Gebruiker:DLYCNK/Kladblok
De Ardennen (Frans: Ardennes, Waals: Årdene) vormen een bosrijk laaggebergte in oostelijk België (een groot deel van Wallonië), Noord-Luxemburg en een klein stukje aangrenzend Frankrijk.
Het is de westelijke uitloper van een massief van leisteen waartoe ook het ten oosten van de Ardennen in Duitsland gelegen Eifelgebergte behoort.
Inhoud
[verbergen] 1 Begrenzing 2 Algemene beschrijving 3 Klimaat 4 Fauna en flora 5 Bevolking 6 Geschiedenis 7 Taal 8 Ontstaan 9 Streken 10 Bekende rivieren 11 Bekende plaatsen 12 Trekpleisters 13 Vlaamse Ardennen 14 Trivia 15 Zie ook
[bewerken] Begrenzing
Er bestaan twee indelingen ten aanzien van welk gebied precies tot de Ardennen behoort.
De ene betreft een geologische indeling. Hierbij gaat het om het eigenlijke Ardense heuvelland. De grenzen hiervan worden min of meer gevormd door de rivier de Vesder en het daarboven gelegen Land van Herve in het noorden en de rivier de Semois en het daaronder gelegen Belgisch-Lotharingen (ook wel Gaume genoemd) in het zuiden. De westgrens betreft de schisteuze depressies van de Fagne en de Famenne en de oostgrens de Eifel.Tussen de Fagne-Famenne en de Ardennen ligt een slechts enkele kilometers brede kalksteenformatie, de Calestienne.
De andere is een toeristische en cultureel-landschappelijke indeling, de ruime opvatting. Hierbij worden ook de gebieden rondom het eigenlijke Ardense heuvelland tot de Ardennen gerekend zoals de Condroz, de Fagne en de Famenne, de Gaume of Belgisch-Lotharingen, het Land van Herve en de Voerstreek.
De grenzen van deze 'ruime' Ardennen liggen bij de rivieren de Maas en de Samber in het westen, de Franse Maas bij Sedan in het zuiden, de Eifel in het oosten en het Nederlandse Zuid-Limburg in het noorden. Kort gezegd verstaat men er het hele Belgische grondgebied ten zuiden van de Samber en de Maas onder.
In dit artikel beperken we ons tot de “eigenlijke Ardennen”. Meer informatie over de streken die tot de “ruime Ardennen” gerekend worden, is te vinden in de respectievelijke artikelen.
[bewerken] Algemene beschrijving
Men onderscheidt een hoger gedeelte en een lager gedeelte in de Ardennen, de Hoge en de Lage Ardennen. De Hoge Ardennen liggen ten noorden van de Ourthe; hier vindt men dan ook de hoogste toppen die tot ver over de zeshonderd meter kunnen reiken. Zo is de hoogste heuvel de in de Hoge Venen gelegen Signaal van Botrange (694 meter). Een andere top is de in het noorden van de provincie Luxemburg gelegen Baraque de Fraiture (652 meter). De Lage Ardennen liggen in het zuidwesten, in het zuiden van de provincies Henegouwen, Namen en Luxemburg alsmede in het aangrenzende Frankrijk. De heuvels zijn over het algemeen nooit hoger dan vijfhonderd meter. Talloze kleine rivieren ontspringen in het Ardense heuvelland, zoals de Amblève, de Ourthe en de Semois. In een aantal daarvan zijn stuwmeren aangelegd zoals onder andere bij Eupen en Robertville.
[bewerken] Klimaat
De afstand van de zee en het reliëf hebben een invloed op het klimaat. De Ardennen vormen de eerste hindernis voor buien die vanaf zee komen en zijn daarom zeer regenachtig. Ook is het er vanwege de hoogte over het algemeen 5° koeler dan in lager gelegen gebieden. In de maanden november tot maart is het een sneeuwrijk gebied en een sneeuwlaag van 50-60cm is dus geen uitzondering (in een zeer strenge winter met veel neerslag is een sneeuwlaag van 70 cm niet uitgesloten op de Hoge Venen)enkele keren per eeuw ligt er in de Ardennen meer dan een meter sneeuw, wat mogelijkheden biedt voor wintersport.
[bewerken] Fauna en flora
De Ardennen zijn dicht bebost en daardoor een aantrekkelijke biotoop voor wilde dieren zoals wilde zwijnen, herten, roofvogels, lynxen en andere. Recent zijn er ook bevers uitgezet, wiens populatie een grote opmars maakt.
[bewerken] Bevolking
De Ardense huizen zijn dikwijls gebouwd met natuursteen afkomstig van lokale steengroeven wat soms zeer karakteristieke dorpjes tot gevolg heeft. In de Ardennen zijn de huizen daarom niet grijs, in de Fagne-Famenne wel.
