Gebruiker:Jeannetteve/Kladblok
Het landmark Vensters op het verleden is geplaatst ter nagedachtenis aan de dropping van Britse parachutisten en hun materieel op de Ginkelse Heide in Ede op 18 september 1944. Deze luchtlandingen zijn onderdeel van Operatie Market Garden.
Gebeurtenis
bewerkenZondag 17 september 1944
bewerkenOp zondag 17 september 1944 start Operatie Market Garden. In de ochtend zetten de geallieerden bommenwerpers in om de Duitse wapenopstellingen bij de kazernes in Ede te vernietigen. Deze operatie mislukt waardoor de bommen gedeeltelijk terecht komen op een woonwijk in Ede-Zuid. Hierdoor komen 69 burgers om het leven. Vanuit Wolfheze komt in de middag een Schots bataljon naar de Ginkelse Heide. Zij verdedigen de heide, ook wel Dropzone Y genoemd, in voorbereiding op de landingen van de 4e Britse Parachute Brigade op 18 september.
Maandag 18 september 1944
bewerkenDoordat er mist was in Engeland werden de luchtlandingen uitgesteld. Er was geen goede radioverbinding en daardoor wisten de Britten die al op de heide waren hier niets van. Na een aantal uur vertraging vliegen rond 15.00 uur 121 Dakota’s over om parachutisten en materiaal te droppen. De meest precieze schatting van het aantal parachutisten is 1.914 en qua materiaal vierhonderd containers met 51 ton aan wapens, munitie en voedsel.
Om 15.09 uur sprongen de parachutisten onder leiding van Brigadegeneraal John Hackett. Doordat de Amerikaanse vliegtuigen in zeer compacte formaties vlogen (de zogenaamde V-formatie) duurde de dropping minder dan veertien minuten. Negen parachutisten konden niet afspringen omdat zij gewond waren of vastzaten in de treklijnen van de parachutes. De Dakota's werden onder vuur genomen door de Duitse soldaten. Tijdens de landingen was een groot deel van de heide daardoor verduisterd door rook vermengd met brandende heide en gras.
Als eerst sprongen de mannen van het 156e bataljon om hun verzamelplaats op het meest westelijke deel van de heide te bereiken. Daarna volgende de parachutisten van het 11e en 10e bataljon. De parachutisten van het 11e bataljon landen op het zuidelijke deel van de heide en de soldaten van het 10e bataljon op het noordelijke deel. De parachutisten werden tijdens hun sprong en na hun landing beschoten door de Duitsers en Nederlandse SS’ers. Ondanks het luchtafweer en de problemen bij het afspringen kwam 90 procent van de parachutisten binnen de geplande zone terecht.
Aan beide zijde zijn veel doden en gewonden gevallen tijdens de slag om de Ginkelse heide. Het exact aantal slachtoffers is niet bekend. Het is zeker dat er aan de Britse kant meer dan 200 man aan doden, gewonden en vermisten waren. Aan de Duitse zijde waren dit er naar schatting 120. De overlevenden aan de Britse zijde trokken volgens plan richting Arnhem om daar de Slag om de Rijnbrug te voeren, onderdeel van de Slag om Arnhem.
Beschrijving monument
bewerkenHet monument illustreert de luchtlandingen op de Ginkelse Heide tijdens Operatie Market Garden in 1944. Het kunstwerk is geplaatst in 2019 ter gelegenheid van de 75e herdenking van Airborne in 1944.
Het landmark bestaat uit zes meter hoge stalen vensters waarin te zien is dat de parachutisten worden gedropt. De soldaat op het middenpaneel is op ware grootte, daarachter zie je meerdere soldaten landen. Op de panelen rondom het monument staat informatie over de Operatie Market Garden.
Het monument werd op woensdag 18 september 2019 om 15.09 uur onthult bij de schaapskooi op de Ginkelse heide door veteraan John Jeffries en een lid van het Kindercollege van de gemeente Ede. Het landmark is het startpunt van verschillende routes langs bijzondere plekken uit de Tweede Wereldoorlog in de omgeving.
Ontwerper
bewerkenHet kunstwerk is ontworpen door kunstenares Karin Colen. Op haar ontwerp werd door vijfduizend stemmers gekozen uit zeventien andere voorstellen voor een monument. Karin Colen ging zelf naar de heide om zich te laten inspireren. Het viel haar op dat er een ontzettende rust en stilte heerst. Zo kreeg zij het idee om vanuit die plek 'ramen' te maken waardoor je naar het verleden kan kijken. De uitvoering is gedaan door:
- Staal: Smolenaers Constructie & Plaatwerk
- Beton: Thijssen - Den Brok
- Fotopanelen: Chromio
- Grondwerk: Gebra Infra
Externe links
bewerkenBronnen
bewerken- Verhoef, C.E.H.J. (2012): De slag om de Ginkelse heide: 17 en 18 september 1944. Uitgeverij Aspekt.
Categorie:Tweede Wereldoorlog-monument
Categorie:Tweede Wereldoorlog-monument in Nederland
Categorie:Operatie Market Garden
Categorie:Oorlogsmonument in Ede
Categorie:Tweede Wereldoorlog in Ede