Gebruiker:MarijnSchaap21/Tribhoewana Wijayatoenggadewi

{Infobox dynastie | afbeelding = Illustration of Dyah Gitarja.jpg | naam = Tribhoewana Wijayatoenggadewi | leven = voor 1309-na 1350 | functie = Koningin van [Majapahit]] | periode = [[1328]-[1350]] | voorganger = [[Jayanegara] | opvolger = [[Hayam Wuruk] | functie1 = Bhre] [Kahuripan | periode1 = [[1309]-[[1328] | vader = [[Raden Wijaya] | moeder = [[Gayatri Rajapatni] | dynastie = [[Rajasa-dynastie|Rajasa] }} Tribhoewana Wijayatoenggadewi, ook bekend als Dyah Gitarja, was een Javaanse koningin en de derde vorst van Majapahit. Ze regeerde van 1328 tot 1350. Ze droeg ook de titel Bhre Kahuripan (hertogin van Kahuripan). Met de hulp van haar premier Gajah Mada streefde ze een enorme uitbreiding van het rijk na. In de traditie wordt ze genoemd als een vrouw met buitengewone moed, wijsheid en intelligentie.

Vroege leven

Dyah Gitarja was de dochter van Raden Wijaya, de eerste koning van Majapahit, en zijn echtgenote Dyah Gayatri Rajapatni. Gitarja was een lid van de Rajasa-dynastie, heersers van Majapahit en haar voorganger, het koninkrijk Singhasari. Van haar moeders kant was ze ook een kleindochter van Kartanegara van Singhasari.

Ze was Wijaya's oudste kind en had een jongere zus, Rajadewi, welke beide dochters waren van koningin Rajapatni. Ze had ook een halfbroer, Jayanegara, de zoon van koningin Indreswari. Volgens de Nagarakretagama volgde haar halfbroer Jayanegara haar vader op na zijn dood in 1309 terwijl zij en haar zus respectievelijk de titel Bhre Kahuripan (Hertogin van Kahuripan) en Bhre Daha (Hertogin van Daha) kregen.

Volgens de Pararaton wilde koning Jayanegara dat zijn halfzussen zijn echtgenotes werden. Een huwelijk tussen halfbroers en zussen wordt in de Javaanse traditie verafschuwd, wat ertoe leidde dat de raad van koninklijke oudsten onder leiding van de koningin-moeder Gayatri tegen de wensen van de koning inging. De reden van Jayanegara's wens was niet duidelijk - het zou zijn manier kunnen zijn geweest om rivalen te voorkomen, namelijk de minnaars van zijn halfzussen, die zijn troon hadden kunnen opeisen.

Desalniettemin ging Jayanegara verder door met zijn plan om de verloving van zijn halfzussen te voorkomen door Gitarja en Rajadewi op te sluiten in de kaputren (harem) van het paleis, waar ze werden opgesloten op een goed bewaakte binnenplaats. Ook ontnam hij de twee prinsessen het contact met en de toegang tot de rechtbank. Deze opsluiting duurde jaren, totdat beide prinsessen volwassen werden en in de Javaanse traditie hun geschikte leeftijd voor het huwelijk voorbij waren. Dit verontrustte hun moeder, koningin-moeder Gayatri, die wanhopig probeerde haar dochters uit Jayanegara's gevangenschap te bevrijden.

Regering

Volgens de Nagarakretagama kwam Gitarja aan de macht in opdracht van haar moeder Gayatri in 1329, ter vervanging van Jayanegara, die in 1328 was vermoord. Een theorie vermoedde dat Gajah Mada het brein was achter de moord, aangezien Gajah Mada de trouwe en vertrouwde adviseur was voor koningin-moeder Gayatri, die haar dochters probeerde te bevrijden uit de gevangenschap van Jayanegara. Tegen die tijd was Rajapatni Gayatri de laatste overlevende ouderling en matriarch van de koninklijke familie van Majapahit, en hij zou de troon veiligstellen omdat Jayanegara geen zonen had. Maar in plaats daarvan ging ze een klooster binnen en plaatste daar haar dochter op de troon.

