Gebruiker:Pjetter/Het succes van Wikipedia (en zijn aftakeling)

Dit is een essay. De pagina beschrijft niet een officiële regel of richtlijn, maar geeft enkel de mening weer van de auteur(s). Voel je vrij om aanpassingen te maken of erover te discussiëren op de overlegpagina.

Een stukje geschiedenis

Wikipedia is ontstaan in 2001 als alternatief tot Nupedia, een initiatief om te komen tot een internetencyclopedie. Het grote verschil tussen Nupedia en Wikipedia was dat men geen artikelen ter controle aan experten hoefde over te laten voordat het resultaat zichtbaar werd gemaakt, maar de resultaten van jouw creativiteit direct on-line kon zien. Een ander belangrijk verschil was dat je dus niet een artikel eerst moest "klaar" maken, maar in de tijd een artikel kon verbeteren; nog beter: anderen konden jouw artikelen verbeteren en wijzigen.

In het begin er nog helemaal geen concept van gebruikersnamen: iedereen werkte onder zijn ip-adres.

Wikipedia was een experiment, maar wel een dat werkte. Er ontstond een gemeenschap die veranderingen aan de Wikipedia, in eerste instantie uit interesse, volgden en anderen complimenteerden met hun toevoegingen zonder de bedoeling ze te controleren. De "blijvers" voelden zich verantwoordelijk voor datgene dat de "gebruiker" (dus diegenen die de informatie zochten en gebruikten) konden lezen. Nieuwelingen werden als "assets" beschouwd, mensen met "waarde", die konden helpen Wikipedia vooruit te brengen en werden serieus en oprecht verwelkomd, ongeacht hun richting/zuil/geloof/politieke ideeën. De begintijd was ideëel, mensen met idealen deden mee naast diegenen die gewoon wat wilden uitproberen; de gemeenschap was nog een bijzaak; geen enkele persoon was meer dan de ander; het was nog onmogelijk een reputatie op te bouwen en te hebben, het werd ook niet als begerenswaardig beschouwd.

In het begin was de software simpel, er bestonden niet eens sjablonen, parsers, etc. : er waren dus nauwelijks drempels om mee te helpen, om bij te dragen. Er waren ook geen regels omdat ze niet nodig waren en, nog belangrijker, niet nodig werden geacht.

Bezitsvorderingen

Ongemerkt en langzaam kwamen er veranderingen die ertoe leidden dat de gemeenschap in belang steeds hoger werd gesteld ten opzichte van de encyclopedie. De Wikipedia werd steeds meer als bezit door de gebruikerskern (diegenen die veel bijdragen en veranderingen doen) van het project gevorderd. Het geloof kwam dat de stabiliteit van de encyclopedie belangrijk is en gebaat bij een stabiele gebruikerskern. Dit uitte zich in:

• Regelgeving en voorschriften
• Competitie (wie maakt de meeste bewerkingen, wie schrijft de meeste artikelen, welke Wikipedia is het grootst,....) en status
• Belangrijker stellen van de vorm boven de inhoud en technische MediaWiki ontwikkelingen in deze richting die zich richten op de technocratische gebruikerskern (met als toppunt sjablonen, categorieën en parserfuncties). Maar zeker ook opmaak- en vormregels, regels over spelling, regels voor het benoemen van artikelen, beperkingen tav wat wel en niet wordt opgenomen...
• Drempels voor nieuwe gebruikers, zich uitend in onpersoonlijke welkomstsjablonen, onnodige en betuttelende tips, wegnominaties voor creatieve uitingen, etcetera.
• De volglijst, die een vloek is en een rem op verbetering van artikelen. De volglijst is hét instrument van de bezitsvorderende gebruiker om veranderingen en verbeteringen tegen te houden.

Het resultaat

Een software die te moeilijk is geworden voor veel mensen met tijd en kennis (zoals gepensioneerden). Een oververtegenwoordiging van studenten, scholieren en andere jonge mensen, die meedoen om er bij te horen en niet vanwege ideële inborst. Een feitelijke ballotage: als je je niet tot de ontstane norm wilt bekennen, wordt je weggepest en weggehoond. Een niet-erkenning van specialisten en daarmee een oververtegenwoordiging van generalisten, die van alles eigenlijk te weinig weten. Het verheven van de gemeenschap en de vorm boven de inhoud. Een sterke en stabiele kern met een hoge bezitsvordering tav deze Wikipedia, gericht op het handhaven van een geregelde en stabiele omgeving voor de protectionistische en oligarchische kleine kern.

Het belangrijkste resultaat: Wikipedia is over de top heen. De Nederlandstalige Wikipedia is in vergelijking met andere Wikipedia's ronduit slecht, met veel te weinig parels. Het aantal bijdragers is (veel te) klein.

Ooit gestarte artikelen worden nauwelijks verbeterd als het buiten de mainstream-onderwerpen valt. Meer dan 500.000 artikelen, maar slechts een fractie daarvan is een plaats in een encyclopedie waard.

Terug naar af

• Geef de status quo op
• Creativiteit is gevraagd
• Ontdoe je van de bezitsvorderende, protectionistische en oligarchische kern: nieuw elan! Een verbod op het hebben van een boven gebruiker-status voor langer dan 2 jaar.
• Een minimum aan regelgeving, schaf bijvoorbeeld de verwijderlijst af
• Peilingen en stemmingen worden afgeschaft: geen consensus betekent dan geen regeling en een maximum aan creativiteit en vrijheid.
• Opmaakregels afschaffen, sjablonen afschaffen en eindelijk die wysiwyg-editor, zodat ook de capabele digibeten kunnen bijdragen.
• Bevorder dynamiek, zowel in de gebruikers als in de organisatie van de artikelen als in de inhoud van de artikelen. Bevorder een totale ombouw van bestaande artikelen, met regelmatig begin vanaf 0.