De muur (kunstwerk)

sculptuur in Amsterdam-Noord

De muur is een artistiek kunstwerk in Amsterdam-Noord.

De muur
De muur, vrijstaand in mei 2022
Kunstenaar Alfred Eikelenboom
Jaar 1e versie: 1987
2e versie: 2020
Materiaal 1e versie: schuim, staal
2e versie: kunststof
Locatie IJplein
Gedempte Insteekhaven, Amsterdam-Noord
Portaal  Portaalicoon   Kunst & Cultuur

Beeld bewerken

Het is een schepping van Alfred Eikelenboom, die er van 1984 tot 1986 aan werkte; in 1987 vond het haar plaats in een veldje aan het IJplein, tussen de Meeuwenlaan en Gedempte Insteekhaven. Het werk bestond uit een rode stalen muur van ongeveer 15 meter lang en vier meter hoog. In het basisontwerp zaten 132 gaten en vijf sleuven. De kern bestond uit schuim. In de loop der jaren zijn er gaten en spleten bijgekomen, aan de andere kant vielen er onderdelen van het object af vanwege matig onderhoud (toestand 2016). Het kunstwerk behoort tot de serie Utopische modellen, een serie werken vanaf 1969, waarin de kunstenaar een aanval deed op de allesoverheersende kubusvorming (blokkendoos-architectuur) in de bouwwereld (lees: flatgebouwen). De muur is daarom aan alle kanten afgerond. De felrode kleur is een protest tegen de grijze omgeving met flats.

De kunstenaar zei zelf dat het een barok kunstwerk was en al kijkende naar het kunstwerk zou men het mooi gaan vinden. Hij voorspelde vol zelfspot dat het dé Eiffeltoren van Amsterdam-Noord zou worden. Hij vond het zelf een van zijn meest geslaagde ontwerpen. De omwonenden vonden, dat het object het uitzicht beperkte of bedierf en “dat moderne kunst nu eenmaal niet mooi is”. Het kreeg in de loop der jaren allerlei bijnamen: Klaagmuur (in de openingen werden briefjes aangetroffen), De rode matras en Roze Ligakoek.

Zoals bovenvermeld werd het beeld in de late jaren tien van de 21 eeuw slachtoffer van klimatologische invloeden als ook graffiti. Het brokkelde langzaam af. Een combinatie bestaande uit een nabestaande (die het zelf Roze Ligakoek noemde) en de De Amsterdamse gemeente raakten in gesprek over de toekomst van het beeld. Uitkomst was dat er een nieuwe versie van De muur werd gemaakt. Dit keer is ze geheel van kunststof. De nieuwe versie werd in december 2020 geplaatst. Die plaatsing kon (weer) rekenen op flink wat commentaar. Buurtbewoners vonden dat het gespendeerde bedrag (210.000 euro) wel beter gebruikt had kunnen worden in plaats van herstel van een “lelijke” muur, die het uitzicht belemmerde en verstoorde. Bij nadere beschouwing constateerden diezelfde buurtbewoners ook, dat als De muur er niet zou staan ze hem wellicht zouden missen. Voor een andere generatie was het beeld weer een ijkpunt in hun leven; ze waren er mee opgegroeid. Stadsdeel Noord was het met dat laatste eens; het kunstwerk is een onderdeel van Amsterdam-Noord.

Afbeeldingen bewerken