Gebruiker:Lady Ymte/Kladblok

Hanny Korevaar
Persoonsgegevens
Geboren	Amsterdam, 27-09-1893
Overleden	Amsterdam, 09-03-1983
Geboorteland	Nederland
Nationaliteit	Nederlandse
Beroep(en)	Kunstenares
Oriënterende gegevens
Stijl(en)	Expressionisme
RKD-profiel
Portaal    Kunst & Cultuur

Hanny Korevaar

Hanny Korenvaar (Amsterdam, 27 september 1893 – Amsterdam, 9 maart 1983) was een Nederlandse kunstschilderes en tekenares. Ze behoort tot de Hollandse expressionisten van het eerste uur.

Biografie

Over haar jeugd en familie is vrijwel niks bekend. In 1914 begon ze met het volgen van lessen aan de Rijksnormaalschool voor Teekenonderwijs, terwijl dit toentertijd verre van gangbaar was voor vrouwen. Haar eerste werken schilderde ze in een heel eigenzinnige en onconventionele stijl, met heftige drukke kleuren. Deze stijl- en onderwerpkeuze sloot ook niet aan bij de doorgaans geaccepteerde kunst aan het begin van de 20e eeuw. Ze haalde inspiratie uit de ideeën en gebeurtenissen uit haar eigen leven en de wereld om haar heen. Korevaar had een fascinatie voor de onderlagen van de samenleving, als reactie tegen de pure en nette Nederlandse samenleving waarin zijzelf woonde. Ze schilderde de rafelranden van de stad, het nachtleven en de zelfkant van de samenleving; hoeren, kroeglopers en zwevers. Op de tekenacademie leerde ze Armand Bouten (Venlo, 30 mei 1893 – Amsterdam, 11 november 1965) kende, waarmee ze in 1922 trouwde. Hun verbondenheid was verankerd in een gedeelde liefde voor (moderne) kunst. Samen reisden ze de hele wereld rond, wegens een gedeelde nieuwsgierigheid naar andere werelden. Naast Amsterdam heeft het koppel gewoond en gewerkt in Den Haag, Boedapest, Berlijn, Parijs en verschillende Italiaanse steden. Ze werkte in hetzelfde atelier, gebruikte hetzelfde palet en hadden dezelfde eigenzinnige koers. De gekozen thematiek en schilderstijl kwamen sterk overeen en op de schilderijen ontbreekt meer dan eens de signatuur of datering. Om die redenen zijn de werken van Korevaar en Bouten soms lastig uit elkaar te houden. Samen bestormde ze de kunstwereld en waren zowel metgezellen in de liefde als in het leven. Na de jaren 20 van de vorige eeuw ontstonden er problemen. Het huwelijk tussen Korevaar en Bouten bleef kinderloos. Haar latere werk reflecteerde het verdriet dat ze hierdoor voelde, waarin met name nachtmerriebeelden te zien zijn van geestachtige gezichten en katten die worden begraven in doodskisten. Dit lijkt een verwijzing te zijn naar enkele miskramen die Korevaar heeft ervaren. Haar laatste werk, een drieluik, schilderde ze in de jaren ’30. Na het overlijden van haar man leefde ze nog enkele jaren in armoede als weduwe, in een klein huis in Amsterdam. Op 9 maart 1983 is Korevaar in Amsterdam overleden.

Werk

Korevaar schilderde in de stijl van het expressionisme, maar in steeds terugkerende motieven zijn ook invloeden zichtbaar vanuit het Surrealisme, Kubisme en Chagall. Ook zijn er enkele uitheemse elementen zichtbaar in haar werken, met name in haar werken waar zigeuners en kroegtaferelen in voor komen. Ze schilderde met name figuurvoorstellingen en naaktfiguren. Haar werk is een langere tijd alleen bekend geweest in een kleine kring van verzamelaars, omdat ze samen met Bouten met name in het buitenland werkte en in hun vroege jaren samen niet deelnam aan tentoonstellingen. Haar oeuvre kan gezien worden als een dagboek, met een vroege hoge piek en een weemoedige afloop. Vrouw in de stad is het eerste werk van Korevaar. Haar eigenzinnige stijl komt hiermee tot stand. Dit werk reflecteert haar eigen kijk op de wereld, haar omgang met haar eigen seksualiteit en de positie van de vrouw in de samenleving. De vrouw in het schilderij is naakt, niet kwetsbaar, maar juist open en onbeschaamd. De vrouw lijkt een weerspiegeling van haar eigen karakter te zijn; krachtig en vrijgevochten. Daarnaast zijn er symbolen aanwezig die wijzen op vruchtbaarheid, namelijk de kat, de bloemen en het bollige buikje. Dit zou tevens een verwijzing kunnen zijn naar een zwangerschap. Haar vroegere werken reflecteren haar fascinatie en interesse voor het ‘imperfecte’ van de samenleving. In deze schilderijen is een verlangen naar een sociaal leven, een gezin en kinderen zichtbaar. Dit staat tegenover gesteld aan het leven dat Korevaar op dat moment zelf leefde. Een andere tegenstelling die terugkomt in haar werk, is de drang naar vrijheid, reizen en veel van de wereld willen zien, maar in werkelijkheid net op de rand staan van een leven in armoede. Met verf op doek schildert ze een omgeving van weemoed naar een beter leven. In haar stillevens is de wens naar dat wellicht onbereikbare ook aanwezig. De sfeer van de bloemen is klassiek, maar zijn wel op een robuuste en ruwe manier gemaakt. In portretten zijn de gezichten van de mensen afschrikwekkend of bang makend. De blikken kijken met verdriet, leed, somberheid of kalmte de wereld in. Ook het kleurgebruik heeft een onderliggende betekenis. Het lijkt wanordelijk, misvormd en mismaakt, maar is in werkelijkheid een uiting van de gekwetste ziel van een persoon. De persoon is zich bewust van, maar ook ontdaan door het burgermanleven. De kleuren, gezichten en vormen zijn met dikke omlijningen aangezet. De gezichten lijken door het kleurgebruik, de omlijning, hun grote ogen en grijzende mond meer op grimassen of maskers, dan echte uitdrukkingen van een man, vrouw of kind. Het is niet zeker of de werken een autobiografisch element bevatten, of dat het zelfportretten zijn. Het zou zeker kunnen, gezien de thematiek van het eigen werkelijke leven. Ze kijken berouwvol of nederig het leven in en laten de wereld zoals die voor hen is lijdzaam over zich heenkomen. De schilderijen spelen zich af in herkenbare settings van het dagelijks leven, zoals een café of een huiskamer.

