Gebruiker:Edoderoo/transportencyclopedie

De toestemming voor dit werk, of een eerdere versie hiervan, is gearchiveerd in het VRTS-systeem van Wikimedia (onder ticket-nummer 2017012810005767). Neem alstublieft contact op met een gebruiker met toegang als u de toestemming bevestigd wilt zien.

Zie OTRS#2017012810005767 voor de vrijgave van onderstaande tekst. Waar nodig kan dit in Wikipedia worden toegevoegd/gebruikt....

Oorspronkelijk uitgebracht onder de titel Handboek voor transporterend Nederland

  A · B · C · D · E · F · G · H · I · J · K · L · M · N · O · P · Q · R · S · T · U · V · W · X · Y · Z  

A

AANSPRAKELIJKHEIDSVERZEKERING

Verzekering tot risicodekking, voortvloeiend uit een wettelijke dan wel contractuele aansprakelijkheid. De wettelijke aansprakelijkheid ontstaat uitsluitend door een onrechtmatige daad, zonder dat van relatie tussen partijen sprake was. De contractuele aansprakelijkheid ontstaat door een onrechtmatige daad, terwijl wel van een relatie tussen partijen sprake was. In het laatste geval is er dus sprake van een wanprestatie. Slechts in bepaalde gevallen kan de contractuele aansprakelijkheid worden verzekerd.

ABANDONNEMENT

Recht van afstand aan de verzekeraar door degene die goederen, dan wel schip, verzekerde tegen uitkering van de verzekerde som.

ABC-ANALYSE

Het indelen van een artikelenbestand in een aantal groepen op basis van bepaalde vooraf gestelde voorwaarden. De meest toegepaste analyse is die waarbij het artikelenbestand in drie groepen wordt ingedeeld op basis van de omzet (in geld of aantallen). Hierdoor ontstaan: A-artikelen: artikelen met een groot aandeel in de omzet B-artikelen: middengroep; C-artikelen: artikelen die een klein aandeel in de omzet vormen.

ACCREDITIEFVERZEKERING

Met deze vorm van kredietverzekering kan een importeur zich verzekeren tegen het financieel nadeel dat hij loopt als een door hem in het buitenland geopend en overgemaakt accreditief niet door de exporteur aldaar wordt opgenomen. Het terug verkrijgen van deze gelden kan dan moeilijk, ofwel in het geheel niet, mogelijk blijken als gevolg van deviezentekorten, natuurrampen, politieke acties en dergelijke.

ACCIJNSGOEDERENPLAATS

Onder een accijnsgoederenplaats wordt verstaan een bergplaats waar onveraccijnsde - de accijns is nog niet betaald - goederen kunnen worden opgeslagen.

ACTUAL TOTAL LOSS - ATL

Deze term uit het Engelse zeeverzekeringsrecht is te vertalen als werkelijk totaal verlies. Er is sprake van ATL als schip of goederen geheel teniet zijn gegaan, of als de zaak dusdanig is beschadigd, dat het niet meer herkenbaar is als een zaak van de verzekerde soort. De derde situatie van ATL is die waarin de verzekerde de macht over de zaak onherroepelijk heeft verloren.

ADRES COMMISSIE

Een feitelijke korting op de vrachtprijs, zonder directe tegenprestatie van belanghebbende. In sommige bevrachtingscontracten wordt het percentage adrescommissie vermeld dat aan bevrachters of ontvangers is verschuldigd.

ADRESGELD

Remboursbedrag op vervoeradres.

DOCUMENTAIR KREDIET

Bericht van een bank aan de begunstigde van een documentair krediet, waarin hij ervan in kennis wordt gesteld, dat (door een andere bank) een documentair krediet te zijnen gunste is geopend.

AF ... (BEPAALDE PLAATS)

Leveringscondities, waarin wordt bepaald dat de koper de goederen, gereed voor transport, in ontvangst kan nemen op een bepaalde plaats (entrepot; fabriek; magazijn enz.). De verdere vervoerkosten zijn dus voor rekening van de koper. Bij importgoederen houdt de conditie 'af .. .' naast de kosten van emballage, wegen en merken ook het betalen van invoerrechten in. Alleen aan te bevelen wanneer de koper ook de exportformaliteiten van de in te voeren goederen kan vervullen.

AFLAADCONTRACT

Een transportverzekering waaronder bepaalde goederen met een bepaald vervoermiddel over een bepaald traject vervoerd, zijn gedekt. De verzekerde kan hierbij volstaan met vermelding van alle zendingen die onder het aflaadcontract vallen (met routeomschrijving en waarde) in een register en periodieke toezending aan de verzekeraar van deze registratie, die dan de verschuldigde premie berekent. Dit systeem houdt een duidelijke beperking van administratie in en wordt bij de zeeverzekering veelvuldig toegepast. Het aflaadcontract wordt ook afschrijfpolis genoemd.

AFVAARTLIJST

Periodieke publicatie ter informatie van de verschepers, betreffende verschepingsmogelijkheden onder vermelding van naam, start-, aanloop- en bestemmingshaven, data, naam en adres van agenten, bevrachters, rederijen en in sommige gevallen passagiers- en vervoersaccommodatie. De publicatie geschiedt als bericht dan wel als advertentie in dag- en vakbladen en wordt verzorgd door rederij, cargadoor, scheepvaartblad, havenbedrijf etc.

AGVS

AUTOMATIC GUIDED VEHICLE SYSTEM.

AIRWAYBILL

LUCHTVRACHTBRIEF.

ALLRISK

Letterlijk: alle risico's, doch in verzekeringszin niet steeds alles omvattend. Met name is de interpretatie bij motorvoertuigen, zee­ vervoer, reisbagage etc. nogal

uiteenlopend en is overleg met de verzekeraar van groot belang over welke risico's wel en niet gedekt zijn.

ALL TOLD

Het totale laadvermogen van een schip, vermeerderd met brandstof, water, proviand, uitrusting en reserveonderdelen. Om de lading die het schip kan vervoeren te

berekenen, dient dus het totale laadvermogen met deze (variabele) extra's te worden verminderd.

ARAMIDE KOELCONTAINER

Lichtgewicht koelcontainer bestemd voor het wegvervoer, rail­ vervoer, watervervoer of intermodaal vervoer, en bestaande uit een koelcontainer met aramide wanden, met

een lengte van ten minste 6 meter en een dikte van het isolatiemateriaal van ten minste 42 millimeter.

ARBEIDSTIJDENWET

De wet geldt voor alle sectoren voor het vervoer en heeft ten doel de tijd die bestuurders achter het stuur doorbrengen dusdanig te beperken dat geen gevaar voor verkeer en/of veiligheid ontstaat door oververmoeidheid.

ARBITRAGE

Beslechting van een geschil door één of meer arbiters (scheids­ lieden). Dit geschiedt met uitsluiting van de gewone rechter. Arbitrage geschiedt naar 'regelen des rechts' of 'als goede mannen naar redelijkheid en billijkheid', al naar gelang de partijen vóóraf overeenkomen. Een arbitraal vonnis kan door de rechter worden bekrachtigd en

kan dan op dezelfde wijze als een rechterlijk vonnis ten uitvoer worden gelegd.

ASA

American Standards Association. Amerikaans instituut voor normalisatie.

ASSURANTIECERTIFICAAT

Schriftelijke verklaring van assuradeur of assurantiemakelaar, waarin wordt bevestigd, dat de omschreven zaak volgens een contractpolis is verzekerd. Het originele certificaat wordt met de goederen verzonden. Vaak worden blanco certificaten aan de verzekeringnemer ter beschikking gesteld en dient deze voor aanvang van het transport een doorslag aan de assuradeur of makelaar te retourneren ter verrekening van de premie. Het certificaat vermeldt ook waar de ontvanger van de goederen een eventuele schade ter vaststelling van de omvang van de schade kan aanbieden.

ATA-CARNET

Bij douaneformaliteiten dient het ATA-Carnet voor de tijdelijke invoer van goederen.

ATB-VERVOER

Arbeidstijdenbesluit vervoer: regelt voor Nederland de rij- en rust­ tijden in het beroepsvervoer.

AUTOMATED GUIDED VEHICLE SYSTEM - AGVS

Systeem bestaand uit een aantal onbemande voertuigen die wat betreft routemogelijkheden gebonden zijn aan het vooraf bepaalde rail- of inductienetwerk en die

bestuurd worden door een computer.

AUTOMATISCHE VOORTSTUWINGSREGELING

Een regeling bestemd voor het automatisch regelen van de brandstoftoevoer van motoren ten behoeve van een efficiënt energiegebruik bij de scheepvaart en bestaande

uit: een brandstofmeetsysteem, een plaatsbepalingssysteem, een regeleenheid voor brandstoftoevoer, een informatie verwerkende eenheid en software voor zover deze betrekking heeft op bovenstaande brandstoftoevoerregeling.

AVAL

Ook wel wisselborgtocht genoemd. Ondertekende borgverklaring 'Goed voor aval voor betrokkene' op een wisselbrief, waarmede de avalistJwisselborg verklaart in te staan voor betaling van de wissel.

AVERIJGROSSE

Schade of verlies ten gevolge van pogingen om schip of lading te redden. Deze schade komt voor rekening van de eigenaar van het schip, de eigenaar van de lading en de rechthebbende op de vracht. Van averijgrosse is slechts dan sprake wanneer: de schade een gevolg is van dreigend gevaar; opzettelijk is veroorzaakt tot behoud van het schip, vracht en lading en de actie resultaat heeft gehad.

AVERIJ PARTICULIER

Alle schade die niet gezamenlijk wordt gedragen door de eigenaar van het schip, de eigenaar van de lading en de rechthebbende op de vracht oftewel de averij grosse,

valt onder de averij particulier. In verzekeringstechnische zin is het begrip schade, ruimer dan het begrip averij particulier.

B

BAK

Een van de drie vaste opbouwen op kuildekschepen. Voordelen van deze constructie zijn: groter drijfvermogen; werking als golfbreker; laadruimte voor scheepsuitrusting

of bijzondere lading (onder de bak). De bak speelt een rol bij het vaststellen van de maximumdiepgang.

BALLAST

Verzwaring van een niet geladen schip ter bevordering van de stabiliteit. Om het betreffende schip voldoende stabiliteit te geven en de schroef onder het wateroppervlak te houden, wordt meestal de benodigde hoeveelheid zand als ballast op het dek geladen en zo mogelijk voor de aankomst overboord gezet. In verband met de bestuurbaarheid is het gewenst de ballast dusdanig te stuwen, dat het schip achter een grotere diepgang heeft dan voor (stuurlast). Ligt het schip vóór dieper dan spreekt men van koplast. Is de diepgang voor en achter hetzelfde dan spreekt men van gelijklastige ligging.

BARCODE

Een code in de vorm van een aantal van elkaar in dikte verschil­ lende streepjes. Wordt ook wel streepjescode genoemd en kan zowel alfanumerieke als numerieke

informatie bevatten.

BARCODELEZER

Optisch apparaat dat de barcode kan lezen en deze kan omzetten in een voor de computer bruikbare code.

BAREBOATCHARTER

Is een vorm van bootverhuur door de reder waarbij het schip zonder bemanning aan de bevrachter ter beschikking wordt gesteld tegen een vast tarief per ton draagvermogen per kalendermaand. Het draagvermogen wordt op basis van de zomerdiepgang berekent. De huur is bij vooruitbetaling verschuldigd. Naast de verplichting om het schip in behoorlijke staat van onderhoud te houden, betaalt de charteraar de volledige exploitatie (soms met uitzondering van de assurantie). Deze heeft dan ook de volledige controle over het schip en treedt dus in feite als reder op. De verhuurder dient de afschrijving uit de huurpenningen te financieren. In de praktijk is deze bareboatcharter weinig populair. Alleen wanneer bijvoorbeeld de zelfbouw op investeringsproblemen stuit, kan op deze wijze een tonnagetekort tijdelijk worden opgevangen. De verhuurder loopt in feite met deze bareboatcharter vrij grote risico's en dient wel vertrouwen te hebben in de zorg van de huurder voor zijn eigendom.

BARREL

Vat of ton. Inhoudsmaat van circa 160 liter.

BATCH

Een bepaalde hoeveelheid artikelen die als een eenheid wordt beschouwd.

BATCHPRODUCTIE

Wijze van produceren waarbij de producten in groepen van gelijke grootte worden geproduceerd.

BAUMÉ

Gradenvermelding bij soortelijke gewichten van vloeistoffen. Afgekort tot graden Be.

BEARSHIPCHARTER

Beschikbaarstelling van laadruimte van een schip voor een bepaalde tijd, tegen een bepaalde som, waarbij alle kosten voor rekening van de charteraar komen.

BEREDDINGSKOSTEN

Volgens de wet heeft een verzekerde de plicht om alles te onder­ nemen om een optredende schade te beperken en om verdere schade te voorkomen. De kosten die verzekerde hiervoor maakt zijn bereddingskosten. Verzekeraars vergoeden deze kosten - ook als ze geen resultaat hebben gehad - tot een bepaald maximum boven de verzekerde som.

BEROEPSVERVOER

Vervoer van personen en/of goederen krachtens overeenkomst met derden hetzij met eigen hetzij met gehuurde vervoermiddelen. Naast dit beroepsvervoer bestaat het eigen vervoer. Het beroepsgoederen­ vervoer valt in Nederland onder wettelijke voorschriften zoals: Wet personenvervoer; Wet goederenvervoer over de weg Wet goederenvervoer binnenscheepvaart Spoorwegwet Luchtvaartwet. Het grensoverschrijdend vervoer is afzonderlijk geregeld in de Wet goederenvervoer over de weg.

BESCHADIGDHEID

Term in het verzekeringsrecht waarmede de kwaliteitsvermindering wordt aangeduid. In de transportverzekering houdt 'vrij van beschadigdheid' in dat de schade niet kan worden geclaimd wanneer de goederen beschadigd op de plaats van bestemming aankomen.

BESTELTIJDSTIP

Tijdstip waarop een bestelling geplaatst, dan wel een productieorder vrijgegeven wordt. Dit kan op variabele tijdstippen zijn, bijvoorbeeld zodra de voorraad onder een minimum hoeveelheid zakt. Het kan ook op vaste bestelmomenten zijn. Dan wordt bij voorbeeld een keer per tijdsperiode bekeken of er besteld moet worden.

BESTELWAGEN

Motorvoertuig voornamelijk ingericht voor het vervoer van goederen met een toegestane maximum massa van 3500 kg, dat wil zeggen dat het ledig gewicht plus het laadvermogen genoemd gewicht niet te boven mag gaan. Er bestaan vele typen van bestelwagens. De bestelwagens vallen onder de wettelijke bepalingen van de RDW. Er kan een rij vergunning van de Rijksverkeersinspectie noodzakelijk zijn.

BESTURINGSCONCEPTEN

Een aantal ideeën, denkrichtingen ter ondersteuning van de te volgen bedrijfsfilosofie. Voorbeelden zijn MRP, JIT en OPT.