De Ardennen zijn vanwege het moeilijke reliëf, de arme bodem en de moeilijke bereikbaarheid tot op vandaag dunbevolkt gebleven. Alleen aan de rand zijn er enkele grote steden zoals Luik en Namen. De aanleg van de snelweg Brussel-Luxemburg heeft bijgedragen tot het ontwikkelen van nieuwe bedrijven. In het grensgebied met het Groothertogdom Luxemburg neemt de bevolking toe door migratie vanuit Luxemburg, wegens het goedkopere vastgoed.
[bewerken] Geschiedenis
Veel belangwekkende gebeurtenissen hebben zich in de Ardennen in het verleden niet voorgedaan. In de nadagen van de Tweede Wereldoorlog is er echter nog wel hevig gevochten in dit gebied. Aan het einde van 1944 deden de Duitsers namelijk nog een laatste grote aanval tegen de geallieerden, het bekende Ardennenoffensief waarbij veel schade werd aangericht aan diverse oude historische kernen.
Ardens landschap langs de weg van Stavelot naar Wanne [bewerken] Taal
In de Ardennen wordt hoofdzakelijk Frans en het lokale Waals gesproken, behalve in uiterste oosten, de zogenoemde Belgische Eifel en het deel dat bij het groothertogdom Luxemburg hoort waar ook Luxemburgs of Duits gesproken wordt. Het groothertogdom Luxemburg plus het direct aangrenzende deel van de Belgische Provincie Luxemburg, het Land van Aarlen, heeft een eigen taal, het Luxemburgs of Letzeburgs (Lëtzebuergesch), dat sinds enige jaren een heropleving kent.
[bewerken] Ontstaan
Voor meer informatie over de geologie en het ontstaan van de Ardennen zie het artikel geologie van Ardennen en Eifel.
De kalkstenen die we in de Ardennen aantreffen zijn in zee ontstaan. Ongeveer 400 miljoen jaar geleden botsten de continenten Laurentië en Baltica met elkaar, waarbij een gebergte ontstond en de kalksteen omhoog geduwd werd. Dit gebergte erodeerde langzaamaan totdat zo'n 250 miljoen jaar geleden bij de vorming van Pangaea het huidige Afrika zich tegen het huidige Europa drukte en er een nieuw gebergte ontstond. Toen Pangaea langzaamaan uiteenviel en Noord-Amerika naar het westen afdreef, ontstond opnieuw een zee en kwamen de Ardennen gedeeltelijk weer onder water te liggen, waarna het gebergte snel erodeerde. Het gebied werd weer omhoog gedrukt doordat Afrika zich langzaam maar zeker tegen Europa aandrukte. Bij het versmelten van het Iberisch Schiereiland en de Adriatische plaat met Europa ontstonden de Pyreneeën en de Alpen. Behalve de vorming van deze gebergten werd het achterliggend land ook omhoog gedrukt, en ontstond het huidig heuvellandschap in de Ardennen.
[bewerken] Streken
In het Belgische deel:
Belgische Eifel Hoge Venen
In het Franse deel:
Franse Ardennen
In het Luxemburgse deel:
Ösling
Een groep wilde zwijnen in de Ardennen
De Lesse in Han-sur-Lesse
[bewerken] Bekende rivieren
Amblève/Amel Lesse Our (Sauer) Ourthe Semois Sûre/Sauer
[bewerken] Bekende plaatsen
In de Belgische Ardennen:
Bastenaken (Bastogne) Bertrix Bouillon Daverdisse Durbuy Gedinne Han-sur-Lesse Houffalize La Roche-en-Ardenne Libramont-Chevigny Malmedy Neufchâteau Ovifat Rochefort (België) Saint-Hubert Sankt Vith Spa Stavelot Trois-Ponts Verviers
[bewerken] Trekpleisters
Het Kasteel van Bouillon Het Labyrint van Barvaux Bastenaken Transinne Plopsa Coo Grotten van Han
Zicht op de Maas in de Franse Ardennen
In de Franse Ardennen:
Fumay Givet Revin
In de Luxemburgse Ardennen:
Clervaux Vlaamse Ardennen
In westelijk België bestaat er een streek die de Vlaamse Ardennen wordt genoemd. Dit gebied behoort echter in het geheel niet tot de Ardennen zoals hierboven beschreven en heeft slechts het achtervoegsel 'Ardennen' gekregen vanwege de licht heuvelachtige glooiing van dat landschap.
[bewerken] Trivia
In deze regio wordt het Waals Weekblad uitgegeven.
[bewerken] Zie ook
Duitstalige Gemeenschap Lijst van rivieren in de Ardennen Oostkantons