De heilige Januarius in het amfitheater van Pozzuoli

De heilige Januarius in het amfitheater van Pozzuoli (Italiaans: San Gennaro nell'anfiteatro di Pozzuoli) is een schilderij van Artemisia Gentileschi. Zij vervaardigde dit doek van Januarius van Benevento rond 1636 voor de kathedraal van Pozzuoli. Na een verwoestende brand in deze kerk in 1964 werden de kunstwerken die gered konden worden, overgebracht naar Napels. Tegenwoordig maakt het schilderij deel uit van de collectie van het Museo di Capodimonte.

De heilige Januarius in het amfitheater van Pozzuoli
Kunstenaar	Artemisia Gentileschi
Jaar	1635-37
Techniek	Olieverfschilderij
Afmetingen	300 × 200 cm
Museum	Museo di Capodimonte
Locatie	Napels
Portaal    Kunst & Cultuur

Januarius van Benevento

Over het leven van Januarius, die bisschop was van Benevento, is nauwelijks historische informatie overgeleverd. Volgens verschillende legenden die over hem de ronde doen, zou hij rond het jaar 305 het slachtoffer zijn geworden van de christenvervolgingen onder Diocletianus. Samen met enkele medechristenen werd Januarius voor de wilde dieren in het amfitheater van Pozzuoli gegooid. De dieren weigerden hen echter op te eten en likten in plaats daarvan hun voeten. Hierna besloten de Romeinse machthebbers tot onthoofding over te gaan.

Enige tijd na zijn overlijden werden de stoffelijke resten van Januarius overgebracht naar Napels, waar zij nog altijd rusten. Aan het bloed van de heilige worden wonderbaarlijke eigenschappen toegeschreven. Tweemaal per jaar laat een priester het voor de ogen van talrijke gelovigen weer vloeibaar worden.

Voorstelling

In 1631 kreeg Pozzuoli een nieuwe bisschop, Martín de León y Cárdenas. Hij besloot de vervallen kathedraal opnieuw in te richten. Hiertoe bestelde hij een groot aantal schilderijen bij verschillende kunstenaars. Gentileschi droeg hier drie schilderijen voor het koor aan bij, waaronder de voorstelling van Januarius en een aanbidding der wijzen. De kunstenares, die in 1630 in Napels was aangekomen, had zich dus een plaats verworven tussen de vooraanstaande schilders van de stad.

Op het schilderij maakt Januarius een zegenend gebaar over twee leeuwen en een beer, terwijl Proculus, de eveneens veroordeelde deken van Pozzuoli, een gebed aanheft. Het schilderij mist het drama dat sommige eerder werken van Gentileschi kenmerkte, een aanpassing aan de heersende traditionele smaak in Napels. Zij plaatste Januarius midden op het schilderij en concentreerde zich op de prachtige, witte albe onder de gouden koormantel. Op de achtergrond is het amfitheater duidelijk te zien. Veel kunsthistorici herkennen in dit deel van het schilderij de hand van een tweede schilder.

Afbeelding

• 
  Aanbidding der wijzen (1635-37)

Literatuur

• Keith Christiansen, Judith Walker Mann, Orazio Gentileschi, Artemisia Gentileschi, Metropolitan Museum of Art, 2001 pp. 382-84 & 411-14

Externe link

• (en) Keith Christiansen, Judith Walker Mann, Orazio Gentileschi, Artemisia Gentileschi, Metropolitan Museum of Art, 2001. Gearchiveerd op 17 februari 2015. Geraadpleegd op 17-02-2015.