BESTURINGSSYSTEEM

Systeem om te bepalen, wanneer er welke producten geproduceerd moeten worden. Hierbij worden vier systemen onderscheiden: Voorraad gestuurd: er wordt geproduceerd wanneer de voorraad een van tevoren bepaalde minimumhoeveelheid heeft bereikt. Order gestuurd: er wordt pas geproduceerd wanneer een order van een klant binnengekomen is. Programma gestuurd: de geschatte jaarproductie wordt gelijkmatig over het jaar verdeeld. Project gestuurd: systematiek om eenmalige projecten aan te sturen, waarbij de nadruk ligt op tijdsbewaking en coördinatie van de vele activiteiten.

BEURSCONDITIES

De voorwaarden die bij koop en verkoop van goederen op de beurs gelden en die voor verschillende grondstoffen en artikelen afzonderlijk geregeld zijn.

BEURSPOLIS

Standaardcontract voor transport- en brandverzekering waarbij meerdere verzekeraars het doorgaans grote risico gezamenlijk dekken.

BEVRACHTEN

In de binnenvaart wordt hieronder zowel het laden van een schip verstaan als het sluiten van een overeenkomst voor goederenvervoer tegen betaling. In bevrachten wordt onderscheid gemaakt tussen de tijdbevrachting, de reisbevrachting en de bevrachting voor liggen en/of varen.

BEVRACHTER

Degene die goederen voor vervoer aanbiedt. Dit kan zowel de eigenaar als een tussenpersoon zijn; die vervult dus de functie van makelaar in vrachten.

BEVRACHTINGSCOMMISSARIS

Ambtenaar in dienst van het Ministerie van Verkeer en Waterstaat, belast met de uitvoering van en de controle op de evenredige vrachtverdeling (binnenscheepvaart). De benoeming geschiedt volgens het Binnen­ scheepvaartbesluit onder de titel: Rijksinspecteur van het Verkeer.

BEVRACHTINGSKANTOOR

Vestiging waar de bevrachter zijn functie als makelaar in vrachten uitoefent. Zowel de vervoerders als degenen die goederen voor· vervoer te water aanbieden, kunnen zich hiertoe wenden.

BEVRACHTINGSVOORWAARDEN

Voorwaarden onder welke de vervoerder te water zich verbindt goederen te ontvangen, te vervoeren en af te leveren. De volgende bevrachtingsorganisaties hebben de bij de KvK in Amsterdam, Rotterdam en Groningen gedeponeerde voorwaarden aanvaard:

EVOFENEDEX

Ondernemersorganisatie voor Logistiek en Transport Vereniging Centraal Bureau voor de Rijn- en Binnenvaart In de grensoverschrijdende vaart kan van deze voorwaarden worden afgeweken.

BINNENSCHEEPVAART

Scheepvaart in de binnenwateren met daarvoor bestemde vaartuigen. Men onderscheidt hierin de vaart over het gehele land en de regionale vaart voor bepaalde provincies of gebieden. Gaan de schepen over de grens dan is er sprake van internationale vaart. De totale binnenscheepvaart is te verdelen in de volgende groepen: binnenlandse en internationale beurtvaart binnenlandse en internationale wilde vaart binnenlandse en internationale tankvaart campagnevaart bijzonder vervoer binnenlandse en internationale sleepvaart havensleepvaart lijnsleepvaart personenvaart pleziervaart

BLUEPETER

Blauwe vlag met wit kwadraat welke wordt gehesen bij vertrek van het schip.

BORDEREL

Verzamellijst van goederen, stukken, kwitanties, etc. met gespecificeerde vermelding. Ook uittreksel van een hypotheekakte.

BOVAG

Bond Van Automobielhandelaren en Garagehouders in Nederland; een organisatie met de doelstelling de detailhandel in reparatie van motorvoertuigen te bevorderen en te beschermen. Er bestaan vier BOVAG-afdelingen: automobielen motorrijwielen landbouwmachines motorrevisie De BOVAG heeft overeenkomsten gesloten met fabrikanten, importeurs en grossiers op dit terrein. De voor naamste zijn: de Rijwiel- en Automobielindustrie (RAl) Vereniging van Autohandelaren Vulcaniseer- en Coverbedrijven (VACO) Nederlandse federatie van organisaties carrosserie en wagenbouwers en aanverwante bedrijven (FOCWA) De BOVAG heeft een groot aantal voor de leden bindende besluiten uitgegeven. Uit de BOVAG is ontstaan een Stichting Vakopleiding Automobiel- en Motorrijwielbedrijf (VAM) welke als zelfstandige stichting functioneert. Zowel de BOVAG als de VAM hebben hun eigen periodiek, de eerste op bedrijfsorganisatorisch, de tweede op technisch gebied.

BOVAGCLAUSULE

Aansprakelijkheidsbeperking van garagehouders die lid van de BOVAG zijn. Deze clausule heeft ten doel de garagehouder te beschermen tegen aansprakelijkheid voor schade ten gevolge van onrechtmatige daden van zijn personeel zoals een aanrijding van een monteur met een auto van een cliënt. Deze clausule dekt echter niet zonder meer de wanprestaties door de garage aan het voertuig. Hier is een afwijkende uitspraak van de rechter mogelijk.

BOXPALLET

Pallet met niet alleen een laadoppervlak maar ook vaste zijden.

BRANDSTOFCELSYSTEEM

Systeem bestemd voor het opwekken van elektrische energie met een vermogen van maximaal 1000 kW waarbij een gasvormige brandstof rechtstreeks wordt omgezet in elektrische energie ten behoeve van aandrijving van transportmiddelen; bestaande uit een systeem van brandstofcellen en een elektrisch aandrijfsysteem.

BROEISCHADE

Bepaald door het vochtgehalte hebben diverse goederen de eigenschap dat zij vermoedelijk door chemische reacties warmte ontwikkelen. Indien deze warmteontwikkeling bepaalde grenzen overschrijdt, treedt kwaliteitsachteruitgang van het goed op en kan er ook brand ontstaan. Broeischade wordt gerekend tot de 'eigengebrekschaden'. Bij brandverzekeringen is de brand als gevolg van broei wel, maar broei zonder brand niet verzekerd, tenzij daar een speciale regeling voor is opgenomen. Bij transportverzekeringen zijn verzekeraars soms bereid het broeirisico tegen extra premie mee te verzekeren. Bekende broeigevoelige goederen zijn hooi en steenkool.

BRUG OF TUNNELGELD

Volgens tariefverordening verschuldigde vergoeding bij het passeren van een geopende brug, af te dragen aan de brugwachter. Voor rijksbruggen geldt deze bepaling niet.

BSI

British Standards Institution. Engels instituut voor normalisatie.

C

CABOTAGE

Kustvaart, kusthandel. Toelating tot het nationaal vervoer in een EU-lidstaat waarin de vervoerder niet gevestigd is.

CAD-CID

- Als begrip in het kader van incasso betekent het 'Cash Against Documents'.

CAD

Computer Aided Design: is het geautomatiseerd ontwerpen van producten. Een krachtige computer en software stellen de ontwerper in staat driedimensionale tekeningen te rnaken. Op basis van de gemaakte ontwerpen kunnen op ieder moment gedetailleerde ontwerpen met de bijbehorende specificaties uitgedraaid worden.

CAM

Computer Aided Manufacturing is een systeem dat de gedetailleerde ontwerpen die met behulp van een CAD-systeem zijn gemaakt, omzet in instructies voor computergestuurde machines, waaronder 3D-printers, die het product daadwerkelijk maken.

CAPACITY REQUIREMENT PLANNING - CRP

CRP is de capaciteitsplanning op het niveau van MRP 1. Achterwaartse planning en oneindige' capaciteit zijn de uitgangspunten. Achterwaartse planning houdt in dat orders achterwaarts ingepland worden op basis van gereedheidsdatum. Op deze manier kan worden bepaald wanneer een bepaalde activiteit moet worden gestart. Oneindige capaciteit houdt in dat op het moment dat de beschikbare capaciteit overschreden wordt, de beschikbare capaciteit en/of het MRP I-plan moet worden aangepast.

CARGADOOR

Tussenpersoon van rederijen en schippers die in een zeehaven alle formaliteiten verzorgt bij aankomst en vertrek van zeeschepen. Dit omvat onder andere douaneformaliteiten, ligging van de schepen, bevrachtingsbemiddeling, aankoop van scheepsbehoeften en proviand. Hij treedt op als bemiddelaar soms ook als expediteur en een enkele maal als stuwadoor.

CARGALIJST

Ladinglijst en openbare kennisgeving van de goederenaankomst per zeeschip. De cargalijst geeft het aantal colli en het gewicht in tonnen aan van los gestorte ladingen. In enkele gevallen, bij de wet bepaald, is de cargalijst verplicht (ontvangers aan order).

CARNET TIR

Dit is het internationale document van het goederenvervoer over de weg (Transport International des marchandises par la Route). Het is een ladingdocument voor eenmalig gebruik, dit in tegenstelling tot het Camet de Passage (voor het voertuig) dat meerdere malen kan worden gebruikt. Het Camet TIR wordt gebruikt om het grensoponthoud tot een minimum te beperken. De grensformaliteiten worden grotendeels al afgewerkt in de kantoren van laden en lossen. Het Camet TIR bestaat uit een schutblad waarop de voornaamste transportgegevens worden vermeld alsmede uit een aantal manifesten van lading waarop de vervoerde goederen gespecificeerd vermeld staan. Op het vertrekkantoor, dus waar de goederen worden geladen, vindt verzegeling plaats door de douane. Bij de grens wordt dan volstaan met de zegelcontrole. Uiteraard geldt dit alleen voor landen aangesloten bij de Carnet TIR-conventie. Voor de voertuigen geldt dat zij in bezit dienen te zijn van een certificaat van goedkeuring, afgegeven door de Douanedienst. De Carnets TIR worden aan eigen vervoerders door de SCT Transportdiensten BV, Rijswijk verstrekt onder auspiciën van de International Road Transport Union - IRU (Genève), met goedkeuring van het Ministerie van Financiën.

CBB

College van Beroep voor het bedrijfsleven oordeelt over door natuurlijke of rechtspersonen ingesteld beroep tegen besluiten van onder meer de NIWO.

CCP

Critical Control Point, Kritisch beheerspunt, term in gebruik bij het HACCP, waarmee bedoeld wordt dat op dat punt in het geheel van processen, processtappen of procespunten een dusdanige beheersing mogelijk is dat een gevaar dat de volksgezondheid kan schaden, wordt voorkomen, geëlimineerd of verkleind of dat de mogelijkheid op gevaar wordt verkleind.

CEEL

Schriftelijke verklaring van veem of entrepot afgegeven aan toonder of houder ter bevestiging van ontvangstrecht.

CEELGEWICHT

Gewicht van goederen op de ceel aangegeven.

CESSIE

Overdracht van zaken of schuldvorderingen met alle rechten en plichten daaraan verbonden door authentieke of onderhandse akte. Een cessie moet aan de schuldenaar worden betekend of door deze worden aangenomen of erkend.

CHARTERAAR

Bevrachter van een schip of vliegtuig.

CHARTEREN

Een schip bevrachten; een schip of vliegtuig met uitrusting en bemanning huren, dan wel in gebruik nemen.

CHARTERPARTY - CIP

Schriftelijke overeenkomst tussen eigenaar en bevrachter dan wel huurder van een schip in de navolgende gevallen: reisbevrachting (volle of gedeeltelijke bevrachting) tijdbevrachting (schip en bemanning voor bepaalde termijn) bareboatcharter (schip zonder bemanning voor bepaalde termijn). Naast uniforme CJP's, erkend door de Chamber of Shipping te Londen, bestaan er onofficiële CJP's en private CJP's, deze laatste veelal in monopolieposities van de afschepers.

CHARTERVERVOER

Contractvervoer met afgehuurde vervoermiddelen.

CHARTERVLUCHT

Vorm van ongeregeld luchtverkeer waarbij de chartermaatschappij tegen vaste vergoeding een vliegtuig ter beschikking stelt. Is het een vast traject dan spreekt men van een reischarter. Wil de charteraar over een vliegtuig beschikken gedurende een bepaalde termijn dan spreekt men van een tijdcharter. De luchtvaartmaatschappijen aangesloten bij de International Air Transport Association (IATA), zijn gehouden aan een aantal bepalingen bij het afsluiten van chartercontracten. De chartervluchten zijn de laatste veeertig jaar sterk toegenomen. De meeste chartermaatschappijen zijn aangesloten bij de Fédération Internationale des Transports Airiens Privés (FITAP) te Parijs. Tegenwoordig zijn er beurzen voor het tot stand komen van charterovereenkomsten. Deze beurzen bewegen zich zowel op het terrein van personen- als van goederenvervoer.

CIM

De 'Uniforme Regelen voor het Internationaal goederenvervoer per spoor' (Règles uniformes concernant Ie control de transport international ferroviaire des marchandises - CIM) omvatten een permanent verdrag en bijlagen met daarin de voorwaarden waardoor op eenvormige wijze de overeenkomsten tot internationaal vervoer van goederen over het spoor en de daarbij te gebruiken documenten en aansprakelijkheden geregeld worden. Door deze condities is het mogelijk rechtstreeks goederen te ver voeren, met een internationale vrachtbrief, naar stations gelegen aan lijnen in landen die het CIM-verdrag ondertekend hebben, mits het station van bestemming geopend is voor de wijze van vervoer; zijnde vrachtgoed of expresgoed.

CLASSIFICATIEBUREAUS

Bureaus die officieel erkend zijn inzake vaststelling van regels voor bouwen uitrusting van zeeschepen. Dergelijke bureaus zijn: Lloyd's Register of Shipping (Londen) Bureau Veritas (Parijs) Norske Veritas (Oslo) American Bureau of Shipping (New York) Germanischer Lloyd (Berlijn) Registro Italiano (Rome) De bouw van Nederlandse zeeschepen staat tevens onder controle van de Scheepvaartinspectie, ressorterend onder het Directoraat Generaal Goederenvervoer, welke deugdelijkheidscertificaten afgeeft. De classificatiebureaus geven de zogenaamde klassencertificaten af. De bedoeling van de classificatie is primair het bevorderen van de veiligheid terwijl de hierbij vastgestelde conditie van het schip een belangrijke inlichting vormt voor de afschepers en verzekeraars.

CMR-CONDITIES

Condities opgesteld in het kader van de 'Convention relative au contrat de transport international de marchandises par route'. Voorwaarden waardoor op eenvormige wijze de overeenkomsten tot internationaal vervoer van goederen over de weg en de daarbij te gebruiken documenten en aansprakelijkheden geregeld worden. Deze condities gelden in die landen die de CMR-overeenkomst getekend hebben.

COGNOSSEMENT

Een cognossement of zeevrachtbrief is een gedagtekende schriftelijke overeenkomst waarin de vervoerder bevestigd heeft bepaalde goederen in ontvangst te hebben genomen voor vervoer naar een bepaalde bestemming en aflevering aan een bepaalde persoon. De voorwaarden van aflevering zijn hierbij vermeld. De vervoerder is voorts verplicht op het cognossement te vermelden: de merken nodig voor identificatie van de goederen; het aantal colli; de hoeveelheid of het gewicht van de goederen; de uiterlijke staat en conditie van de goederen. Verdere bepalingen zijn vermeld in het Burgerlijk Wetboek Boek 8. Het cognossement geldt als bewijsstuk zolang het tegenbewijs niet is geleverd. Men onderscheidt rectacognossementen en cognossementen aan order. Eerstgenoemde zijn niet overdraagbaar omdat ze op naam zijn uitgeschreven. De tweede soort is wel overdraagbaar. Zonder endossement (of order) kan alleen de met name genoemde ont­vanger het goed in ontvangst nemen. De cognossementen aan order zijn dus verhandelbaar, de rectacognossementen niet. Een verder onderscheid is: Shipped on board (afgifte na innemen van de lading) Received for shipment (afgifte vóór het Iaden) Direct (van laadhaven tot loshaven) Through (voor doorvoerladingen). De Engelse term voor cognossement is: Bill of Lading.

