Gebruiker:Felix2036/Kwaliteitssysteem voor Wikipedia

Inleiding

N.B.: In dit stuk zal ik de afkorting WP gebruiken voor “Wikipedia”.

Onvrede met de huidige wijze waarop wordt omgegaan met de kwaliteit van (nieuwe) artikelen is aanleiding voor dit stuk. Er zijn een aantal middelen (“tools”) ter beschikking om kwalitatief ondermaatse artikelen te verbeteren of te nomineren voor verwijdering. Ik vind dat deze middelen en de daarbij gekozen methodiek tekort schieten. Er is sprake van ad-hoc nomineren van artikelen en een ongecoördineerd gebruik van sjablonen.

Het begrip “kwaliteit” zelf is een heet hangijzer op zichzelf en opent weer hele nieuwe mogelijkheden voor discussies. Dit stuk gaat daarom niet in op de definitie van het begrip “kwaliteit” maar zal iets proberen te zeggen over de handhaving van en controle op kwaliteit zoals dat in algemene zin wordt gezien en gedaan op WP.

Feitelijk zijn er momenteel twee mogelijkheden op WP om om te gaan met ondermaatse artikelen:

een artikel wordt binnen nul en twee weken verwijderd omdat het niet goed genoeg is.
geconstateerd wordt dat een artikel nog niet voldoet aan de richtlijnen. Het artikel krijgt een sjabloon opgeplakt en komt voor onbepaalde tijd in een lijst te staan.

Ik betoog dat dit een erg zwart-witte visie is, het is een beetje alles-of-niets. Er zijn meer “smaken” in mijn ogen: artikelen die net goed genoeg zijn en daarom een plek verdienen op WP, maar waar wel nog het een en ander aan moet worden verbeterd. Dit kunnen verbeteringen zijn in het kader van inhoudelijkheid, opmaak of standaardisering. Dat laatste is bijvoorbeeld van belang bij artikelen binnen een bepaald thema. Bijvoorbeeld: voor een artikel over een speelfilm zijn bepaalde navigatiesjablonen beschikbaar die de filmpagina’s thematisch aan elkaar linken. Dergelijke artikelen vormen de zwijgende meerderheid van de artikelen op WP: het grijze middengebied.

Dagelijks wordt veel informatie geüpload naar WP. Dat zijn veel kwalitatief goede teksten, maar er is ook veel slechts bij. In oplopende schaal van kwaliteit:

Vandalisme (nonsens, kwetsende teksten)
Reclame
Teksten waar auteursrechten op berusten
Inhoudelijk onjuiste artikelen
Onvolledige artikelen
Beginnetjes
Teksten met geen of beperkte layout (platte tekst)
Niet-gecategoriseerde artikelen
Artikelen die niet voldoen aan bepaalde standaardiseringen zoals die zijn afgesproken binnen Wikipedia.

Beschikbare middelen

Bij het controleren van nieuwe artikelen zijn er momenteel een paar middelen die je kunt inzetten tegen kwalitatief ondermaats werk. Het gaat om de volgende sjablonen:

Het {wikify}-sjabloon.
Het {beg}-sjabloon voor erg korte, onaffe artikelen.
Sjablonen als {nuweg}, {weg}, {wiu} en de rest van dat rijtje. Artikelen met dit sjabloon komen op de verwijderlijst en worden na 2 weken ook daadwerkelijk verwijderd als er niks mee is gebeurd. Artikelen met {nuweg} worden onmiddellijk verwijderd.

Daarnaast zijn er nog andere mogelijkheden zoals sjablonen die aangeven dat de neutraliteit wordt betwist of dat een artikel onvolledig is. Het wiu2-sjabloon is er zo een. Deze sjablonen kennen geen deadline.

Voor het overige wordt vertrouwd op het zelfreinigend vermogen van WP. Men surft langs pagina’s en verbetert de zaken die onvolledig of niet-kloppend zijn.

Dit is de omvang van de kwaliteitsbeheersing op WP.

Nadelen huidige sjablonen

Samengevat zijn er twee soorten sjablonen: sjablonen met deadline en sjablonen zonder deadline.

Na lang discussiëren is het {wikify}-sjabloon ingevoerd om aan te geven dat het artikel nog niet voldoet aan richtlijnen qua opmaak etc. Het sjabloon zet de pagina in de categorie “Te Wikificeren”. Het grote nadeel is: slechts weinigen kijken naar die pagina’s om. Er is geen deadline. Artikelen met dit sjabloon blijven tot in lengte van dagen in deze categorie (door velen beschouwd als een “verdomhoekje”) staan. Voor het {beg}-sjabloon geldt hetzelfde als voor het {wikify}-sjabloon met dit verschil dat je er nog een categorie of portaal aan kunt meegeven. Het eerder genoemde “verdomhoekje” blijft daarmee bestaan, maar dan uitgesplitst in meerdere categorieën. Beide sjablonen zorgen ervoor dat de pagina zonder deadline terecht komt in een eigen categorie, met de hoop dat langssurfende gebruikers hun tanden gaan zetten in deze ruwe diamanten.

Aan de andere kant zijn er de Verwijderlijst-sjablonen die op straffe van verwijdering gebruikers het mes op de keel zetten om binnen 2 weken met verbeteringen te komen – anders volgt onherroepelijke verwijdering van het artikel. Het is mogelijk vóór of tegen verwijdering te stemmen op de Verwijderlijst, maar dat is een weinig toegankelijke optie.

Nadelen huidige werkwijze

De Verwijderlijst-sjablonen zijn prima voor de vandalen en de tekstdumpers, maar in mijn ogen zijn er zijn meer smaken. Je gaat voorbij aan artikelen van een gemiddeld goed niveau. Artikelen die zich ergens begeven in het grote schemergebied tussen "werk in uitvoering" en "uitstekend, af".