Prinses Gitarja besteeg de troon onder haar nieuwe regeringsnaam Tribhoewannottoenggadewi Jayawishnoewardhani, wat "de verheven godin van drie werelden die de glorie van Vishnoe uitstraalt" betekent. Tribhoewana regeerde met de hulp van haar echtgenoot, Kritavardhana. Ze werd de moeder en de voorganger van Hayam Wuruk, de vierde vorst van het Majapahit-rijk.

In 1331 leidde ze zelf het leger naar het slagveld met de hulp van haar neef Adityawarman, om de rebellie in de gebieden Sadeng en Keta te onderdrukken. In 1334 benoemde ze Gajah Mada tot haar nieuwe Mahapatih (Javaanse titel gelijk die gelijk staat aan premier), en in dit geval legde Gajah Mada zijn beroemde Palapa-eed af, waarbij hij zijn intentie bevestigde om de invloed van het koninkrijk over de archipel uit te breiden. Volgens de Pararaton verraste zijn buitengewone gelofte de rechtbank en staatsfunctionarissen die zijn inauguratie bijwoonden. Sommigen van hen, vooral Mada's rivaal, Ra Kembar, lachten en bespotten Mada, en maakten hem belachelijk als een opschepper met een grote mond en een onmogelijke droom. Deze openbare vernedering maakte Gajah Mada woedend, wat resulteerde in een door Tribhoewana gerechtvaardigd duel, wat leidde tot de dood van Ra Kembar en de executie van anderen die zich tegen zijn autoriteit verzetten.

Met de hulp van Gajah Mada als premier streefde Tribhoewana een enorme uitbreiding van het rijk na. In 1343 veroverde Majapahit het koninkrijk Pejeng, Dalem Bedahulu en het hele eiland Bali. In 1347 werd Adityawarman gestuurd om de rest van het koninkrijk Srivijaya en het koninkrijk Melayu te veroveren. Vervolgens werd hij gepromoveerd tot uparaja (onderkoning) van Sumatra. De uitbreiding van Majapahit ging door onder het bewind van Hayam Wuruk en bereikte Lamuri (het huidige Atjeh) in het westen en Wanin (Onin-schiereiland, Papoea) in het oosten.

Latere leven

Het bewind van Tribhoewana eindigde toen haar moeder Gayatri Rajapatni stierf tijdens haar pensionering in een boeddhistisch klooster in 1350. Omdat ze Majapahit regeerde onder waarnemers van Rajapatni om haar te vertegenwoordigen, moest koningin Tribhoewana afstand doen van de troon en moest ze haar troon afstaan aan haar zoon. Na haar troonsafstand ging Tribhoewana niet volledig met pensioen, ze was nog steeds actief betrokken bij staatszaken. Tijdens het bewind van haar zoon, koning Hayam Wuruk, werd zij voor de tweede keer benoemd tot de Bhre Kahuripan, de heerser van het kustland van Kahuripan, wat voor Majapahit in die tijd een vitale haven was. Ze werd ook lid van de Bhattara Saptaprabhoe, de raad van koninklijke oudsten die advies aan de de koning advies gaven.

Tribhoewana stierf later in haar huis in Majapahit. Hierop volgde een grootse koninklijke hindoe-crematieceremonie. Ze werd na haar dood vergoddelijkt als Parvati in de Rimbi-tempel, Oost-Java. In de Javaanse devaraja-cultuur wordt aangenomen dat de monarch de incarnatie van een bepaalde god is, en dat na de dood hun ziel met die god wordt verenigd, en wordt dus als zodanig vereerd in een tempel, opgedragen aan de overleden ziel van de monarch.

In de populaire cultuur

Tribhoewana verschijnt als downloadbare content voor de videogame Civilization VI, waar ze de Indonesische beschaving leidt, en waar wordt aangeduid met haar geboortenaam Gitarja.

Bibliografie

• Bullough, Nigel (1995). Historic East Java: Remains in Stone. Adline Communications.
• Pringle, Robert (2004). Bali: Indonesia's Hindu Realm; A short history of. Allen & Unwin. ISBN 1-86508-863-3.
• (jv) Muljana, Slamet (2005). Menuju Puncak Kemegahan. LKIS, Yogyakarta.
• (jv) Muljana, Slamet (1979). Nagarakretagama dan Tapsir Sejarahnya. Bhratara, Jakarta.