COMMUNAUTAIR VERVOER

Het vervoer binnen de EU waarbij ten minste een grensoverschrijding van het met goederen geladen voertuig plaatsvindt. Bijvoorbeeld het vanuit Nederland geregelde vervoer tussen Duitsland en Denemarken dus niet het vanuit Nederland geregelde vervoer tussen twee plaatsen binnen Duitsland.

CONSTRUCTIVE TOTAL LOSS - CTL

Deze term uit het Engelse zeeverzekeringsrecht is te vertalen als afkeuring. Er is geen sprake van Actual Total Loss. Een CTL ont­ staat, wanneer de kosten van reparatie de waarde van de zaak in herstelde staat overschrijden. Volgens het Wetboek van Koophandel wordt een schip als afgekeurd beschouwd als de reparatiekosten meer bedragen dan 3/4 van de verzekerde waarde. In tegenstelling tot abandonnement vindt er na afkeuring geen eigendomsoverdracht plaats.

CONTRACTPOLIS

Vorm van goederentransportverzekering, waarbij meerdere trans­ porten van de omschreven (soort) goederen - gedurende een bepaalde tijd, tot een bepaald maximumbedrag per gelegenheid, binnen overeengekomen gebiedsgrenzen en tegen overeengekomen premie - min of meer automatisch zijn verzekerd.

AFLAADCONTRACT, PAUSCHALPOLIS, CERTIFICAAT. CPFR

Collaborative Planning Forecasting and Replenishment; samenwerkingsverband tussen afnemer en producent waarbij zij gezamenlijk plannen en de voorraden op peil houden aan de hand van verkoopgegevens.

D

DIA Documents against acceptance. Incasso, waarbij de bank in opdracht van de verkoper documenten aanbiedt aan de koper en hem deze documenten ter beschikking stelt tegen acceptatie van een op hem getrokken wissel.

DAGVRACHT Term uit de binnenscheepvaart waarmede de vrachtprijs per dag per ton scheepsruimte of lading wordt aangeduid.

DEADWEIGHT CAPACITY Draagvermogen van een schip tot aan de grootste diepgang.

DELIVERY ORDER Volgbriefje; schriftelijk verzoek van de importeur om een bepaalde hoeveelheid goederen vermeld op een cognossement, ter beschikking te stellen aan de houder van het volgbriefje.

DERDE LANDEN Landen die niet tot de EU behoren. Hiertoe behoren onder andere de EVA-landen.

DEVIATIE Afwijking van de oorspronkelijk bedoelde reisroute. Als dit een willekeurige deviatie betreft, die plaatsvindt op last, met goedkeuring of met stilzwijgende toestemming van de verzekerde, dan eindigt de dekking van een transportverzekering automatisch op het moment dat de route daadwerkelijk wijzigt, tenzij te dien aangaande specifieke regelingen in de polis zijn opgenomen.

DIEPGANG De verticale opstand tussen de onderkant van de kiel en de waterlijn. Bij de bouw van het schip worden de diepgangsmerken op voor- en achtersteven gegraveerd en geschilderd van de zogenaamde lege lastlijn tot de geladen lijn. Soms geschiedt dit ook aan beide zijden midscheeps bij het Plimsollmerk, waardoor het mogelijk wordt de doorbuiging van het schip waar te nemen. De diepgang kan in decimeters en/of Engelse voeten worden aangegeven.

DIEPTANK Extra tanks ter verhoging van waterballastcapaciteit bij schepen. Deze tanks lopen van de topplaat van de dubbele bodem tot het onder-, boven-, of tussendek. Meestal liggen deze tanks midscheeps voor en/of achter de machinekamer. Bij de lijnschepen worden deze dieptanks ook gebruikt voor het vervoer van vloeibare lading waaronder olie.

DIRECT COLLECTION Vorm van een incasso waarbij een exporteur, gebruikmakend van door de eigen bank ter beschikking gestelde formulieren, de documenten zonder aanvankelijke tussenkomst van de eigen bank, rechtstreeks naar de buitenlandse bank stuurt. De eigen bank zorgt voor de eventueel nodige aanvullende instructies en verdere follow­up.

DISCONTEREN Het overnemen door een bank van een geaccepteerde wissel, waarbij de bank u de 'contante waarde' (of dagwaarde) van de wissel uitbetaalt. Dat wil zeggen het wisselbedrag, verminderd met een rentevergoeding (disconto) voor een periode tussen het moment van overname en het tijdstip dat de bank het wisselbedrag zal ontvangen (de vervaldag). Discontering kan geschieden 'met regres'; hetgeen inhoudt dat de bank er bij u op terugkomt als de wissel onbetaald blijft. Als de bank 'zonder regres' of 'á forfait' disconteert, ziet ze af van de mogelijkheid tot verhaal op u in geval van non-betaling. De bank zal dan vrijwel altijd vereisen, dat de wissel door een door haar acceptabel geachte bank wordt geavaleerd.

DISPACHE Averijregeling. Verdeling der averijgrosse opgemaakt door deskundigen.

DISPACHEUR Beëdigd deskundige, belast met het opmaken en verdelen van de averijgrosse.

DISTANTIEVRACHT Aangepaste vrachtprijs die wordt berekend wanneer de oorspronkelijke bestemmingsplaats wordt gewijzigd in een dichterbij of verder weg gelegen plaats. Ook wel de vrachtprijs, verschuldigd voor de transportafstand van goederen die in een noodhaven moeten worden gelost.

DISTRIBUTlON REQUIREMENT PLANNING I EN 11 - ÜRP DRP I en DRP Il zijn organisatiesystemen vergelijkbaar met MRP I en MRP Il. Het verschil is dat MRP dient voor de besturing van het productietraject en DRP voor de besturing van het distributietraject.

DOCUMENTAIR KREDIET - LETTER OF CREDIT - L/C Door een (krediet openende) bank afgegeven verbintenis, waarin deze zich jegens de in de kredietbrief genoemde begunstigde verplicht diens documenten en/of wissel(s) te accepteren c.q. te honoreren, mits deze tijdig worden aangeboden en strikt voldoen aan de in de kredietbrief omschreven voorwaarden.

DOORSTART Het voortzetten van een onderneming vanuit een situatie van surseance van betaling of faillissement.

DOORVRACHT Vrachttarief betreffende het vervoer op alle vervoermiddelen tot aan de bestemmingsplaats met inbegrip van alle verladingskosten.

DOUANEVERVOER Vervoer per schip, auto of spoor van goederen reeds gemeld bij de douane in door hen verzegelde voertuigen, naar een bestemmingsplaats waar de douaneformaliteiten en betaling van eventuele rechten zal geschieden.

DIP Documents against payment ook wel CAD, CID of Cash against documents genoemd. Incasso, waarbij de bank - in opdracht van de verkoper - documenten aanbiedt aan de koper en hem deze documenten ter beschikking stelt tegen onmiddellijke betaling.

E

ECONOMISCH EIGENDOM Alle voor- en nadelen van een zaak hebben; ook zonder er in juri­ dische zin eigenaar van te zijn.

ED - ENIG DOCUMENT Het Enig document is een aangifteformulier, dat gebruikt wordt bij de in- en uitvoer van goederen. Het formulier doet tevens dienst als douanevervoerdocument. Wordt het formulier als vervoerdocument gebruikt dan geeft de aanduiding TI aan, dat het hier goederen betreft waarop nog geen invoerrechten zijn betaald – zogenaamde derde landengoederen. Komt de aanduiding T2 voor, dan betekent dit dat de goederen zich in het vrije verkeer van de Europese Unie bevinden. Het vervoer van dergelijke goederen (communautaire goederen) naar de EVA-landen, de Canarische Eilanden, de Franse overzeese departementen, de Kanaaleilanden en de Griekse berg Athos vindt dan op een document T2 plaats. De aangever dient de aanduiding TlIT2 zelf op het aangifteformulier te vermelden.

EDI Electronic Data Interchange: de elektronische uitwisseling van gestructureerde en genormeerde gegevens tussen computers van partijen voor de aansturing en de controle van de goederenstroom. Kernpunt is dat EDI gezien dient te worden als een methode van informatie-uitwisseling. Het onderscheidt zich van bestaande methoden door de genoemde structurering en normering van gegevens. Er worden in tegenstelling tot afspraken tussen twee partijen, afspraken gemaakt op internationaal niveau tussen meerdere partijen.

EIGEN GEBREK Fout of gebrek in de aanwezige zaak zelf, dus niet ontstaan door een oorzaak van buitenaf. Ook wel 'vice propre' of 'inherent vice' genaamd. Het Wetboek van Koophandel regelt, dat 'schade uit enig gebrek, eigen gebrek of uit de aard of de natuur van de verzekerde zaak voortspruitende' buiten de verzekeringsdekking valt, tenzij er een uitdrukkelijke aantekening van mee-verzekering is geplaatst. Er zijn twee hoofdvormen van mee-verzekering: de eerste brengt alleen de gevolgen van eigen gebrek onder de dekking, dus niet de schade aan de gebrekkige zaak zelf, de tweede dekt zowel de oorzaak als het gevolg. Rot, bederf en broei zijn veelal onder eigen gebrek te scharen, al dient in voorkomende gevallen altijd te worden onderzocht, of er geen externe oorzaak - bijvoorbeeld uitvallen van de koeling - aan ten grondslag ligt.

EIGEN RISICO Vast bedrag of een bepaald percentage van de verzekerde som dat bij schade voor rekening van de verzekerde blijft. Heeft ten doel de verzekerde zelf ook belang te laten houden bij een gunstig schade­ verloop, hij draagt immers zelf mee in de schade.

EIGEN SCHULD Schade veroorzaakt door een handelen van de verzekerde zelf, betreft altijd eigen schuld. Het handelen van verzekerde behoeft daartoe niet onrechtmatig, laakbaar of verwijtbaar te zijn. Er zijn diverse gradaties van schuld. 'Opzet uit oogmerk' is de zwaarste gradatie, 'lichte schuld' de lichtste. In het Nederlandse recht wordt eigen schuld in principe als niet verzekerbaar gezien, zij het dat de rechtspraak vrij algemeen van een toch wel redelijk aan te rekenen schuld uitgaat. In aansprakelijkheidsverzekeringen is schuld juist verzekerd. Opzet wordt als onverzekerbaar aangemerkt, al dient daarbij wel het inlevingsvermogen van de betrokkene te worden bezien. Bijvoorbeeld 'opzet van kleine kinderen' is zeker verzekerbaar.

EIGEN VERVOER Vervoer van goederen uitsluitend bestemd voor of afkomstig van eigen onderneming of bedrijf. Dit vervoer is niet aan enige ver gunning gebonden. Wel dient inschrijving plaats te vinden bij de Stichting Inschrijving Eigen Vervoer. Het is eigen vervoerders verboden goederen in eigen vervoer te vervoeren die niet in overeenstemming zijn met de aard van het bedrijf. Het eigen vervoer valt onder het Arbeidstijdenbesluit vervoer.

ENDOSSEMENT Overdrachtsclausule (op wissels, cheques, cognossementen en dergelijke) die te doen gebruikelijk op de rugzijde (in het Frans 'en dos' vandaar de benaming) van het document wordt aangebracht en waarmede het recht op uitbetaling, respectievelijk uitlevering van goederen, wordt overgedragen aan de geëndosseerde (als het ware nieuwe begunstiger). Voorbeeld: 'Voor ons betaal aan de order van [geëndosseerde 1 / [Plaats, datum, ondertekening endossant]' .

ENTREPOT Goederenopslag waarbij de uiteindelijke bestemming van de goederen nog niet bekend is, terwijl deze goederen onderworpen zijn aan belasting zoals invoerrecht, omzetbelasting, accijns, landbouw­ heffing en dergelijke belastingen. De opslag geschiedt veelal voor langere tijd en heeft het voordeel dat de belastingen niet onmiddellijk behoeven te worden voldaan. Als zodanig vervullen de entrepots de functie van in andere landen voorkomende vrijhavens en vrijhavenzones waar goederen vrij kunnen worden opgeslagen. Men onderscheidt de volgende soorten: de publieke douane-entrepots type A, B en F; de particuliere douane-entrepots C, D en E alsmede de vrije entrepots en de vrije zones. Afhankelijk van het soort entrepot gelden voorschriften voor behandeling van goederen, douanetoezicht, opslagduur en zekerheidstelling. Het particuliere douane-entrepot C wordt onderverdeeld in het entrepot C-sum, C-spec en C-bac.

ERP Afkorting voor Enterprise Resource Planning. Modulair ingericht softwaresysteem dat het hele bedrijfsproces omvat; oorspronkelijk afkomstig uit de productiesfeer. De belangrijkste processen binnen een bedrijf worden constant bijgehouden en de interne gegevens geven direct informatie aan het management. Daardoor kan een organisatie mensen en middelen zo efficiënt en effectief mogelijk inzetten.

EUROVIGNET Vignet voor vrachtwagens met een toegestane maximum massa van 12 ton of meer, waarmee bewezen wordt dat de belastingen in België, Denemarken, Duitsland, Luxemburg, Nederland en Zweden op sommige voor het goederenvervoer over de weg gebruikte voertuigen en de voor het gebruik van sommige infrastructuurvoorzieningen geheven tolgelden en gebruiksrechten zijn betaald.

EVA-LANDEN Landen van de Europese Vrijhandelsassociatie. Deze landen zijn niet aangesloten bij de EU maar doen wel mee met de gemeenschappelijke regeling communautair douanevervoer. Daardoor kan men bij goederenvervoer gebruik maken yan het Enig document (T2).

EVENEMENTENCLAUSULE G14 Clausule binnen transportverzekeringen, waardoor de dekking naar schadeoorzaken wordt beperkt. Vergoed blijven schade als gevolg van een evenement, waarbij ook het middel van vervoer was betrokken en werd beschadigd, alsmede een beperkt aantal met name

genoemde oor­ zaken als brand, stranden en zinken. De bijdrage in averijgrosse blijft verzekerd. EVO - Ondernemersorganisatie voor Logistiek en Transport Centrale organisatie die streeft naar goed functionerende logistieke processen en vervoermarkten en een optimale informatie- en verkeersinfrastructuur. Dit alles als bijdrage aan een goed ondernemingsklimaat en doelmatig bedrijfsbeleid en -beheer. De EVO behartigt de belangen van circa 40.000 ondernemingen op het brede terrein van logistiek en transport. EVO-Ieden kunnen een beroep doen op: belangenbehartiging, informatie en service, bedrijfsadvisering en opleiding en training.