De schilderijen zijn op een cartooneske wijze geschilderd. Ze lijken een cynische blik te werpen op de wereld die omgeven is van geluk, samenzijn en liefde. Ook lijkt het kritiek te uiten op een theatraal groepsgevoel, neppe vriendschappen of gekochte liefde. De enige samenhang die ertoe doet, en waar ze zelf ook naar verlangt, is de samenhang van een gelukkig gezinsleven. Haar persoonlijke beeldtaal lijkt op de rand te staan van abstractie. Toch blijft steeds een deel van de werkelijkheid aanwezig en roept dit ook het idee en de sfeer hiervan op. In de korte periode dat Korevaar zich heeft neergezet als kunstenares heeft ze een geheel eigen vorm van expressionisme ontwikkeld en heeft zich een unieke, onstuimige stijl toegeëigend.

Tentoonstellingen en ontvangst

Uitnodiging Hanny Korevaar

De werken van Korevaar worden vrijwel nooit op zichzelf besproken, maar altijd in relatie tot de werken van Bouten of andere expressionisten. De werken van Korevaar en Bouten werden, wegens hun onderscheiden expressionisme, voor het eerst geëxposeerd in Gebouw Heystee, een gerenommeerde kunsthandel aan de Herengracht in Amsterdam. Cornelis Veth (1880-1962) heeft over de tentoonstelling een recensie geschreven in het Nieuws van den Dag. De werken van Korevaar en Bouten werden niet apart besproken, de recensent gooide alle getoonde werk op één hoop. Hij noemde het ‘griezelige voorstellingen’ en stelde ‘dat er zeer weinig vakkundigheid vereischt was om ze te maken’. Een paar maanden na de negatieve recensie vertrok het koppel voor een langere tijd uit Nederland. Na hun terugkeer uit Amsterdam werden de werken die ze tijdens hun tijd in het buitenland hadden geschilderd tentoongesteld, wederom in Gebouw Heystee. In een catalogus van deze tentoonstelling is te zien dat zowel oude- als nieuwe kunstwerken van Korevaar te zien waren, waaronder Vrouw in stad, Man met bloem, Cafétje Z.O Europa, Vrouwen Z.O Europa en Zigeuners Z.O Europa. Deze expositie werd in de pers wisselend ontvangen. Er verschenen over de tentoonstelling maar liefst drie recensies, waarvan eentje (de meest positieve) werd overgenomen door de Nieuwe Venlosche Courant. Bouten werd in Venlo blijkbaar als een ‘verloren zoon’ beschouwd en zijn werken kregen hier veel belangstelling. De werken van Korevaar kregen, als zijn vrouw, nu dezelfde belangstelling in Venlo. De recensie van Just Havelaar (1880-1930) in Het Vaderland was vernietigend.

Hij stelde dat haar zedeloze ondergang slechts een kwestie van tijd was. Een meer positieve recensie was afkomstig van Nardus Henri Wolf (1872-1942) in De Kunst. Hij noemde het echtpaar ‘nauw-verwante karakters’ en sprak over hen in harmonieuze termen. Hij roemde met name hun expressionisme en authenticiteit. In de afgelopen decennia waren het met name de werken van Bouten die een opvallende herwaardering beleefde, terwijl het werk van Korevaar onderbelicht bleef. Van 19 december 2020 tot 11 april 2021 werd echter de eerste solo-expositie georganiseerd van de werken van Korevaar. Deze tentoonstelling markeert het verschijnen van een boek over haar leven en werk, dat voorzien is van een inleidende tekst door Susan van den Berg.