Natriumwaterstoffosfaat
(di)Natrium(mono)waterstoffosfaat (Na2HPO4) is een natriumzout van fosforzuur. De tellende voorvoegsels ("di" en "mono") worden vaak toegevoegd om verwarring te voorkomen met bijvoorbeeld mononatriumdiwaterstoffosfaat. Strikt genomen volgens de IUPAC-regels is het niet noodzakelijk, maar het effect van de verschillende waterstoffosfaten op de pH van oplossingen is zeer groot. In biologische experimenten is een verkeerd waterstoffosfaat meestal desastreus.
Natriumwaterstoffosfaat | ||||
---|---|---|---|---|
Structuurformule en molecuulmodel | ||||
Structuurformule van natriumwaterstoffosfaat
| ||||
Algemeen | ||||
Molecuulformule | HNa2O4P, Na2HPO4 | |||
IUPAC-naam | natriumwaterstoffosfaat | |||
Andere namen | dinatriumwaterstoforthofosfaat, dinatriumwaterstoffosfaat, dibasisch natriumfosfaat, natriummonowaterstoffosfaat | |||
Molmassa | 141,96 g/mol | |||
CAS-nummer | 7558-79-4 | |||
EG-nummer | 231-448-7 | |||
Wikidata | Q418448 | |||
Vergelijkbaar met | natriumdiwaterstoffosfaat, natriumfosfaat | |||
Fysische eigenschappen | ||||
Aggregatietoestand | vast | |||
Kleur | wit | |||
Dichtheid | (dihydraat) 2,066 g/cm³ | |||
Smeltpunt | 250 °C | |||
Oplosbaarheid in water | (bij 20 °C) 77 g/L | |||
Goed oplosbaar in | water | |||
Evenwichtsconstante(n) | pKa = 12.35 | |||
Tenzij anders vermeld zijn standaardomstandigheden gebruikt (298,15 K of 25 °C, 1 bar). | ||||
|
Natriumwaterstoffosfaat is een wit, zeer hygroscopisch poeder dat zeer goed oplosbaar is in water.[1] Het wordt daarom als antiklontermiddel gebruikt in commerciële, poedervormige producten. Naast de watervrije vorm is de stof commercieel ook verkrijgbaar in verschillende gehydrateerde varianten.[2]
Andere toepassingen bewerken
- Natriumwaterstoffosfaat wordt in sommige ontbijtgranen toegepast om de kooktijd te verkorten.
- Natriumwaterstoffosfaat wordt in combinatie met natriumfosfaat gebruikt om waterkokers en dergelijke vrij te houden van ketelsteen.
- Dinatriumfosfaat is de aangewezen therapie voor koeien met het downer cow syndroom.
Hydraten bewerken
Naast het anhydraat zijn een aantal hydraten bekend:
Brutoformule | Gewone formule | CAS-nummer | Naam | Molmassa |
---|---|---|---|---|
HNa2O4P | Na2HPO4 | 7558-79-4 | watervrij natriumwaterstoffosfaat | 141,96 g/mol |
H5Na2O6P | Na2HPO4·2 H2O | 10028-24-7 | natriumwaterstoffosfaatdihydraat | 177,99 g/mol |
H15Na2O11P | Na2HPO4·7 H2O | 7782-85-6 | natriumwaterstoffosfaatheptahydraat | 268,07 g/mol |
H25Na2O16P | Na2HPO4·12 H2O | 10039-32-4 | natriumwaterstoffosfaatdodecahydraat | 358,14 g/mol |
Bronnen, noten en/of referenties |