F

FBL De FIATA Multimodal Transport Bill of Lading (FBL) voorziet in een duidelijke behoefte bij handel en industrie. Het stelt de expediteur in staat voor 'door-to-door'-transporten aan de klant slechts één document af te geven. De FBL is officieel erkend door de Internationale Kamer van Koophandel (ICC). Met de afgifte van dit document aanvaardt de expediteur een vervoerdersaansprakelijkheid. De FBL, ook als maritiem cognossement te gebruiken, is mede voor multimodale en groupagediensten een waardevol en praktisch document. De FBL is verhandelbaar, tenzij hij uitdrukkelijk als niet-verhandelbaar aangeduid.

FCR Door het uitmaken van een FIATA Forwarders Certificate of Receipt (FCR) verklaart de expediteur een bepaalde - in het document omschreven - zending in ontvangst te hebben genomen, met de onherroepelijke opdracht deze aan de in het document genoemde ontvanger te verzenden of voor deze ter beschikking te houden. Op de achterzijde van het document zijn de Nederlandse Expeditievoorwaarden afgedrukt, die daarmee van toepassing worden verklaard op de expeditie-overeenkomst met de opdrachtgever. Het FCR is een niet-verhandelbaar document.

FCT Met de afgifte van een FIATA Forwarders Certificate of Transport (FCT) aan de verlader neemt de expediteur de verplichting op zich de goederen af te leveren op de plaats van bestemming via een door hem aangewezen agent/tussenpersoon. Expediteur is daarmee aansprakelijk voor het afleveren van de zending aan de houder van het FCT. Het FCT heeft een blokkeringsfunctie die inhoudt dat de expediteur de goederen uitsluitend en onherroepelijk aflevert aan de houder van en tegen overgave van het FCT. Op de achterzijde van het document zijn de Nederlandse Expeditievoorwaarden afgedrukt, die daarmee van toepassing worden verklaard op de expeditie-overeenkomst met de opdrachtgever. Het FCT is een verhandelbaar document, tenzij het uitdrukkelijk als niet-verhandelbaar is aangemerkt.

FENEX Nederlandse Organisatie voor Expeditie en Logistiek.

FENEXCONDITIES (NEDERLANDSE EXPEDITIEVOOR­ WAARDEN) De Nederlandse Expeditievoorwaarden van de FENEX, ook wel aangeduid als FENEX-condities, regelen de rechtsverhouding tussen de expediteurs en hun opdrachtgevers.

FIATA De FIATA, Fédération Internationale des Associations de Transitaires et Assimilés, is een wereldwijde organisatie van expediteurs met de hoofdzetel in Zwitserland. Bijna ieder land wordt door een nationale organisatie vertegenwoordigd. Voor Nederland is dat FENEX, Nederlandse Organisatie voor Expeditie en Logistiek.

FIBC Flexibele Intermediate Bulk Container: flexibele semi-bulkverpakking (big bag) geschikt voor gebruik van 500 tot 2000 kilogram.

FIFO - FIRST IN, FIRST OUT Opslagsysteem van goederen, waarbij de oudste binnengekomen voorraad het eerst ter verwerking of verkoop beschikbaar blijft. In administratieve zin de aanduiding van het systeem van voorraadwaardering waarbij de afgegeven waarde van een verkocht artikel wordt bepaald door de prijs van de in tijdsorde oudste aanwezige voorraad.

FINANClAL LEASE Een niet opzegbare financieringsovereenkomst, waarbij een roe­ rende zaak, het leaseobject, tegen periodieke betaling van de overeengekomen leasetermijnen, voor een vaste periode, door een leasemaatschappij (lessor) aan de gebruiker (lessee) ter beschikking wordt gesteld.

FIO Free In and Out. Leveringsconditie bij charterpartyvoorwaarden waarbij de verkoper de goederen aflevert in het schip en de koper de goederen in de bestemmingshaven uitlaadt. Het personeel van de vervoermaatschappij staat hier dus buiten. Veelal wordt deze conditie uitgebreid met de term 'stowed en trimmed', waardoor onzekerheid over wie de kosten voor stuwage en trimmen zal dragen wordt uitgesloten.

FORFAITEREN 'Zonder regres' disconteren.

FORMULE VAN CAMP Berekeningswijze van de optimale bestel- of productieseriegrootte. Bij deze optimale bestelhoeveelheid zijn de totale variabele kosten, de bestel- en voorraadkosten, minimaal.

FOUTVRACHT Het minder laden dan de gecontracteerde hoeveelheid lading bij schepen door de bevrachter(s). De plicht tot betaling van de vracht over de volle hoeveelheid blijft onverminderd bestaan. Bij verrekening van de eventuele foutvracht worden de kosten in mindering gebracht, welke volgens het charter voor rekening van de reder komen.

FPLP's Fourth Party Logistics Providers (4PL's). Bedrijven binnen de logistieke keten die op basis van hun deskundigheid de verlader als logistiek dienstverlener (de Third Party Logistic Provider) adviseren en ondersteunen. Zij schakelen andere partijen in en regisseren het totaal aan activiteiten binnen de logistieke keten; dit kan bijvoor­ beeld zijn op het gebied van transport, opslag, logistiek, productie of administratie of een combinatie daarvan.

FRANCHISE Vast bedrag of een bepaald percentage van de verzekerde som, waaronder de schade voor rekening van de verzekerde blijft. Indien de schade 'raakt', dat wil zeggen dat het schadebedrag hoger is dan de franchise, dan wordt de gehele schade vergoed. Heeft ten doel de verzekeraar te beschermen tegen vele kleine schadeclaims, die het kostenresultaat sterk negatief kunnen beïnvloeden.

FRANCO Leveringsconditie waarbij de verkoper alle kosten tot het moment van aflevering draagt. Men onderscheidt hierbij de volgende normen: franco grens (de verkoper betaalt alle kosten tot de grensovergang naar de koper); franco inclusief rechten (de verkoper betaalt alle kosten tot het moment van aflevering op de plaats van bestemming) franco exclusief rechten (de verkoper betaalt alle kosten verbonden aan het vervoer exclusief rechten, belastingen en andere officiële heffingen tot het moment van aflevering op de plaats van bestemming) franco langszij schip (de verkoper betaalt alle kosten tot de goederen langszij het schip op de kade of in de lichters zijn geplaatst in de genoemde verschepingshaven) franco aan boord (de verkoper betaalt alle kosten tot de goederen de scheepsreling zijn gepasseerd in de genoemde verschepingshaven) franco af schip (de verkoper betaalt alle kosten tot de aankomst in de bestemmingshaven) franco af kade (de verkoper betaalt alle kosten tot het moment waarop de goederen op de kade van de overeengekomen haven liggen, dus ook het lossen).

FWR De FIATA Warehouse Receipt (FWR) is een verhandelbaar document. De FWR heeft een belangrijke functie voor de opslagactiviteiten van de expediteur. Met dit document beschikt de opdrachtgever over een uniform opslagbewijs. Onder meer voor physical distribution voorziet dit FIATA-document in een toenemende behoefte. De Nederlandse Expeditie voorwaarden zijn op de achterzijde van dit document afgedrukt.

FYSIEKE DISTRIBUTIE Deel van de goederenstroombeheersing vanaf het einde van het productieproces tot aan de levering aan de afnemer.

G

GARANTIES - WARRANTIES Een door verzekeraars uitdrukkelijk te stellen voorwaarde, waarin wordt vastgelegd dat de verzekerde bepaalde handelingen moet verrichten (of juist nalaten) op straffe

van verlies van dekking. Het is daarbij niet van belang of een opgetreden schade door de overtreding van de garantie (breach of warranty) is veroorzaakt of verergerd. Soms wordt in de tekst van de garantie aangegeven, dat niet de gehele dekking vervalt, doch slechts dat deel waarvoor de garantie geldt, dan wel dat bij schade een aanpassing van de uitkering volgt.

GECONDITIONEERD VERVOER Vervoer dat onder gecontroleerde omstandigheden plaatsvindt, bv. onder geleide temperatuur gekoeld verwarmd volledig stofvrij

GECONSIGNEERDE Degene die goederen in consignatie ontvangt.

GELDVERVOERPOLIS Verzekeringspolis die het verlies van geld, effecten, coupons en andere geldwaardige papieren dekt tijdens het vervoer. Men kent deze polis zowel bij de transportverzekering als bij de variaverzekering.

GELDVERVOERVERZEKERING Verzekering die de werkgever dekt tegen schade waarvoor hij aansprakelijk is, ontstaan bij het vervoer van geld of geldwaardig papier door mensen in zijn dienst. In de verzekeringspolis komt een omschrijving voor van het gedekte vervoerstraject en de maximum verzekerde som per transport, geval of gebeurtenis.

GELOSTE CONDITIES Leveringsvoorwaarden waarbij de lossingskosten voor rekening van de verkoper zijn. Franco kade, waarbij de lossingskosten voor rekening van de verkoper zijn, valt dus binnen deze rubriek.

GOEDERENVERVOER OVER DE WEG Omvat het vervoer met vrachtauto's en vrachtautocombinaties over de openbare weg en het laden en lossen van de vervoerde goederen. Dergelijk vervoer behoeft goedkeuring door middel van een vergunning dan wel inschrijving als in de wet omschreven. Met vrachtauto's zijn in deze gelijkgesteld, andere motorrijtuigen op meer dan twee wielen met een laadvermogen van meer 500 kg, welke tegen vergoeding voor dit doel worden gebruikt. De wet maakt onderscheid tussen beroepsvervoer (vervoer van goederen met vrachtauto's tegen vergoeding, niet zijnde eigen vervoer) en eigen vervoer (vervoer met vrachtauto's van goederen, uitsluitend bestemd voor of afkomstig van eigen onderneming of bedrijf). Het beroepsvervoer is gebonden aan zogenaamde vergunningen. Daarbij worden de volgende soorten van vergunningen onderscheiden: vergunning voor binnenlands beroepsvervoer en (communautaire) vergunning voor grensoverschrijdend beroepsvervoer. Zo'n vergunning wordt verleend voor onbepaalde tijd. Eigen vervoer kan niet geschieden zonder als eigen vervoerder te zijn ingeschreven. De NIWO, Stichting Nationale en Internationale Wegvervoerorganisatie, is belast met de verlening en intrekking van vergunning voor binnenlands en grensoverschrijdend beroepsvervoer. De SIEV, Stichting Inschrijving Eigen Vervoer, is belast met de verlening, intrekking en verlenging van de inschrijvingen eigen vervoer. Een inschrijving is vijf jaar geldig.

GOEDERENWAGENPOOL Overeenkomst tussen verschillende Europese landen waarbij een gedeelte van hun goederenwagenpark in alle richtingen bij de aaneengesloten landen mag worden beladen en dus niet onmiddellijk naar het land van herkomst behoeft te worden gezonden. Het grondprincipe is dat het aantal wagens van de pool dat in het land aanwezig is, steeds gelijk blijft aan het door dat land in de pool ingebrachte wagens. Het centraal bureau in Bern oefent hierop de controle uit en geeft opdracht de te veel aanwezige wagens door te zenden. Eenmaal per 3 jaar vindt de revisie plaats in het land van herkomst, kleine reparaties worden ter plaatse verricht. De wagens zijn gemerkt met 'Europa' in witte letters.

GPS Global Positioning System: apparatuur waarmee overal ter wereld met behulp van satellieten de eigen positie met redelijke nauwkeurigheid (± 1 meter) kan worden vastgesteld.

GROENE KAART Internationaal erkend document, waarmee de houder van een motorrijtuig ten overstaan van de autoriteiten aan kan tonen, dat voor het betreffende motorrijtuig een aansprakelijkheidsdekking conform de internationaal overeengekomen richtlijnen is afgesloten. Formeel heet dit document Internationaal Verzekerings Bewijs (IVB). Een groene kaart kent een daarop aangegeven verzekeringsgebied en een geldigheidsduur. Tevens is het type voertuig en de eventuele geldigheid ten aanzien van aanhangers op de groene kaart aangetekend. Conform EU-regeling dient een groene kaart minimaal het gebied van de EU te omvatten. Indien een bepaald land niet op de groene kaart is aangetekend, dan wel is doorgehaald, dan is er in dat land geen dekking en zal een veelal aan de grens te verkrijgen nationaal verzekeringsbewijs moeten worden aangekocht.

GROUPAGE Combineren van goederen die zijn ontvangen vanuit verschillende verzendadressen op verschillende tijden en van verschillende bestemmingen. Met groupage probeert men tot een doelmatige verzendeenheid en traject te komen om zo kosten te besparen.

GROUPAGEDIENST Is bij het vervoer het verzamelen van stukgoederen tot een volledige (wagen)lading. De groupagedienst voert tot een veel geringerewagenladingprijs, zowel van binnen- als buitenlands vervoer. Bij de zeevaart vindt dit plaats in de vorm van verzamelcognossementen, wat een duidelijke vereenvoudiging betekent. In dit geval ontvangt de afzender geen cognossement van de rederij doch kan uiteraard een ontvangstbewijs van de expediteur verlangen. Deze verschepingswijze kan niet naar iedere bestemming plaatsvinden. Bijvoorbeeld bij accreditiefstelling is groupage onmogelijk.

H

HAAKSCHADE

Schade die ontstaat door haakslag. Door haken, die gebruikt worden bij het laden of lossen van goederen. Naar Nederlands recht gesloten transportverzekeringen erkennen haakslag als een van buiten komend onheil en geven dekking. Transportpolissen naar Engels recht geven evenwel geen dekking, omdat haakslag geen 'aan het varen op zee' verbonden risico betreft.

HACCP

Systeem van Hazard Analysis and Critical Control Points, een analysemethode voor het op systematische wijze identificeren, beheersen en evalueren van potentiële gevaren met betrekking tot de voedselveiligheid. Elk bedrijf dat eet- en/of drinkwaren bereidt, verwerkt, behandelt, verpakt, vervoert of verhandelt, is via de Warenwetregeling verplicht te werken volgens de principes van HACCP. .

HAVENKOSTEN

Kosten die de reder voor schip en lading in een haven moet betalen. Deze kosten omvatten naast het officiële haventarief, de kosten van sleepboothulp, overslagkosten en dergelijke.

HAVENTARIEVEN

Alle officieel in een haven geldende tarieven, zowel voor schepen als voor lading, het legen van de vuilwatertank etc.

HAVENVERVOER

Vervoer in en door het havengebied alsmede het vervoer naar en van de onmiddellijke omgeving.

HUCKEPACKVERVOER

Vervoer bij de spoorwegen waarbij de trailer, oplegger en lading in zijn geheel naar de bestemmingsplaats worden vervoerd.

HULP- EN BERGLOON

Dit zijn beloningen voor werkzaamheden ten behoeve van schip en lading, in bijzondere omstandigheden verricht. Hulploon is de vergoeding voor werkzaamheden, waarmee een dreigend gevaar wordt afgewend. Bergloon is de vergoeding om, nadat een ramp zich heeft voorgedaan, (een deel van) schip en lading te redden.

I

IATA International Air Transport Association, organisatie waarbij de meeste geregelde luchtvaartmaatschappijen zijn aangesloten. De IATA stelt de richtlijnen vast voor de samenwerking tussen de leden onderling wat betreft tarieven, documenten, bepalingen en voorschriften.

