Zwarte Madonna (gebouw)
De Zwarte Madonna was een woongebouw in het centrum van Den Haag, aan de Turfmarkt nabij het Prins Bernhardviaduct. Het was een ontwerp van Carel Weeber en werd in 1985 opgeleverd. De bouwstijl behoorde tot het neorationalisme.[1][2][3] In 2007 is het gebouw gesloopt en op de voormalige locatie bevindt zich onder meer het gebouw van het ministerie van Justitie en een aantal winkels.
| Zwarte Madonna | ||||
|---|---|---|---|---|
| ||||
De Zwarte Madonna in 2006
| ||||
| Locatie | ||||
| Locatie | Wijnhavenkwartier, Den Haag | |||
| Coördinaten | 52° 5′ NB, 4° 19′ OL | |||
| Status en tijdlijn | ||||
| Status | Gesloopt | |||
| Bouw gereed | 1985 | |||
| Afgebroken | 2007 | |||
| Architectuur | ||||
| Bouwstijl | Neorationalisme | |||
| Bouwinfo | ||||
| Architect | Carel Weeber | |||
| Detailkaart | ||||
  | ||||
| ||||
Tijdens de sloop (augustus 2007)
| ||||
| ||||
Het complex was een gesloten woonblok rond een binnentuin in het Wijnhavenkwartier. Het bestond uit 336 sociale huurwoningen, winkelruimten en een parkeergarage. Er waren twee-, drie- en vierkamerwoningen. De buitenkant van het complex was bekleed met prefab-betonelementen, bekleed met voor het pand typerende zwarte tegels. Het was de bedoeling om de buitenkant wit te maken, maar er werden meer witte gebouwen neergezet in de omgeving (onder andere het nieuwe stadhuis). De gevels aan de binnenzijde - rond de binnentuin - werden wel bekleed met witte panelen. Het woongebouw maakte deel uit van Weebers stedenbouwkundig plan voor het Spuikwartier.
Besluit tot sloop 2001 bewerken
In 2001 besloot de gemeente Den Haag het gebouw te slopen, als onderdeel van een al eerder voorgenomen vernieuwing van delen van het stadscentrum en het Wijnhavenkwartier.[4] Het moest plaatsmaken voor nieuwbouw van het ministerie van Justitie en het daarnaast gelegen pand van het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties.[5][6] De Duitse architect Hans Kollhoff ontwierp daartoe een nieuw plan voor het gebied. Zijn plan voorzag in twee nieuwe torens van 146 meter, waarin de twee ministeries werden ondergebracht, het JuBi-gebouw, en een woontoren van 131 meter, ontworpen door Rapp+Rapp. Deze toren draagt de naam 'De Kroon'. Oppositiepartijen in de gemeenteraad presenteerden vergeefs een alternatief plan, waarin het pand kon worden behouden.[7][8][9]
Verzet bewerken
Echter lang niet alle bewoners waren bereid te vertrekken.[10][11] Na het besluit van de gemeente vond daardoor een jarenlange rechtsstrijd plaats tussen de gemeente en een harde kern van twaalf bewoners die zich verzetten tegen de sloop en hun gedwongen vertrek. Zij organiseerden zich in de Stichting Vrienden van de Zwarte Madonna. Daarbij ging het zowel om het feit dat het hun woning was als het gegeven dat het tevens een uniek bouwwerk betrof.[12] Met de sloop zouden 336 huurwoningen verloren gaan, waarvan een derde in de sociale sector. Daarvoor zouden 500 woningen in de plaats komen, waarvan 100 in de sociale sector.[13][14] Over het omstreden voornemen tot sloop werden zelfs Kamervragen gesteld. [15] [16][17] De gemeente Den Haag trachtte langs gerechtelijke weg te bewerkstelligen de betreffende huurovereenkomsten te mogen opzeggen.[18][19] De bewoners bleven op hun beurt het besluit tot de sloop ook aanvechten tot aan de Raad van State.[20]
Ontruiming mei 2007 bewerken
"De laatste Madonnikanen", zoals de overgebleven groep van twaalf bewoners van het pand zich ook wel noemde, met een knipoog naar de titel van het boek van James Fennimore Cooper, hebben donderdagmiddag 31 mei 2007 vrijwillig de woning verlaten en ontruimd. Met het vertrek van de bewoners was de weg vrij voor de sloop van het gebouw en de bouw van de nieuwe torens. De laatste twaalf huurders troffen in december een schikking met de gemeente. In ruil voor een bedrag van 40.000 euro moesten zij het pand voor 1 juni hebben verlaten.[21][22][23]
De sloopwerkzaamheden begonnen uiteindelijk op 6 juni 2007 en werden later dat jaar afgerond.[24][25][26]
In 2008 werd met de bouw van de ministeries en de woontoren begonnen. De Kroon is in 2011 opgeleverd, de ministeries waren een jaar later klaar. In 2010 verscheen 'postuum' een boekje over het roemruchte pand, geschreven door Paul Groenendijk De Zwarte Madonna. De onfortuinlijke geschiedenis van een Haags woningbouwcomplex.
Externe link bewerken
