Metzgebouw

Metzgebouw
	Keizersgracht 455, bekend als het Metzgebouw
Locatie
Locatie	Keizersgracht, Amsterdam
Coördinaten	52° 37′ NB, 4° 89′ OL
Status en tijdlijn
Oorspr. functie	Kantoorgebouw, Winkelpand
Huidig gebruik	Winkelpand, met kantoor
Bouw gereed	1891
Verbouwing	1918 (intern)
Dimensies
Hoogte tot top	26 meter
Architectuur
Bouwstijl	neostijlen
Bouwinfo
Architect	Jan van Looy
Erkenning
Monumentstatus	Rijksmonument
Monumentnummer	408905
Lijst van rijksmonumenten aan de Keizersgracht (Amsterdam, Zuidwest)
Portaal	Civiele techniek en bouwkunde

Het Metzgebouw is een monumentaal kantoor- en winkelpand in Amsterdam, op de hoek van de Leidsestraat en de Keizersgracht. Het officiële adres is Keizersgracht 455, maar het winkelgedeelte gebruikt als adres Leidsestraat 32-34. Het is sinds 1991 een rijksmonument (nr.408905).

Geschiedenis

Reclameposter uit 1895

Het werd in 1891 gebouwd in opdracht van de New York Life Insurance Company, een Amerikaanse verzekeringsmaatschappij die in Europa speculeerde met winkelpanden. Het gebouw werd ontworpen door architect Jan van Looy, in een eclectische neostijl. In de begintijd stond het bekend als Gebouw New York, en was het met zijn 26 meter het hoogste particuliere pand van de stad. Op diverse plekken in de gevel zijn de letters N en Y verwerkt, die verwijzen naar de opdrachtgever en oorspronkelijke eigenaar. Zoöok de herhaaldelijk afgebeelde adelaar, een Amerikaans symbool dat het bedrijf ook veelvuldig had laten afbeelden op haar oorspronkelijke kantoor in New York. De gevel is rijkversierd met beelden, balkons, boogvormige en driehoekige frontons, en Ionische en Corinthische pilaren en pilasters.

In het winkelgedeelte onderin vestigde zich aanvankelijk De Gruyter's Stores, een Nederlands bedrijf in voornamelijk reisartikelen (niet te verwarren met de kruideniersketen van dezelfde naam). De bovenste drie etages werden als kantoor gebruikt, door de verzekeringsmaatschappij zelf, en enkele bedrijven in fotografie. De Gruyter's Stores ging in 1898 failliet, waarna in 1908 Metz & Co het pand betrok, een oud Amsterdams bedrijf in stoffen, dat zich later in meubels en huisinrichting ging specialiseren. In 1918 werd het pand in opdracht van Metz & Co verbouwd tot één groot mode- en interieurwarenhuis met zeven verdiepingen. Metz & Co bleef tot 2012 gehuisvest in dit gebouw. Waarna er een modeketen werd gevestigd. Sinds mei 2024 is het mondiaal opererende automerk NIO gevestigd in het Metzgebouw.

In 1933 werd een tentoonstellingsruimte op het dak gebouwd, door Gerrit Rietveld, dat later in gebruik raakte als café. Dit gedeelte was tot van 2012 tot 2024 afgesloten voor publiek, waarna het in mei 2024 feestelijk werd heropend nadat automerk NIO zijn intrede deed.

Afbeeldingen

Geveldetail (met zgn. schragende kariatiden)
De adelaar, afgebeeld in diverse frontons aan de gevel
Een van de beelden
Het gebouw bij avond

Bronnen, noten en/of referenties