ICC International Chamber of Commerce.

IDENTIFICATIENUMMER BTW Het identificatienummer dat door een lidstaat van de EU aan een ondernemer of aan een andere rechtspersoon is toegekend.

INCOTERMS - INTERNATIONAL COMMERCIAL TERMS De Incoterms kunnen worden beschouwd als algemene voorwaarden die als zodanig deel uitmaken van het internationale handelsverkeer. Zij hebben ten doel duidelijkheid te scheppen ten aanzien van de verkoop-, levering- en betalingscondities. De Incoterms regelen: wie het risico van de levering draagt wie voor de informatieoverdracht dient te zorgen wie de kosten van levering draagt. Tot de Incoterms horen de volgende begrippen: CFR CIF CIP CPT DAF DDP DDU DES DEQ EXW FAS FCA FOB

INDISTRIBUTIE Term in gebruik bij de logistieke dienstverlening vanwege het industriële karakter dat sommige activiteiten hebben, zoals assemblage en reparatie.

INLANDCONTAINERS Laadkisten bestemd voor landvervoer. Dit in tegenstelling met de zogenaamde zeecontainers.

INLANDTRANSPORT Omvat het totale transport over het vaste land, zowel het binnenlandse als het grensoverschrijdende vervoer.

INRICHTING VOOR VERBRUIKSBELASTINGGOEDEREN -lVV Hieronder wordt verstaan een bergplaats waar verbruiksbelasting­ goederen kunnen worden opgeslagen zonder dat de verbruiksbelasting is betaald.

INRIJSTELLING Een stelling waarbij een artikel in meerdere lagen in een opslagkanaal wordt opgeslagen. Het aan- en afvoerkanaal is daarbij hetzelfde. Deze stelling is bijzonder goed te gebruiken bij het LIFO­ principe.

INSLAG Het geheel van handelingen om goederen vanuit het voertuig in het pakhuis te brengen alwaar ze opgeslagen zullen worden. Omvat tevens omvangs- en aantal controle.

INTEGRALE GOEDERENSTROOMBEHEERSING - INTEGRALE LOGISTIEK De beheersing van de goederen-, informatie- en geldstromen vanaf de leverancier tot aan de uiteindelijke afnemer. Voorwaarde is dat het proces in zijn geheel beheerst wordt, rekening houdend met de ondernemersdoelstellingen.

INTRASTATSTELSEL Stelsel met betrekking tot gegevens die bedrijven rechtstreeks aan het CBS moeten leveren omtrent de in- en uitvoer van goederen tussen lidstaten van de Europese Unie.

IRU International Road Union. Internationaal verbond van organisaties in het wegvervoer, gevestigd in Genève. De IRU vertegenwoordigt circa 150 leden in 63 landen.

ISO International Organization for Standardisation. Internationaal werkend normalisatie instituut. Gevestigd te Genève.

ISOTHERMVERVOER Vervoer van goederen onder constante temperatuur. Uiteraard vraagt dit een speciale voertuigconstructie. Isothermvervoer is een vorm van geconditioneerd vervoer.

J

JOB SHOP Job shop houdt in dat de productiemiddelen naar soort en capaciteit gegroepeerd worden. In een dergelijke groep worden dezelfde soort bewerkingen uitgevoerd. De routing is bij de job shop niet vast, maar variabel. Het aantal verschillende routings kan groot zijn. Dit heeft tot gevolg dat de doorlooptijden relatief lang en moeilijk beheersbaar zijn. Een groot gedeelte van de doorlooptijd wordt gevormd door wachttijden. Er is sprake van veel omstellingen en de omsteltijden kunnen lang zijn. Deze kenmerken leiden tot voorkeur voor grote batches. Grote series verminderen namelijk het aantal omstellingen, maar verhogen wel de wachttijden.

JURIDISCH EIGENDOM Formele beschikkingsmacht over een zaak, mogelijk los te zien van economisch eigendom.

JUST-IN- TIME - JIT De doelstelling van JIT kan als volgt worden samengevat: levering van de juiste gevraagde hoeveelheid op het juiste moment volgens de vooraf gemaakte afspraken tegen de laagst mogelijke kosten. Om dit te kunnen bereiken dienen eerst alle overbodige handelingen en tussenvoorraden te verdwijnen. In de JIT-filosofie speelt de voorraad een belangrijke rol, want daar waar voorraden zijn, zijn problemen. Voorraden worden gebruikt om onnodige handelingen, verspillingen etc. op te vangen. De voorraad duidt volgens deze filosofie op een onbeheerst productieproces. Door voorraadvermindering toe te passen, worden de problemen duidelijk zichtbaar en wordt men gedwongen om deze aan te pakken. Just-in-time is dus primair gericht op een constante verbetering van het productie- en distributieproces.

K

KADEGELD Belasting of vergoeding, te voldoen voor het gebruik van de kade of kademuur, hetzij voor laden en lossen, hetzij voor aanleggen van schepen. De hoogte van deze vergoeding verschilt per haven en hangt voorts af van de door het schip ingenomen kadelengte of van de hoeveelheid goederen.

KANAALGELD Heffing van een bedrag voor doorvaart van een kanaal, afhankelijk van de tonnage. Nederland kent een dergelijke heffing voor doorvaart van de rijkskanalen en de Rijn niet.

KETENLOGISTIEK Beheersen van de goederen- en informatiestromen tussen de verschillende schakels in de bedrijfskolom.

KLASSENBUREAU Instelling ter keuring van vaartuigen op de staat waarin deze ver­ keren, zulks ten dienste van verzekering. Afhankelijk van bouwjaar en staat van onderhoud, vindt classificatie plaats en wordt een certificaat uitgegeven.

KOEL-VRIESVERVOER Binnen geconditioneerd vervoer of isotherm vervoer betreft het het koude deel.

KOOPVAARDIJ Ook handelsvaart genaamd, omvat het totale vervoer van personen en goederen over zee. Te onderscheiden zijn: grote vaart kleine vaart kustvaart e.a. is tevens afhankelijk van scheepsgrootte. Het grootste tonnagedeel van de Nederlandse koopvaardijvloot bevindt zich in handen van rederijen, doch de schepen met kleiner tonnage zoals die veelvuldig in de kustvaart worden gebruikt, zijn veelal eigendom van de varende kapitein. Bij de koopvaardij is te onderscheiden: de wilde vaart voornamelijk gericht op het vervoer van bulkgoederen, niet gebonden aan vaste vaartijden, routes en tarieven de lijnvaart gericht zowel op het vervoer van bulkgoederen als op stukgoederen, gebonden aan vastgestelde routes de zogenaamde scheepvaart in eigen beheer, van handelsondernemingen die aan bijzondere door de vervoerder gestelde eisen voldoen, zoals tank- en ertsvaart.

KREDIETVERZEKERING Een aantal, qua inhoud sterk verschillende verzekeringsvormen komen onder deze verzamelnaam voor. Deze vormen hebben gemeen, dat zij (een deel van) de risico's verbonden aan (handels )kredietverlening afdekken. Voor binnenlandse transacties is insolventie of vermoedelijke insolventie van de debiteur gedekt, bij buitenlandse transacties daarnaast de exportrisico's als het niet opnemen van documenten, politieke gebeurtenissen en omstandig­ heden, deviezenbeperkingen, koersverschillen en natuurrampen en epidemieën. Een speciale vorm is de aanbouwkredietverzekering, die voor een bepaald object het risico van niet afnemen van het gerede product dekt.

L

LAADCOËFFICIËNT Verhouding tussen laadruimte in kubieke meters en draagvermogen in tonnen. Wanneer de eigen last van het schip (brandstof, water etc.) bekend is, kan de berekening van de laadcoëfficiënt eenvoudig plaatsvinden.

LAADVERMOGEN SCHEPEN Voor zeeschepen geldt: laadvermogen is draagvermogen minus het gewicht van brandstof, water, proviand, inventaris en reserveonderdelen, gecorrigeerd met maximale toegestane diepgang. Hieruit volgt dat het laadvermogen geen gefixeerd cijfer is, doch voortdurend dient te worden berekend afhankelijk van de vaaromstandigheden.

LAADVERMOGEN VOERTUIGEN De werkelijke nuttige laadcapaciteit van een voertuig, zoals vermeld op het kentekenbewijs. Bij vrachtauto's is dit afhankelijk van gewicht en afmeting van de laadbak alsmede van de plaats van deze laadbak, gezien de gewichtsverdeling op voor- en achteras van het voertuig. Bij chassis geeft men als regel het draagvermogen op, dat wil zeggen het totaalgewicht van de cabine, lading en laadbak.

LASTGEVING Opdracht en machtiging om als lasthebber voor en namens de last­ gever bepaalde rechtshandelingen te verrichten. Een verzekering kan worden afgesloten voor rekening en op naam van een ander, zelfs buiten zijn weten en zonder daartoe een opdracht te hebben verkregen. Deze 'derdenactie' dient wel in de polis te worden aangetekend. In die situatie regelt het Wetboek van Koophandel, dat de zonder lastgeving gesloten verzekering nietig is, voor zover en indien de werkelijke belanghebbende de zaak heeft verzekerd vóór dat hij kennis droeg van de 'derdenactie'.

LAST IN FIRST OUT - LIFO Prioriteitsregel waarbij de objecten in omgekeerde volgorde van aankomst het systeem verlaten. Het laatst gearriveerde object verlaat dus als eerste het systeem.

LEVERINGSVOORWAARDEN De bepalingen in de koopovereenkomst die betrekking hebben op de levering. Zijn hierover in de koopovereenkomst geen speciale bepalingen opgenomen, dan is steeds het Burgerlijk Wetboek van toepassing. De leveringsvoorwaarden kunnen omvatten: moment, plaats en risicodraging, dat wil zeggen het ogenblik waarop het risico overgaat van verkoper naar koper.

LIG Letter of Guarantee. Verklaring van een bank (de garant) dat een in de garantie aangegeven partij zijn/haar verplichtingen ten opzichte van de begunstigde van de garantie zal nakomen.

LICHTGEWICHT OPLEGGER Oplegger bestemd voor: het transport van goederen over de openbare weg door middel van een trekker-oplegger-combinatie met een maximum massa beladen voertuig van ten minste 38 ton (uitgezonderd de volumeoplegger) en bestaande uit: Isotherme oplegger van minimaal 13 m lengte, met een maximaal leeggewicht (inclusief koelaggregaat) van: 6250 kg bij 2 assen 7000 kg bij 3 assen Huif- of zeiloplegger van minimaal 13 m lengte, met een maximaal leeggewicht van: 5000 kg bij 2 assen 5750 kg bij 3 assen Platte oplegger zonder opbouw van minimaal 13 m lengte, met een maximaal leeggewicht van: 3750 kg bij 2 assen 4500 kg bij 3 assen (inclusief vloer- en kopschot) Bulktankoplegger voor het vervoer van droge bulkstoffen met een maximaal leeggewicht van: 4500 kg bij onderlossers met 3 assen en een minimale tankinhoud van 45 m' of een maximaal leeggewicht van 6000 kg bij kippers met 3 assen en een mini male tankinhoud van 60 m' Coiloplegger van minimaal 13 m lengte met een coilgoot van minimaal 8 m met 3 assen met een leeggewicht van 6600 kg inclusief luiken en inclusief opbouw (huif of schuifzeilen, eventueel met schuifdak) Intermodaal containerchassis met 3 assen geschikt voor intermodale containers van zowel 20 voet als van 30 voet als voor tankcontainers voor gevaarlijke stoffen, met een maximaal leeg­ gewicht van 4000 kg inclusief platform, lekbak, slangenhouders en slangen Huckepack oplegger van minimaal 13 m lengte met 3 assen en een huif- of schuifzeilopbouw, geschikt voor het wegvervoer, vervoer per trein of shortsea met een maximaal leeggewicht van 6400 kg; of Volumeoplegger met 3 assen en een inwendig volume van minimaal 99 m' en geschikt voor een lading van minimaal 28 ton met een maximaal leeggewicht van 7000 kg Kipoplegger met 3 assen met een aluminium chassis, aluminium bak, lengte van minimaal 11 m, een bakhoogte van minimaal 2 m en een leeggewicht van maximaal 7600 kg. Het leeggewicht van de opleggers dient inclusief bijbehorende voorzieningen, zoals vloer-, kop- en zij schotten bepaald te zijn.

LIFO LAST IN FIRST OUT.

LIGGELD De vergoeding die bevrachters verschuldigd zijn indien de laad- en lostijd vastgelegd in de bevrachtingsovereenkomst, buiten de verantwoordelijkheid van de reder, wordt overschreden. De schadevergoeding voor alle oponthoud buiten de overeengekomen laad- en/of lostijd, inclusief de toegestane overligdagen.

LIGGEN EN/OF VAREN Een overeenkomst tussen bevrachter en vervoerder, welke de bevrachter de mogelijkheid geeft te kiezen tussen varen, liggen eh na gedeeltelijke lossing te laten varen. Dit geeft de bevrachter mogelijkheid scheepsruimte te reserveren, dan wel bij van eigenaar verwisselde lading onnodige opslag op de wal te voorkomen. Voor ligtijd wordt in een dergelijk geval liggeld en voor varen de normale vrachtprijs gerekend.

LLOYD'S REGISTER OF SHIPPING Een te Londen gevestigd classificatiebureau, dat certificaten uit­ geeft, betreffende de kwaliteit van de schepen. Deze certificaten worden vermeld in het door genoemd bureau jaarlijks gepubliceerde register voor schepen boven de honderd bruto registerton (brt). Hierin wordt per schip alle gegevens vermeld, zoals bouwjaar, klasse, tonnage etc. De vermelding op zich betekent dat dit schip aan de vermelde kwaliteitseisen voldoet (codevermelding). Een verleend klassencertificaat kan bij teruglopende kwaliteit van het schip worden ingetrokken.

LOODSWEZEN Deze organisatie voor loodsdiensten ressorteert onder het directoraat generaal van het loodswezen, een onderafdeling van het ministerie van defensie (marine). Ze omvat naast het loodsen van schepen ook de zorg voor bebakening en betonning, de kustverlichting en de radarinstallaties.

LOS- EN LAADDAGEN Het aantal dagen gedurende welke het laden dan wel lossen dient te geschieden. Dit is vastgelegd in de charter of in de algemeen geldende bevrachtingsvoorwaarden, zoals die van toepassing zijn voor de zogenaamde wilde binnenvaart. Bij overschrijding van de gestelde termijn, wordt een extra bedrag per dag aan de reder vergoed. Soms wordt door de reder een premie toegekend (dispatch-money), wanneer binnen de gestelde termijn wordt gelost of geladen.

LOS-EN-LAADPOLIS Polis waarbinnen zowel de wettelijke als veelal ook de contractuele aansprakelijkheid van haven- en overslagbedrijven is gedekt, voor schade aan de behandelde

goederen toegebracht. Ook is de vermogensschade gedekt, die ontstaat doordat de goederen in het verkeerde schip werden geladen.

LUCHTVAARTVERZEKERING Een onderdeel van de groep schadeverzekeringen, vooral internationaal van grote betekenis. De luchtvaartverzekeraars maken veelal gebruik van herverzekering en uitwisseling om de vaak zeer hoge risico's te dekken. Onder de verzekering valt cascoschade, goederen, vracht, wettelijke aansprakelijkheid, vervoersaansprakelijkheid, vervoersgoederenaansprakelijkheid, bemanning, levens-, ongevallen-, transport- en bagageverzekering.

