna Hondert Theunen genoemd. Waarschijnlijk omdat zij dan nog steeds gevangen zit in Schiedam. Toch besluit de officier dat Anna Hondert Theunen niet door de scherprechter ondervraagd hoeft te worden.[5]
Een scherprechter werd ingezet als verdachten gemarteld moesten worden om een bekentenis te krijgen. De beslissing van de officier om Anna Hondert Theunen niet te martelen heeft waarschijnlijk met haar hoge leeftijd en zwakke gezondheid te maken. Toch zal Anna Hondert Theunen nog 8 maanden gevangen gehouden worden in het Stadhuis van Schiedam. De zaak van Anna Hondert Theunen wordt aangehouden omdat men wacht op de uitspraak van de Hoge Raad in de zaken van Neeltgen Andries en Marytje Arendsdr.
Overlijden
bewerkenIn november 1592 overlijdt Anna Hondert Theunen. Niet in gevangenschap, de baljuw heeft Anna Hondert Theunen overgedragen aan haar schoonzoons vanwege haar slechte gezondheid. Een week later zal zij in het bijzijn van haar familie overlijden. Omdat Anna Hondert Theunen overlijd voordat er een uitspraak of vrijspraak is geweest in haar zaak, heeft zij geen recht op een Christelijke begrafenis. Anna Hondert Theunen wordt begraven op het Galgenveld van Schiedam.[6]
Bronnen
bewerken- ↑ Oud rechterlijk archief Schiedam, Giftboek inventarisnr.328 nadere toegang 70 Gemeentearchief Schiedam.
- ↑ a b register van certificatien en akten Schiedam folio 230v Gemeentearchief Schiedam.
- ↑ van Leeuwen, Simon (1685). Batavia Illustrata, Ofte verhandelinge vanden Oorspronk, Voortgank, Zeden, Eere, Staat en Godtsdienst van Oud Batavien, Mitsgarders van den Adel en Regeringe van Hollandt, p. 305-308.
- ↑ Register van Certificatien en Akten. Gemeentearchief Schiedam folio 238 4 mei 1591.
- ↑ Register van certificatien en akten Folio 245. 3 maart 1592. Gemeentearchief Schiedam.
- ↑ de Waardt, Hans (1991). Toverij en samenleving Holland 1500-1800. Hollandse Historische Reeks, p. 115-297. ISBN 90-72627-07-5.