Hoe zit het met standaardisatie en herkenbaarheid van pagina's binnen één onderwerp? M.a.w. pagina's die verder inhoudelijk prima zijn, en qua layout voldoen aan de WP-richtlijnen, maar die je zou kunnen inpassen in een groter, thematisch verband qua lay-out en indeling. Dat is het grote grijze middengebied van “kwaliteit”. Dat middengebied heeft (nog) geen plek binnen de huidige werkwijze van WP.

Er zijn wel portalen en projecten uitgevonden binnen WP. Portalen rangschikken artikelen binnen één thematisch geheel, projecten hebben tot doel om met meerdere gebruikers te werken aan één doel – bijvoorbeeld kwaliteitsverbetering van bestaande artikelen. Door de democratische structuur van WP hebben portalen geen mandaat. Hun status is er eentje van “leuk, we doen mee”, maar dat is verder niet geformaliseerd binnen WP. Dat is niet erg, zo werkt WP. Iedereen mag meedoen, niemand is de baas, niemand heeft het wiel uitgevonden. Echter, wil een project zich structureel buigen over kwaliteitsverbetering van bestaande artikelen dan dienen daarvoor middelen beschikbaar te zijn.

Een ander nadeel is dat iedereen zijn eigen expertise heeft. Stel nu dat ik specialist ben in hifi-apparatuur en ik wil een bijdrage leveren aan WP. Waar vind ik een lijst met hifi-apparatuur gerelateerde artikelen die verbetering behoeven? Die bestaat niet. Hooguit in de vorm van handgemaakte lijsten (zie volgende paragraaf), maar die kennen weer hun eigen problemen.

Huidige middelen

Handgemaakte verbeterlijsten

Het is mogelijk een om in een correcte naamruimte een (tijdelijke) lijst aan te maken met “Artikelen die beter kunnen”, bijvoorbeeld per thema. Te verbeteren pagina’s worden handmatig in deze lijst gezet, en er weer afgehaald zodra de verbeteringen zijn aangebracht. Dit is een arbeidsintensieve klus en de actualiteit van zulke lijsten is volledig afhankelijk van de tijd die er in wordt gestopt. De lijsten moeten structureel worden bijgehouden, en dat is begrijpelijkerwijs een impopulair klusje onder gebruikers.

Het wiu2-sjabloon

Zelf te plakken op een artikel waar je nog mee bezig bent. Houdbaarheid: één dag. Niet te gebruiken wanneer je langs een ‘’ander’’ artikel komt waarvan je constateert dat het voor verbetering vatbaar is.

Overige zelfbouwsjablonen

Het is mogelijk zelf (project-gerelateerde) sjablonen aan te maken en deze als een reminder of trigger op pagina’s te plaatsen waarvan projectmedewerkers vinden dat ze (nog) niet binnen de in het project gestelde standaardisering passen. Het sjabloon zet de pagina automatisch in een “verbeter-categorie”, waarmee deze pagina’s snel toegankelijk zijn voor gebruikers die pagina’s willen verbeteren. Dit soort sjablonen worden echter over het algemeen afgekeurd. De heersende opinie is dat ze de pagina’s ontsieren, dat ze niet conform WP-regelgeving zijn en dat de bestaande wiu-sjablonen voldoen.

Naar een oplossing

Verschillende oplossingen zijn bedacht voor dit "probleem".

Afschaffen sjablonen

De gedachtengang is: als je iets te verbeteren ziet, steek de handen uit de mouwen. Of benader een medegebruiker met verstand van zaken, als het om een onderwerp gaat waar je zelf weinig verstand van hebt. Sjablonen zijn daarom onnodig en ontsierend.

Voor - Het is zuiver en recht in de leer. Veel pagina-clutter wordt voorkomen, sjablonen worden gebruikt waar ze voor zijn bedoeld: standaardisatie en navigatie.

Tegen - Het gaat voorbij aan het grote aantal te verbeteren pagina's. Je ziet nauwelijks door de bomen het bos, als je zin hebt om iets te gaan verbeteren moet je maar toevallig net iets tegenkomen waar dat bij kan.

Langzame verwijderlijst

Een niet-bestaande optie maar wel eentje waar af en toe over wordt gesproken in de Kroeg is de “Langzame Verwijderlijst”. Je kunt denken aan een situatie waarin de 2-weken-deadline wordt opgerekt.

Voor - Dit doet recht aan de middenmoot-pagina's. Meer tijd betekent dat de deadline je niet in de nek loopt te hijgen. Meer mensen kunnen naar het artikel kijken en verbeteringen aandragen.

Tegen - Het is meer van hetzelfde: een ad-hoc oplossing. Of het nu twee weken of vier weken is, het stuk komt nog steeds op een Verwijderlijst, en dat is nou juist hetgene wat je soms niet wilt. Bovendien blijft het onoverzichtelijk qua categorisering.

Een "Categorie:te verbeteren xxx"

Wat nu soms ook al wordt gedaan is dat artikelen waarvan wordt geconstateerd dat ze zich in het eerder genoemde schemergebied bevinden, in een verbeter-categorie per onderwerp/thema wordt geplaatst.

Voor - Het beste van twee werelden: het artikel wordt niet meer ontsiert door sjablonen, en de te verbeteren artikelen komen netjes bij elkaar in een eigen categorie te staan. Door te browsen door die categorie kan iemand met de relevante expertise gericht aan de slag gaan met artikelen verbeteren.

Tegen - Arbeidsintensief, je moet die categorie weer handmatig toevoegen. Én weer verwijderen als je klaar bent met verbeteren. Daarnaast is er geen structuur in de beheersing, je moet maar net tegen zo'n pagina aan lopen.