LUCHTVAARTWETGEVING Deze is te splitsen in publiekrechtelijke en privaatrechtelijke bepalingen. Enige belangrijke aspecten hierin zijn: Publiekrechtelijke bepalingen:

1. Internationaal In de Conventie van Chicago wordt de volledige en uitsluitende soevereiniteit erkend van de lucht boven grondgebied en de territoriale wateren. Ten aanzien van het overvliegrecht van de verdragstaten (dat wil zeggen de staten die de conventie hebben aanvaard), gelden o.m. de volgende bepalingen: lijnvliegtuigen hebben het recht van overvlucht en landing lijnvliegtuigen hebben recht van overvlucht mits hiertoe vergunning is verleend; bepaalde gebieden kunnen van deze rechten worden uitgesloten transport tussen plaatsen binnen het eigen territorium is een nationaal recht. Bepalingen van weerkundige aard zijn vastgesteld in het verdrag van de Wereld Meteorologische Organisatie. Bepalingen van technisch communicatieve aard zijn vastgelegd in het verdrag betreffende de verreberichtgeving. Bepalingen van gezondheidstoezicht zijn vastgelegd in het statuut van de Wereldgezondheidsorganisatie.

2. Nationaal Behoudens wettelijke bepalingen is de luchtvaart vrij. Genoemde wettelijke bepalingen omvatten de Luchtvaartwet, de Regeling van het rijkstoezicht op de luchtvaart en het Luchtverkeersreglement. Ongevallen in de burgerluchtvaart worden behandeld overeenkomstig het in de Luchtvaartrampenwet gestelde. Het onderzoek naar de ongevalsoorzaak wordt verricht door de Raad voor de Transportveiligheid. Het verspreiden van de weerkundige berichten is een taak van het KNMI in De Bilt. Het gezondheidstoezicht is vastgelegd bij Koninklijk Besluit. Privaatrechtelijke bepalingen:

1. Internationaal Het vervoer door de lucht is bepaald bij het Verdrag van Warschau en het Haagse Protocol, hierbij is de aansprakelijkheid van de vervoerder inzake passagiers, bagage en

goederen bepaald en de maximale schadevergoeding vastgesteld. Bij het Verdrag van Rome is bepaald hoe de aansprakelijkheid ligt in geval van schade aan derden op de grond. In beperkte mate is conservatoir beslag op

luchtvaartuigen volgens het Verdrag van Rome mogelijk. Dit houdt verband met de hypotheekovereenkomst van Genève. 2. Nationaal De Wet inzake luchtvervoer beheerst genoemd vervoer in ons land. De wetsbepalingen vertonen veel overeenkomst met het Verdrag van Warschau. Hierin zijn bepalingen opgenomen over de vervoersbescheiden en aansprakelijkheid van de vervoerder.

LUCHTVRACHTBRIEF De voorschriften waaraan deze airwaybill moet voldoen zijn in de Wet luchtvervoer vastgelegd voor Nederland. Internationaal geldt hier de Conventie van Warschau. De luchtvrachtbrief dient: als bewijs van de tussen verzender en vervoerder afgesloten overeenkomst; als vervoerdocument met alle gegevens; als document ter verrekening. De luchtvrachtbrief is niet verhandelbaar en kan niet 'of order' worden gesteld. De luchtvrachtbrief bestaat uit drie originelen en negen kopieën met verschillende signaalkleuren. Op de achterzijde van de originelen zijn de algemene vervoervoorwaarden vermeld. De vervaardiging van de luchtvrachtbrief dient door de verzender te geschieden, hoewel de luchtvaartmaatschappijen, alsook de luchtvrachtagenten, mits in het bezit gesteld van alle noodzakelijke gegevens, deze taak kunnen overnemen. Ondertekening dient steeds door de afzender te geschieden. Op de luchtvrachtbrief dient te worden vermeld wie gehouden is de diverse kosten te voldoen. Vaak dienen facturen, consulaire facturen en certificaten van oor­ sprong aan de luchtvrachtbrief te worden gehecht. Veelal is de verzending onder rembours (cash on delivery) mogelijk. Het meest gangbare type luchtvrachtbrief is het IATA-formulier.

LUMPSUM CHARTER Dit is de totale charterprijs die wordt overeengekomen op basis van scheepscapaciteit (kub, voet of ton), ongeacht de werkelijke hoeveelheid lading die wordt verscheept. Deze basis wordt gehanteerd wanneer rederijen door tijdelijk onvoldoende vervoersmogelijkheid verplicht zijn een beroep te doen op de open vervoersmarkt.

M

MANCO Dit is hetgeen ontbreekt bij aflevering. In het scheepsvrachtverkeer wordt hieronder het verschil tussen het gefactureerde afscheepgewicht en het uitgeleverde gewicht verstaan.

MANUFACTURING RESOURCE PLANNING - MRP 11 Dit is een geïntegreerde planningsfilosofie die alle planningsfuncties omvat van de middellangetermijnplanning tot en met de uitvoering hiervan. De planning is in een aantal niveaus ingedeeld. De afstemming tussen de verschillende niveaus gebeurt door regelkringen. Op elk niveau wordt een plan opgesteld dat wordt gecontroleerd en indien nodig wordt aangepast op de beschikbaarheid van de capaciteit. Het opgestelde plan wordt nu het uitgangspunt voor het onderliggend niveau. In MRP II is het gebruik van een computer een vereiste. MRP II bestaat uit een groot aantal procedures en rekenregels. Om een positief resultaat van de planning te verkrijgen, is het noodzakelijk om aan volledige, betrouwbare gegevens te komen van het hele bedrijfsgebeuren. Dit betekent dus dat de organisatie van het bedrijf strikt formeel geregeld dient te worden. MRP II kan meestal direct geïntegreerd worden met verkoop-, distributie-, inkoop- en ontwerpsystemen, kortom met het volledige logistieke proces.

MASSA Het gewicht van rij- of voertuigen. Er wordt onderscheid gemaakt in: 1. eigen massa: De massa of het gewicht van het rij- of voertuig in bedrijfsvaardige staat, met inbegrip van de bedrijfsstoffen, reservedelen en gereedschappen die tot de normale uitrusting behoren en 2. toegestane maximum massa: Het ledig gewicht plus het laadvermogen; in gebruik bij vrachtauto's van 3,5 ton of meer.

MATERIAL HANDLING In het Nederlands materiaal(goederen)afhandeling, dit houdt in alle verplaatsingshandelingen binnen het logistiek proces, zoals de aanvoer, opslag, overslag en afvoer van de benodigde goederen van en naar de verschillende werkplekken en eventuele magazijnen.

MATERlAL MANAGEMENT Bedrijfsfunctie die verantwoordelijk is voor de goederenstroombeheersing vanaf de inkoop van de grondstoffen en andere benodigde materialen tot en met de productie van het (de) eindproduct(en).

MATERlAL REQUIREMENTS PLANNING - MRP I Besturingssysteem dat ervoor zorgt dat er aan de hand van een productieplan voor eindproducten (hoofdproductieplan, C.q. HPP) productie- en inkooporders worden

opgesteld. De centrale gedachte in dit systeem is dat de vraag naar onderdelen en eventuele inkoopdelen direct afhankelijk is van de vraag naar eindproducten. Men kan dus aan de hand van onder andere de doorlooptijden berekenen wanneer men onderdelen nodig heeft. Indirect is de hoeveelheid bekend en daardoor kan men dus ook productie- en inkooporders opstellen. MRP I vormt in eerste instantie het hart van het MRP II-systeem.

MEDEDELINGSPLICHT Verzekerde heeft de plicht om bij afsluiten van de verzekering alle hem ten dienste staande gegevens en inlichtingen aan de verzekeraar te verstrekken. Het verzwijgen of het onjuist weergeven van informatie wordt door het Wetboek van Koophandel bestraft met vernietigbaarheid van de betreffende polis. Het is niet van belang of het verzwijgen of het verkeerd informeren al dan niet opzettelijk geschiedde. Ook behoeft er geen verband te bestaan met een inmiddels gevallen schade. Wel is van belang, dat de verzekeraar moet aantonen, dat hij de verzekering niet, of niet met die condities, zou hebben afgesloten, als hij wel de juiste informatie had verkregen. Is dat laatste niet het geval dan is er geen sprake van een van het verzekerde afwijkend risico en is het beroep op vernietigbaarheid niet toegestaan.

MERKEN VAN GOEDEREN Het aanbrengen van aanduidingen zoals naam- en handelsmerk van fabrikant of handelaar op de verpakking van de te verzenden goederen. Tevens dient bij vervoer van gevaarlijke stoffen de kenmerken van de desbetreffende stof duidelijk leesbaar te zijn vermeld. Voor het weg-, spoorweg-, waterweg-, en luchtvervoer bestaat voor elk ervan uitvoerige regelgeving.

MOLEST Hieronder wordt volgens de wet verstaan: Door mensen toegebracht geweld, kaping, zeeroverij, embargo en alle andere vormen van aanhouding op last van hogerhand, oorlogstoestand, represailles en de gevolgen daarvan. De aansprakelijkheid van de verzekeraar kan door de clausule 'vrij van molest' worden uitgesloten. Daar de opvattingen over molest uiteenlopen, dient dit in de polis nader te worden gepreciseerd. De Nederlandse wet beschouwt in principe molest als mede gedekt in de verzekering; daarom dient molest als uitzondering steeds in de polis te worden opgenomen. Men onderscheidt in de molestverzekering; brand, bedrijf en transport.

MOTORRUTUIGENBELASTING Belasting verschuldigd voor het houden van motorvoertuigen zijnde personen- en bestelauto's (houderschapsbelasting); voor vrachtauto's is deze belasting per 1 juli 1997 geheven naar de zogenoemde toegestane maximum massa, dat wil zeggen ledig gewicht plus laadvermogen. De wet verstaat onder motorrijtuigen: alle rij- en voertuigen die bestemd zijn om door middel van een op het voertuig aanwezige, mechanische krachtbron, anders dan langs de geleide banen (rails), te worden voortbewogen. Vrijgesteld van motorrijtuigenbelasting zijn o.a. personen- en bestelauto's ouder dan 25 jaar motorrijtuigen ingericht en uitsluitend gebruikt als vuilniswagen, kolkenzuiger, straatveegwagen voertuigen voor het vervoer van voor vernietiging bestemde dieren voertuigen voor de aanleg en het onderhoud van wegen motorrijtuigen waarmee slechts over geringe afstand gebruik wordt gemaakt van de openbare weg rijwielen met hulpmotor en bromfietsen met een maximale cilinderinhoud van 50 cc.

N

NACHT CLAUSULE Een bij verzekering van goederentransport over de weg vaak opgenomen clausule, die regelt, dat diefstal van goederen uit het vervoermiddel 's nachts slechts is verzekerd, indien het voertuig werd gestald in een bedrijfs- of garageruimte en er braak aan zowel het pand als aan het voertuig kan worden aangetoond.

NATUURGEWICHT Dit is het gewicht van een zekere inhoudsmaat van enig goed. Zo wordt bijvoorbeeld het natuurgewicht van een hoeveelheid graan vastgesteld door exacte weging van 20 liter, willekeurig uit de partij genomen. Het gewicht wordt aan de hand van deze proefweging uitgedrukt in kilogram per hectoliter. Er bestaat een normatief natuurgewicht voor verschillende goederen.

NEDERLANDSE VLAG In de scheepvaart varen alle schepen die hun domicilie hebben in Nederland of in de andere koninkrijksgebieden onder de Nederlandse vlag, daarmee hun nationaliteit aangevend en symboliserend. Men onderscheidt de vloot onder Nederlandse vlag en de Nederlandse vloot; de laatste terminologie omvat de vloot die in het moederland zelf is gedomicilieerd.

NETTOGEWICHT Hieronder wordt het gewicht van enig goed verstaan zonder verpakking (tarra). Het brutogewicht is het nettogewicht vermeerderd met het gewicht van de verpakking.

NIWO Stichting Nationale en Internationale Wegvervoer Organisatie belast met het verlenen en intrekken van de vergunningen die nodig zijn voor het binnenlands en grensoverschrijdend beroepsvervoer.

NO CLAIM Een reductie op de verzekeringspremie welke wordt toegekend, wanneer over een bepaalde periode geen schade wordt geclaimd. Deze zogenaamde no-claimkorting kan van jaar tot jaar stijgen tot een zeker maximum. Wordt wel schade geclaimd, dan vervalt deze korting gedeeltelijk of in totaliteit en begint de no-claimkorting weer op een lager punt of op het punt als bij de aanvang van de verzekering.

NON-CONTRACTVRACHTEN Vrachten die niet-contractueel gebonden zijn aan combinaties van scheepvaartmaatschappijen. Afschepers dienen in dat geval een hogere vrachtprijs te betalen. Deze combinaties beogen hiermee onder meer de concurrentie uit te sluiten.

O

ONE STOP SHOPPING Men spreekt van One Stop Shopping, indien de complete keten van alle logistieke diensten worden gecoördineerd en uitgevoerd onder één dak, bij één logistiek

dienstverlener.

OPEN POLIS Polis waarin de verzekerde som niet in een vastgestelde relatie met de waarde van de verzekerde zaak staat. Is het gewenst dat de verzekerde som gelijk ligt aan de waarde van de verzekerde zaak, dan dient de verzekerde zaak te worden getaxeerd en van deze taxatie aantekening op de polis te worden gemaakt.

OPERATIONAL LEASE Dienstverlening, waarbij een object door de leasemaatschappij tegen betaling van een periodieke vergoeding gedurende een overeengekomen periode aan een gebruiker wordt afgestaan.

OPTIELADING Lading die bij het afschepen nog niet met een bepaalde bestemming is verkocht. Afschepers wordt hierdoor de mogelijkheid geboden om bijvoorbeeld 24 uur voor aankomst, een definitieve bestemmingshaven aan te wijzen. Geschiedt dit niet dan worden de goederen in de eerstgenoemde haven gelost. In dergelijke gevallen wordt een extra optietoeslag boven het normale vrachttarief berekend. Dit in verband met de eisen die aan het stuwen worden gesteld (bereikbaarheid van het goed).

OPTIMIZED PRODUCTION TECHNOLOGY - OPT Een filosofie die het maken van winst als primaire doelstelling van een productiebedrijf beschouwt. Een belangrijk uitgangspunt van deze besturingsmethode is dat er een onderscheid wordt gemaakt tussen 'bottleneck'machine(s) en 'niet-bottleneck'machine(s). De seriegrootte bij een OPT-filosofie wordt afgestemd op de maximaal mogelijk te produceren seriegrootte met een maximale winst. De OPT-filosofie is afgestemd op regels op basis waarvan men een knelpunt kan traceren en de winst kan optimaliseren.

OVERLIGGELD Is het bedrag dat wordt berekend per ton scheepsruimte, gedurende de overligdagen, zijnde de dagen gedurende welke het schip na verstrijken van het bedongen, wettelijk aantal laad- of losdagen door bevrachter of ontvanger wordt opgehouden.

