Gebruiker:JLensen/Opzetje

Wat beginnetjes van verschillende artikelen. Nog niet af, dus geen reden om ze al op de juiste plaats te zetten.

Bèta (financieel)

In een financiële context staat de bèta voor de mate van volatiliteit (beweeglijkheid) van het rendement van een bepaald financieel instrument ten opzichte van het rendement de rest van de markt. De bèta geeft het risico van een financieel instrument aan. De bèta wordt vaak aangeduid met de Griekse letter β.
Een verandering van de markt leidt tot een evenhoge verandering bij een aandeel met een bèta van 1. Als de totale markt 10% stijgt, zou dat moeten leiden tot een stijging van 10% van de waarde van dat aandeel. Een aandeel met een bèta van 1,5 zal in dit geval met 15% stijgen. In het algemeen geldt:

het rendement van aandelen met β > 1 stijgt (daalt) méér dan de stijging (daling) van de markt;
het rendement van aandelen met β < 1 stijgt (daalt) minder dan de stijging (daling) van de markt;
het rendement van aandelen met β = 1 stijgt (daalt) evenveel als de markt;
het rendement van aandelen met β < 0 daalt (stijgt) wanneer het rendement van de markt stijgt (daalt);
het rendement van aandelen met β = 0 is niet afhankelijk van de markt. Een effect met een bèta van 0 is risicovrij.

Definitie

Hierboven staat dat de bèta de mate van volatiliteit van het rendement van een effect aangeeft ten opzichte van de totale markt. Met de bèta kan echter ook aangegeven worden de volatiliteit van: een effect t.o.v. een portfolio; een portfolio t.o.v. de markt; portfolio 1 t.o.v. portfolio 2 (waarbij portfolio 1 een deel is van portfolio 2).
$\beta _{i}={\frac {\mathrm {Cov} (r_{i},r_{p})}{\mathrm {Var} (r_{p})}}$ , waarbij $\beta _{i}$ de bèta van een effect aangeeft, $r_{i}$ het gemiddelde rendement van dat effect, en $r_{p}$ het gemiddelde rendement van het portfolio. Wanneer de portfolio de marktportfolio moet voorstellen, wordt $r_{m}$ gebruikt in plaats van $r_{p}$ .
De covariantie van het rendement van een effect en het portfolio wordt gedeeld door de variantie van het portfolio.

Voor het berekenen van de bèta van een effect wordt altijd historische data gebruikt, vaak op week- maand- of jaarbasis. Omdat dit momentopnames zijn, is de berekende bèta slechts een benadering. Daarnaast zegt data uit het verleden niets over de toekomst van het effect, ook daarom is de berekende bèta slechts een benadering.

Portfolio

Een portfolio of portefeuille is de benaming voor een geheel van aandelen en andere effecten. Beleggers houden vaak een portfolio van verschillende aandelen aan, om zo het risico op koersverlies te beperken. Naast de bèta van een enkel aandeel kan ook de bèta van een portfolio berekend worden.

Marktportfolio

De financiële markt is de totale waarde van alle activa. Het marktportfolio is een portfolio met een belang in ieder actief, evengroot als zijn belang in de totale markt. De bèta van het marktportfolio is per definitie gelijk aan 1 (β = 1), omdat de volatiliteit van het marktportfolio altijd gelijk is aan zijn eigen volatiliteit.

De totale financiële markt is echter niet gemakkelijk te bepalen. Veel activa worden niet vrij verhandeld, zoals onroerend goed en privéondernemingen, en de waarde daarvan is niet goed vast te stellen. De omvang en het rendement van de totale markt zijn echter van belang bij het bepalen van de bèta van een aandeel of portfolio.
Om dit probleem te omzeilen wordt vaak een proxy gebruikt, een portfolio dat dat de markt goed benadert. Vaak wordt daar een index voor gebruikt, zoals de AEX. Een veelgebruikte proxy is de Standard & Poor's 500, een verzameling van de 500 grootste Amerikaanse bedrijven. Hoewel dit een redelijke afspiegeling geeft van de totale markt, moet men voorzichtig zijn met het gebruiken van deze proxy. Belangrijke delen van de markt, waaronder Japanse en Europese aandelenmarkten en de onroerend goedmarkt, worden hier buiten beschouwing gelaten.

Gebruik

De bèta wordt vooral gebruikt in de moderne portefeuille theorie (of modern portfolio theory) en in het capital asset pricing model. Volledige beschrijvingen van deze theorieën staan op de betreffende pagina's, hier wordt volstaan met de uitleg van de bèta.