P

PAKHUIS- TOT-PAKHUISVERZEKERING Een bepaalde verzekeringsvorm, gebruikt in het transportwezen. Deze houdt in dat de goederen gedekt zijn tegen vermelde risico's tussen het verlaten van het pakhuis en de aankomst in het bestemmingspakhuis. Het risico van laden, overladen, lossen en tussentijdse opslag is hierin inbegrepen.

PARETO-ANALYSE Methode waarbij onderzocht wordt welk aandeel een bepaald gegeven heeft in een ander gegeven. Bijvoorbeeld: hoeveel procent van het artikelbestand is verantwoordelijk voor een bepaald percentage van de omzet. Pareto-analyse staat ook wel bekend als de 20/80 regel of de ABC-analyse.

PAUSCHALPOLIS Goederentransportcontractpolis, waar tegen betaling van een premie ineens, alle binnen de overeenkomst omschreven transporten automatisch zijn verzekerd.

PHYSICAL-DISTRIBUTIONVOORWAARDEN Physical distribution verzorgers kunnen terugvallen op gedepo neerde PD-voorwaarden. Er zijn daarvan verschillende versies. Zij ontlenen veelal hun naam aan de organisatie die de voorwaarden heeft opgesteld. De meest voorkomende zijn: - de TLN PD-voorwaarden 2000, vanuit de vervoerders; - de EvoFenedex PD-voorwaarden 1995, vanuit de verladers; - de FENEX-voorwaarden voor logistieke dienstverlening 1995, vanuit de expediteurs; - de SVA-PD-voorwaarden 1997, vanuit de Stichting Vervoeradres. De genoemde PD-voorwaarden verschillen op de punten: Waarvoor aansprakelijk en tot hoever aansprakelijk.

POLIS Een schriftelijk vastgestelde overeenkomst tussen verzekeraar en verzekerde, met juridische bewijskracht. Volgens het Wetboek van Koophandel dient de verzekeringspolis te vermelden: datum van afsluiting naam van de verzekeringnemer duidelijke omschrijving van het verzekerde goed de risico's welke de verzekeraar dekt de looptijd van de verzekering de premie van de verzekering alle andere tussen partijen gemaakte bepalingen. De polis dient door de verzekeraars te worden getekend.

PTO - POWER TAKE OFF Bij de transmissiebak en/of hulpbakken is vaak een PTO of aftakas geplaatst, bedoeld voor aandrijving van externe hulpapparatuur, zoals hydraulische units, pompen, lieren enzovoort.

PUBLIC WAREHOUSING Het uitbesteden van de gehele of gedeeltelijke fysieke distributie aan een daarin gespecialiseerde onderneming.

PULLBESTURING Activiteiten in een onderneming vinden plaats op basis van het werkelijke verbruik. Een voordeel van pullbesturing ten opzichte van de pushbesturing is dat producten niet worden gemaakt wanneer er geen vraag naar is. Dit leidt tot lagere voorraden en een kleiner aantal overbodige goederen. Een voorbeeld van pullbesturing is JIT.

PUSHBESTURING Activiteiten in een onderneming vinden plaats op basis van geplande orders. Afwijkingen van de planning leiden tot bijsturingen. Een voordeel van pushbesturing ten opzichte van de pullbesturing is dat het niet zo'n hoge eisen stelt op het gebied van beschikbaarheid van middelen. Voorbeelden van pushbesturing zijn MRP en DRP.

R

RAFACTIE I. Toe te stane gewichtskorting bij beschadiging gedurende het transport. Deze korting kan vast zijn of worden bepaald door deskundigen. 2. Een prijskorting voor de koper in verband met een mindere kwaliteit dan contractueel was overeengekomen, zoals bij hout met een te hoge vochtigheidsgraad.

REISBEVRACHTING Overeenkomst tussen bevrachter en vervoerder, waarbij de vervoerder zich verbindt een schip geheel of gedeeltelijk ter beschikking te stellen tegen een bepaalde vergoeding. Uit deze vergoeding dient de vervoerder de totale kosten te bestrijden (all-in tarief).

REJECTIONVERZEKERING Deze verzekering biedt dekking tegen het risico, dat de vervoerde goederen door de bevoegde autoriteiten van het land van bestemming worden geweigerd voor invoer in dat land. In dat geval zullen de goederen óf worden teruggezonden naar het land van herkomst óf worden doorgezonden naar een ander land waar ze wel worden toegelaten óf worden vernietigd. Het is moeilijk om voor dit risico nog dekking te verkrijgen. Als het nog door verzekeraars wordt geaccepteerd, dan uitsluitend in samenhang met de verzekering van transportschade aan de goederen.

REMBOURS Conditie waarbij de goederen door de vervoerder slechts tegen con tante betaling worden afgegeven. Is het de koper toegestaan de goederen in ogenschouw te nemen alvorens accept plaatsvindt, dan spreekt men van rembours met recht van zicht. Moet de koper alleen de kosten van het vervoer contant betalen, dan spreekt men van: onder rembours van vracht.

REMBOURSINCASSOPROVISIE Vergoeding voor het incasseren van remboursementen, welke door de verkoper aan de vervoerder dient te worden voldaan.

REMBOURSKREDIET Financieringskrediet in de internationale goederenhandel. De exporteur trekt hierbij een wissel op een door de importeur aan te wijzen bank, welke wissel tegen overlegging van documenten door de importeur wordt geaccepteerd. De wissel is voor de exporteur verhandelbaar. Op de vervaldag (of eerder) voldoet de importeur de wissel bij de betreffende bank.

REMBOURSVRACHTTARIEF Speciaal tarief voor vrachtvervoer, waarbij de goederen bij aflevering moeten worden verrekend.

RETOURLOGISTIEK Retourlogistiek wordt ook wel reverse- of return logistics genoemd en behelst de retourstromen van (statiegeld)verpakkingen en transportverpakkingen.

RISICOAANSPRAKELIJKHEID Vorm van aansprakelijkheid, waarbij schuld niet vereist is. Bij onder andere verkeersaansprakelijkheid, aansprakelijkheid voor kerncentrales, aansprakelijkheid voor schade door onroerend goed en werkgeversaansprakelijkheid

kan sprake zijn van risicoaansprakelijkheid. De verantwoordelijke is gehouden de schade te voldoen, behoudens wanneer mede schuld bij de getroffene kan worden aangetoond of wanneer er sprake is van buiten het ongeval liggende overmacht. Bij verkeersschaden waarbij 'zwakkere' verkeersdeelnemers (voetgangers/(brom)fietsers) zijn betrokken, is de risicoaansprakelijkheid veelal absoluut, de 'sterkere' verkeersdeelnemer (motorrijtuig) is dan veelal voor ten minste 50% aansprakelijk voor de ontstane schade.

ROLCONTAINER Een container die uitgerust is met wielen en die gebruikt wordt om goederen in op te slaan zodat zij vervoerd kunnen worden tussen de verschillende fases in het logistiek proces.

ROUTE GEVAARLIJKE STOFFEN Voorgeschreven route voor het transport van gevaarlijke stoffen. Veelal bij stads en tunnelingangen door middel van borden aangegeven. De borden zijn oranje van kleur met een zwarte pijl.

ROUTIERS EUROPEENS In 1948 werd de stichting Les Routiers Européens opgericht door een aantal organisaties werkzaam op het gebied van verkeer en vervoer. Doel van Les Routiers Européens is: het bevorderen van service langs de weg het bevorderen van een net van wegrestaurants langs alle wegen inclusief autowegen het bevorderen van een aan­ duidingsbordenbeleid voor wegrestaurants langs alle wegen het bevorderen van plattegrondinformatieborden bij alle gemeenten. In de zogenaamde Routiersgids staan erkende horecabedrijven ingeschreven. Ze bieden voor een populaire prijs kwaliteit, snelle bediening en ruime openstellingsuren.

RTO Onder een Ruimte voor Tijdelijke Opslag (RTO) wordt verstaan een door de douane goedgekeurde ruimte waar goederen, die na hun binnenkomst in het douanegebied bij de douane zijn aangeboden en aangegeven, in afwachting van het volgen van een nadere bestemming, voor korte periode kunnen worden opgeslagen.

RUIMTEBEVRACHTING Bevrachting van een schip gebaseerd op laadruimte en niet op de soort van lading. De vergoeding is dus afhankelijk van de ruimte die de schipper aanbiedt.

RIJKSVERKEERSINSPECTIE (Inspectie Verkeer en Waterstaat.) Bureau onder leiding van de Directeur-Generaal Goederenvervoer met als taak het toezien op de uitvoering van de wettelijke voorschriften ten aanzien van: het personenvervoer de Wet goederenvervoer over de weg de Wet goederenvervoer binnen scheepvaart de Arbeidstijdenwet Het toezien op de uitvoering van eerdergenoemde wetten omvat onder meer: het goedkeuren van dienstregelingen het afgeven van wildevaartvergunningen het afgeven van vergunningen voor eigen vervoer te water het toezicht uitoefenen op arbeidstijden van bestuurders van motorvoertuigen De Rijksverkeersinspectie (RVI) heeft daartoe rijkscontroleurs in dienst zowel op de weg als op het water.

RIJNSCHEPENREGISTER Register van geclassificeerde binnenschepen, uitsluitend ten behoeve van de rijnvaart. Dit register is opgezet en wordt bijgehouden door de internationale vereniging 'het Rijnschepenregister' te Rotterdam. Als nevendoel van deze registratie geldt ook het erkennen van deskundigen bijvoorbeeld in geval van averij, tariefregeling en alle andere geschilproblemen inzake berging, hulpverlening, aanvaring etc.

RIJNVAART Alle vaart op de rivier de Rijn. Voor Nederland is daarbij het meetpunt: alle in een bepaalde tijdseenheid bij Lobith passerende schepen. Sinds 1945 is dit vervoer sterk toegenomen met Rotterdam als voornaamste haven inzake overslag van zeeschepen naar binnenschepen. Tussen de verschillende Rijnoeverstaten bestaat een overeenkomst, bekend als de Akte van Mannheim. Het hoogste college inzake rijnvaartaangelegenheden is de Centrale Commissie voor de Rijnvaart, die alle klachten inzake de Rijnvaart in de ruimste zin van het woord, in behandeling neemt. In verschillende rijnhavens treden Rijnvaartcommissies op, voornamelijk belast met het toezicht op de diverse havenaangelegenheden. De Rijnvaart vereist bepaalde documenten op de uitreiking waarvan gemachtigden van het Ministerie van Verkeer en Waterstaat toezicht uitoefenen. Deze documenten zijn niet vereist voor schepen van minder dan 15 ton. De in-, uit- en doorvoerrechten bij het Rijnscheepvaartverkeer mogen niet hoger zijn dan die bij vervoer over land (vrijevaartprincipe). Aansluitend op de Akte van Mannheim is er nog een politiereglement dat iedere schipper aan boord dient te hebben.

S

SAGITTA Het EDI-systeem van de douane. Het heeft ten doel gebruik te maken van elektronische berichtgeving bij diverse douaneformaliteiten teneinde deze efficiënter te laten verlopen.

SAL De Stichting Arbitrage voor Logistiek (SAL) is door de samenwerkende organisaties in de Stichting Vervoeradres ingesteld om geschillen te beslechten over vervoerszaken, waardoor trage en dure processen in de traditionele rechtsgang voorkomen worden.

SCHADERESERVE Dit is een reserve van schadevergoedingen, die ter zake van verlies of beschadigingen van bedrijfsmiddelen worden ontvangen. Dit kan fiscaal van belang zijn wanneer het uitgekeerde schadebedrag hoger ligt dan de fiscale boekwaarde van het verloren gegane goed. Hierbij dient het voornemen tot vervanging aanwezig te zijn. Genoemd bedrag moet als afschrijving van de vervangingskosten worden geboekt, terwijl tevens de zogenaamde vervroegde afschrijving mag worden toegepast.

SCHEEPSCLASSIFICATIE Hieronder wordt een aantal regels verstaan, opgesteld door de classificatiebureaus, volgens welke de bouwen de uitrusting van diverse schepen worden geclassificeerd.

Voor met de bouw van een schip wordt begonnen, dient het bouwbestek door het betreffende classificatiebureau te worden goedgekeurd. Tijdens de bouw wordt door het classificatiebureau toezicht gehouden waama het klassencertificaat wordt uitgereikt. De classificatie is voor verzekeraars en afschepers van groot belang. Voorbeeld van een classificatiebureau is Lloyd's Register of Shipping.

SCHEEPSPAPIEREN Voor een scheepsreis aanvangt, dienen de navolgende geldige documenten op het schip aanwezig te zijn: certificaat van deugdelijkheid certificaat van uitwatering veiligheidscertificaat radiotelefoon- en radiotelegraafcertificaat uitrustingscertificaat zeebrief meetbrief uittreksel scheepsregister monsterrol manifest van lading charterparty. Hieraan dient afhankelijk van lading en certificaat van vrijstelling nog te worden toegevoegd: certificaat voor de houtvaart certificaat van veevervoer cognossementen en de in het Wetboek genoemde wetten en reglementen, waaronder de reis valt.

SCHEEPSPLAN Dit plan geeft de langs- en dwarsdoorsnede van het schip aan met nadere gegevens betreffende tonnage, draagvermogen, inhoud, tank- en bunkercapaciteit, alsmede de waterverplaatsing bij diverse diepgangen.

SCHEEPSREGISTER Openbaar register voor Nederlandse schepen met een brutoinhoud van 20 kubieke meter of meer.

SCHEEPSVERKLARING Verplichte verklaring af te leggen door de gezagvoerder binnen 48 uur na aankomst in het geval dat zich gedurende de reis onregelmatigheden of schade heeft

voorgedaan. Een dergelijke verklaring dient bij een notaris te worden afgelegd. De verklaring mag voorlopig zijn, doch dient in dat geval binnen 8 dagen door een volledige scheepsverklaring te worden gevolgd. De bewijskracht van een dergelijke verklaring strekt zich wel uit t.a.v. verzekeraars en betrokkenen bij de lading, echter niet tegenover de rechtbank.

SCHEEPVAARTINSPECTIE Deze heeft tot taak controle uit te oefenen op diverse wettelijke voorschriften, zoals veiligheidsvoorschriften en deugdelijkheid van het schip. De Scheepvaartinspectie is een rijksinstelling.

SCHEEPVAARTPOOLS Een groep van lijnvaartondernemers die aangeboden vrachten onderling verdelen om op die wijze voor ieder van de aangeslotenen tot een gegarandeerd aandeel in het verkeer te komen. Men onderscheidt geldpools en ladingpools. Bij de ladingpools kan de verdeling een bepaalde marge hebben, deze wordt ook wel 'vrije zone' genoemd, waardoor een beperkte concurrentie mogelijk wordt. Vervoert een bepaalde lijn meer of minder dan het door de pool aangewezen quotum, dan wordt van dit poollid schadevergoeding geëist, dan wel aan dit poollid schadevergoeding betaald.

SCHEEPVAARTRECHTEN Zijn vergoedingen die een schipper doorgaans moet betalen aan beheerder(s) van sluizen, bruggen of vaarwaters bij passage. Het rijk vordert deze bedragen niet, de provincie, gemeenten en waterschappen wel.

SCHEPENWET Een wet, inhoudende bepalingen ter voorkoming van scheepsrampen, het instellen van onderzoek naar dergelijke rampen en tuchtmaatregelen tegenover kapiteins, stuurlieden en machinisten. Het toezicht op de naleving van deze wet berust bij de Scheepvaartinspectie.

SCHOON COGNOSSEMENT Cognossementen waarin geen bepalingen over lading- dan wel verpakkingscondities zijn opgenomen. Deze vorm is bij kredietbrieven voorgeschreven.

SCM - Stichting Certificering Motorrijtuigbeveiliging. - Supply Chain Management.

SDR Special Drawing Right. Internationale rekeneenheid, in koers om te zetten naar de nationale munt van deelnemende landen. Wordt onder andere gebruikt binnen de CMR-overeenkomst om de maximale aansprakelijkheid van vervoerders vast te leggen.

SIEV De Stichting Inschrijving Eigen Vervoer (SIEV) is belast met de werkzaamheden met betrekking tot de wettelijk vereiste inschrijvingen ten behoeve van het binnenlands en grensoverschrijdend eigen vervoer.

SPOORWEGVERVOERRECHT Omvat de rechten en plichten van de spoorwegen en van de reizigers, afzenders en geadresseerden. Er bestaan in dit opzicht afzonderlijke bepalingen voor het binnenlandse en voor het grensoverschrijdend vervoer. In het laatste geval bestaan ook bepalingen voor het gedrag van de spoorwegmaatschappijen ten opzichte van elkaar. De vrachtbrief van de spoorwegen is niet identiek met het cognossement en is ook niet verhandelbaar.

STANDBYL/C Vorm van een documentair krediet, dat tot zekerheid dient dat de koper zijn contractuele verplichtingen zal nakomen. Met andere woorden het is, anders dan gebruikelijk voor een documentair krediet, niet bedoeld voor de normale betalingsafwikkeling, maar de begunstigde zal, net zoals bij een bankgarantie, pas dan gebruik­ maken van de 'Standby Letter of Credit', als de koper zijn betalingsverplichtingen niet nakomt.

STUKLIJST - BILL OF MATERlAL Geeft de opbouw van een eindproduct in halffabricaten en onderdelen weer. Dit gebeurt door het eindproduct te ontrafelen in halffabricaten, die op hun beurt weer ontrafeld worden in onderdelen.

STUURMANSREÇU Het door de eerste stuurman getekende reçu na ontvangst van de goederen. Dit komt vooral voor in de buitenlandse havens. Op dit reçu wordt het aantal merken en nummers vermeld van de geladen goederen, indien nodig voorzien van bemerkingen inzake de kwaliteit, of het aantal aangeleverde colli. Het stuurmansreçu is geen verhandelbaar document. Tegen dit reçu worden de getekende cognossementen afgegeven, waarna het reçu wordt ingetrokken.

STUWADOOR Degene die het laden en lossen van zeeschepen verzorgt, dit in samenwerking met de ladingstuurman van het schip. Hierbij zijn inbegrepen: het aanvoeren van goederen naar het schip, hetzij direct van de kade, hetzij via lichters langszij. Bepalingen hieromtrent zijn vastgelegd in de Stuwadoorswet. De stuwadoor is in dienst van de rederij of wordt geacht dit te zijn. De eindverantwoordelijkheid voor de stuwage blijft bij de gezagvoerder.

STUWADOORSWET Deze wet verstaat onder stuwadoorswerk alle werkzaamheden verbonden aan: het brengen van de goederen in een zeeschip het behandelen van de goederen die in het zeeschip gebracht moeten worden op de kade, in de pakhuizen of .opslagplaatsen of in vaar- of voertuigen, van waaruit zij rechtstreeks in het zeeschip worden gebracht. het stuwen of verwerken van de goederen in het zeeschip, het brengen van de goederen uit het zeeschip op de kade of in de aldaar bevindende opslagplaatsen in het vaar- of voertuig, een en ander met inbegrip van het controleren van de goederen, het wegen, het meten en het toezicht houden. Eveneens zijn in deze wet bepalingen opgenomen omtrent de veiligheid, arbeids- en rusttijden; toezicht, etc. voor zover deze niet zijn opgenomen dan wel afwijken van de Arbeidstijdenwet.

STUWAGEVERLIES De laadruimte die verloren gaat bij de stuwage van stukgoederen. Deze verliezen zijn zowel gevolg van de verpakkingsvorm, als van de vorm van de laadruimte. Het stuwageverlies wordt in procenten van de laadruimte uitgedrukt.

SUMMIER DOCUMENT Document waarbij goederen tijdens aangifte met de algemene handelsnaam worden omschreven, zoals T-documenten, Camets TIR.

SUPPLY CHAIN MANAGEMENT Door: exact in kaart te brengen, wat de eisen en wensen van de eindgebruiker zijn (de keten te definiëren); exact de omvang van de benodigde (tussen)voorraden te bepalen en vast te stellen op welke plaats binnen de keten deze voorra­ den aanwezig dienen te zijn; procedures te ontwikkelen waarmee de keten kan worden gecontroleerd en bestuurd, doet men aan Supply Chain Management. Een goed opgezet plan in deze versterkt de positie van het bedrijf aanzienlijk.

T

TARRA Verpakkingsgewicht, dus het verschil tussen het brutogewicht en nettogewicht. Men onderscheidt hierin de volgende soorten: Nettotarra: bij aankomst door weging vastgesteld verpakkingsgewicht; Factuurtarra: bij het inladen door weging vastgesteld verpakkingsgewicht, dat op de factuur wordt vermeld; Gereguleerde tarra: nettotarra van enkele eenheden, vermenigvuldigd met het totaal aantal eenheden; Usotarra: geschat vast tarragewicht per eenheid. Dit wordt toegepast wanneer de verpakking moeilijk te verwijderen is; Wettelijke tarra: tarra die wordt aangenomen door de rijksdiensten wanneer invoerrechten verschuldigd zijn over het nettogewicht; Extra tarra: gewicht van de extra verpakking, die op de factuur wordt vermeld.

TIR-OVEREENKOMST Een overeenkomst volgens het Transport International de marchandises par la Route; een internationaal verdrag betreffende het goederenvervoer over de weg, waartoe de EU en vele andere staten zijn toegetreden. Ze beoogt het oponthoud aan de grenzen zo kort mogelijk te houden.

TMM Toegestane maximum massa; ook maximaal toegestane massa genoemd.

TONKILOMETER - TONKM Maateenheid voor vervoersprestaties in het goederenvervoer. Vermenigvuldiging van het gewicht in tonnen en het aantal afgelegde kilometers geeft deze maat.

TONNAGE SCHEPEN Maat voor de inhoud van schepen. Onder de bruto inhoud wordt de ruimte verstaan die zich onder het meetdek bevindt, vermeerderd met de vaste, overdekte en besloten ruimten boven het meetdek. Er zijn bepaalde berekeningswijzen voor de bruto registertonnage (Moorssomstelsel). Hiernaast kent men ook de netto registertonnage. Dit is gebaseerd op de inhoud van de laadruimte, vermeerderd met de passagiersruimte. De meetbrieven inzake de tonnage worden voor Nederlandse schepen uitgegeven door de Hoofdinspecteur voor de scheepsmeting. Deze meetbrieven zijn niet overal geldig, uitzonderingen zijn het Suezkanaal en het Panamakanaal. Daarvoor gelden speciale tonnagebepalingen voor de kanaalrechten.

TRACKEN EN TRACEN Door middel van toegepaste computersystemen is het mogelijk om op elk moment inzicht te krijgen in de actuele stand van zaken met betrekking tot orders en goederen. Orders en goederen kunnen op het hele traject dat zij in een proces afleggen, gevolgd worden.

TRANSPORTVERZEKERING Verzekering ter dekking van risico's bij zeetransport, binnenvaart­ transport of aanverwante risico's. Zeeverzekering omvat de cascoverzekering en de goederenverzekering voor de zeevaart. De laatste geschiedt op beurspolis. Binnenvaartverzekering omvat de cascoverzekering en de goederenverzekering voor de binnenvaart, de luchtvaart en het landvervoer (veelal op beurspolis). Overige risico's omvatten onder meer de verzekeringen van de vracht de averij de noodhavenverzekering de reisbagageverzekering de vermogensschadeverzekering de oogstverzekering.

TIJDBEVRACHTING Bevrachting op tijdbasis en wel voor de duur dat het schip ter beschikking staat aan de bevrachters. De tijdbevrachting kan zowel een periode als een of meer reizen omvatten. De vergoeding voor deze tijdbevrachting wordt per ton draagvermogen per maand (bij binnenschepen per dag) berekend. Hiervoor wordt steeds het zomerdraagvermogen als uitgangspunt gekozen. De vervoerde lading speelt bij deze vergoeding geen rol.

U

UCP

De 'ICC Uniform Customs and Practice for Documentary Credits' (ICC Publicatienummer 500), dat wil zeggen internationaal overeengekomen regels en afspraken, van toepassing op documentaire kredieten.

UITVOERVERGUNNING

Voor bepaalde goederen die een bepaalde bestemming hebben, kan een uitvoer/exportvergunning zijn vereist. Een dergelijke vergunning wordt verstrekt door de Centrale Dienst voor In- en Uitvoer (industriële goederen) dan wel door een van de daartoe bevoegde Productschappen.

URC

De 'ICC Uniform Rules for Collections' zijn uniforme regels van toepassing op incasso's.

V

VALUE ADDED LOGISTICS - VAL

Door een aantal oorzaken, zoals: de steeds minder voorspelbare klant: de steeds hogere kwaliteitsverwachting de steeds kortere om- en doorlooptijden is er grote vraag ontstaan naar kwalitatief hoogstaande logistieke dienstverlening. De markt gebruikt daarvoor de naam: Value Added Logistics. Het is een passend antwoord op alle logistieke vragen om naast het fysieke transport additionele diensten te verlenen zoals opslag, overslag, orderpicking, pricing,

cross-docking, voorraadadministratie, fiscale vertegenwoordiging, douane afhandeling, facturatie, etc. Vaak zijn het heel innovatieve oplossingen, die, in nauwe samenwerking met de klant op basis van specifieke eisen en wensen worden ontwikkeld en ingevoerd.

VERVOERADRES

Het driedelig gecarboniseerd vervoerdocument wat verplicht is gesteld voor alle beroepsgoederenvervoerders per vrachtauto of per beurtvaart. Dit vervoerdocument bestaat uit: A-deel dat met de goederen aan de geadresseerde wordt afgegeven onder aftekening van ontvangst; B-deel bestemd voor de afzender, te tekenen door de vervoerder C-deel administratiebewijs voor de vervoerder. Het vervoeradres vermeldt dat de algemene vervoercondities van toepassing zijn. Voor zendingen onder rembours dient hiervoor een speciaal goed­ gekeurd vervoeradres te worden gebruikt met een afwijkende kleur.

VERVOERDOCUMENTEN

Verzameling van documenten in gebruik bij het vervoer van de goederen. Men onderscheidt hierbij: geleidebrief gericht aan de ontvanger de vervoerovereenkomst het ontvangstbewijs het kwijtingsdocument Deze documenten zijn vaak tot een geheel gebundeld. AI naar gelang van de vervoersoort gebruikt men: vervoeradres CMR­vrachtbrief luchtvrachtbrief spoorwegvrachtbrief adreskaarten cognossementen stuurmansreçu's

VERVOERCONDITIES

De voorwaarden waaronder het vervoer van goederen plaatsvindt geldend voor de vervoerder. Men onderscheidt dergelijke condities voor binnenvaart, Rijnvaart, luchtvaart en wegvervoer.

VLAGVERVOER

Dit kan zowel betekenen het vervoer onder de nationale vlag, als het vervoer van de ene douaneloods naar de andere douaneloods.

VMI

Vendor managed inventories; partij' binnen de 'supply chain' die zorgt voor het beheren van de voorraden voor de producent.

VRACHTVRIJ

Leveringsvoorwaarde waarbij de verkoper de vrachtkosten draagt tot de plaats van bestemming. Dit omvat de kosten van inscheping, vervoer, lossen en zo nodig wegen. De koper dient voor losruimte op de bestemmingsplaats te zorgen.

W

WAARDEVRACHT

Hoogwaardige lading (edele metalen, juwelen, munten, postzegels, bankbiljetten en dergelijke) die een bijzondere zorg en beveiliging bij het vervoer eisen. De kosten van bevrachting worden procentueel ten opzichte van de waarde vastgesteld. Maat en gewicht spelen hierbij geen rol.

WANVRACHT

Vrachtprijs over de niet door lading ingenomen scheepsruimte.

WAREHOUSE MANAGEMENT SYSTEM - WMS

Een softwaresysteem dat helpt om tot op detailniveau goederen te traceren. Met behulp van WMS kan tegemoetgekomen worden aan garanties op de kwaliteit en snelheid van de leveringen, doordat voortdurend inzicht mogelijk is in voorraadposities, kwaliteit van de vervoerde goederen, opslag- en transportcondities.

WICHTNOTA

Ook wel wichtlijst genaamd, is een document waarop de gewichten van in een veem opgeslagen goederen staan aangegeven onder ver­ melding van collinummers. Deze wicht nota wordt gevoegd bij een ceel waarop het totaal brutogewicht is vermeld. Een wicht nota van een beëdigd weger, noemt men wicht certificaat.

WIM-VlD

Weigh-in-Motion Videosysteem. Systeem in gebruik op Nederlandse wegen, waarmee overbelading van vrachtwagens wordt gemeten.

WISSEL

Dit is een schriftelijke onvoorwaardelijke sommatie van de trekker (diegene die de wissel uitschrijft en recht heeft op het geld) aan de betrokkene (diegene die het verschuldigde bedrag moet betalen) om op een bepaalde datum een bepaald bedrag aan de trekker, of diens genoemde begunstigde, te betalen. Er zij twee soorten wissels: Zichtwissel: de wissel wordt aangeboden op zicht en dient reeds bij de eerste aanbieding betaald te worden. Een zichtwissel is alleen een betalingsmiddel. Termijn- of langzichtwissel: deze wissel heeft een bepaalde ter­ mijn (looptijd) alvorens hij betaald behoeft te worden. Een termijn- of langzichtwissel is zowel een betalingsmiddel als een kredietmiddel. De trekker van een wissel kan een andere begunstigde dan zichzelf aanwijzen en het geld, waarop hij recht heeft, op deze manier laten uitbetalen aan zijn crediteur.

WMS

Warehouse Management System

Z

ZIJAFSCHERMING

Afscherming door middel van panelen ter afsluiting van de open ruimte aan de zijkant van motorwagens, aanhangers, trekkers en opleggers bestemd voor het verminderen van de aerodynamische weerstand van voertuigen in het goederenwegtransport. Ze dienen te voldoen aan de eisen voor verkeersveiligheid conform EEG-richtlijn 89/297.

ZIJFENDERS

Speciaal ontworpen kunststof delen (zijfenders) die zorgen voor de geleiding van de rijwind en de verkleining van de open ruimte achter de cabine van de trekker; met als doel de aerodynamische weerstand te verminderen bij voertuigen in het goederenwegtransport.

Bronnen, noten en/of referenties